Barbaros ERDURAN, Koray TÖRK, Gürkan ÖKTÜ

Zonguldak ve Çevresindeki Yeraltısularının İzotop Hidrolojisi İncelemesi

Zonguldak, ve çevresinde Türkiye'nin en önemli taşkömürü yatakları yer almaktadır. Westfaliyen Karbonifer de oluşmuş bu kömürlü seviyeler, altta Vîziyen Karbonifer yaşlı karsfl'k kireçtaşlan, üste ise yine karstik özellikte olan Apsiyen - Barremiyen Kretase yaşlı .kireçtaşlan ile çevrilidir, Bölgede yürütülen karst hidrojeolojisine yönelik çalışmanın bir parçası olan izotop hidrolojisi,, Zonguldak kömür madeni sahalarında kömürlü birimlerle jeolojik olarak dokanak halinde bulunan karstik kireçtaşlannın yeraltısuyu açısından ilişkilerinin araştırılmasına yönelik yapılmıştır. Yüzey ve yeraltısularından 1994-1995 yıllarında izotop analizi amacıyla örnekleme çalışmaları yürütülmüştür. Toplanan örneklerde Döteryunı 2H , Oksijen -18 18O ve Trityum 3H analizleri yapılmıştır.. Analiz sonuçlarının değerlendirilmesi ile beslenme kotu-alani, suların kökeni ve sistemdeki geçiş süreleri konularında saptamalar yapılmıştır. Suların denizel kökenli yağışlardan beslendiği, beslenmenin 400-500 metre kot aralığından olduğu ve ayrıca suların sığ ve derin dolaşım olmak üzere iki farklı dolaşım, sistemine sahip oldukları belirlenmiştir. Kömür madeni galerilerine gelen yeraltısularının geçiş süresinin kısa olduğu ve mevsimsel yağışlardan beslendiği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

İzotop, Zonguldak, Yeraltısuyu, Taş kömürü

Isotop Hydrology Investigation of Zonguldak and Province Grovndwaters

The most important coal area of Turkey is situated in Zonguldak and province. The coal series occurred during Westfalien Carboniferous are lower-bounded by Visean aged karstic limestones and upper-bounded by Aptian-Barremian aged karstic limestones.. The isotope hydrology, which consists one of the studies dealed with karst hydrogeology, was held to determine the groundwater relations between the karstic limestones adjacent to the coal layers located in the Zonguldak coal mine areas. Environmental isotope samples were collected in the basin during 1994 - 1995 period, from the surface and groundwaters. Deuterium 2H , Oxigene -18 . i8O and Tritium 3H analysis were carried out on the samples,. Recharge elevation, water origin and transit time of the groundwater system were determined with the evaluation of the analysis results. Waters encountered in the area are of marine origined rainfall, recharging at an elevation of 400-500 meters and consisting of shallow and deep circulation systems. Groundwater intruding the coal mine galleries, have a short flow period and are recharged from recent precipitations.

Keywords:

Isotope, Zonguldak Groundwater, , Hardcoal,

PDF

___

Aydın, M., 1990, Zonguldak Ulus Sahaları MTA ve TPAO Kuyularından Geçen Jeolojik Kesitler, TPAO, Çıkara
APH A-A W W A-WPCF, 1981, Standart: Methods For The Examination Of Water And Wastewater (15th ED..,): American Public Healt Association, Washington, USA, 1134 p.
Erduxan, B..,, 1997, Zonguldak — Bağlık - İnağzı - Göbü - Kazköy Kömür Sahalarının Karst Hidrojeolojisi İncelemesi., Yük,. Müh, Tezi, H.Ü., Müh. Fak.., Fen Bilimleri Enstitüsü., Ankara (yayınlanmamış)
Kekinde,, M .O., 1993,, Preliminary Isotopic Studies In The Bida Basin, Central Nigeria, Environmental Geology, Volume 22, Washington, USA, 21.2 - 217 p.
Oktu, G., Erduran, B., Kır, N,, Alkılıç, Ç.., Köklü-, Z,., Nazik, L,,„ Bircan, A.., Törk, K., Mengi, H.., özel. E., Tunçperçînel, S., Tuncay, !,. ,Erdoğan, R., 1996, Zonguldak - Bağlık - İnağzı - Göbü - Kazköy Kömür Sahalarının Hidrojeoloji Etüdü Final Raporu, MTA, Ankara (Yayınlanmamış)
Özler, t.., Yaver, Y., Kır, N., Canca, N., Tonga!, O.., Bakan, Z., 1992, Değirmenağzı ile Göbü Arasında Kalan Alanın Jeolojisi ve Kömür Varlığı, MTA, Derleme No:9599, Ankara (Yayınlanmamış)
Şengör, A.M.C., Yılmaz, Y., Ketin, t.,, 1981, Remnants Of A Pre-Iate Jurassic Ocean In Northern Turkey: Fragments Of PermianTriassie Paleo-Thetys, Geological Society Of American Bulletin, Part I, Volume 99, 599 - 609 p.
Yergök, Ä.F,., Akman, IL, İplikçi, E., Karabalık, N., Keskin, 1., Mengi, H,., Umut, M, Armağan, F., Erdoğan, K.,„ Kaymakçı, M.,, Çetinkaya, A., 1987a,, Batı Karadeniz Bölgesinin Jeolojisi 1, MTA, Derleme No:8273, Ankara (Yayınlanmamış)
Yergök, A.F., Akman,, Ü., Tekin, F., Karabalık, M, Arbaş, A., Akat, U.,,, Armağan, F., Erdoğan, K., Kaymakçı, H., 1987a, Batı Karadeniz Bölgesinin Jeolojisi II, MTA, Derleme No:8848, Ankara (Yayınlanmamış)
Yurtsever, Y., 1978, .Environmental Isotopes As A Tool In Hydrogeological Investigations Of Southern Karst Regions Of Turkey, Proceedings Of A International Seminar On Karst Hydrogeology, Antalya, Turkey