Mehmet UTKU, M Ali DANIŞMAN, Nihal AKYOL, Zafer AKÇIĞ

Afyon ve Çevresi'nin Depremselliği: 03 Şubat 2002 Çay Depremi Eşşiddet Haritası ve Deprem Riski

Türkiye için doğ;al âfetlerin başında gelen deprem, 03.02.2002 tarihinde yerel saatle09:11:28'de, Afyon ili çevresinde Çay, Sultandağı, Bolvadin ve Çobanlar büyük can ve malkayıplarına neden oldu. Afyon ve Çevresi, yakın tektonik sistemlerin yönlendirdiği deprem rejimine göre, bu güne kadar en az 4.0 büyüklüktü M>4.ö 252 deprem, yaşadı. Batı Anadolu'da etkin olan Gediz graben, sistemi, Dinar Fay sistemi ile Afyon'un güneydoğusundan kuzeybatısına doğru uzanan Akşehir Fay sistemi ve Emirdağ; Fay sistemlerinin etkisinde kalanAfyon ve civarı,, ~5 ayda bir, en az. 4.0 büyüklüğünde bir deprem üreten aktif bîr tektonik, sistemin içinde yer almaktadır.. Bu özelliğiyle, 6.0 büyüklüğündeki bir depremi 30 yılda %78, 7.0büyüklüğündeki bir depremi ise aynı sürede %35 yaşama olasılığı vardır. Kayıtlara göre, bubölgede yaşanan en büyük deprem 1931 yılında. 7.0 büyük .öğündedir.. Günümüze: kadar, en >az6.0 büyüklüklü 8 depremin meydana, geldiği Afyon ve Çevresi, birinci derece deprem belgesi,olarak, tanımlanır.Bu çalışma ile elde edilen eşşîddet haritasından, arazî gözlemlerinden ve art sarsıntı dışmerkez dağılımlarının yönelimlerinden,. 03.02.2002 tarihli depremin 09:11:28; M

Anahtar Kelimeler:

Eşşiddet haritası, makrosismik gözlem, deprem riski, büyüklükfrekans ilişkisi, aşılma olasılığı, dönüş peryodu, Akşehir Fay Zonu, graben

The Seismicity of Afyon and Ms Surroundings Isoseist Map of 03 February 2002 Çay Earthquake, and Earthquake Risk Analysis

Earthquake is the most important natural disaster in Turkey. The earthquake whichstruck Afyon on 03 February 2002 at 09:11:28am local time caused great losses in humanlife and property in Afyon and Us surroundings Çay, Sultandağı, Bolvadin, Çobanlar . According to the earthquake regime triggered by the tectonics of the region, 252 earthquakeswith a magnitude of 4.0 and greater have struck. Afyon and its surroundings 'which are underthe effect of the Gediz graben, Dinar, Akşehir, and Emirdağ fault systems exist within an active tectonic system leading to earthquakes with a magnitude of 4:0 and greater once in 5months.Jeoloji Mühendisliği Dergisi 27 2 2003fVith this characteristic, the' occurrence probabilities of earthquakes in 30 years with amagnitude of 6.0 and 7,0 are 78% and 35% respectively. The greatest earthquake recorded inthis area was in 1931 with a magnitude of 7.0. In terms of the Earthquake Zoning Map ofTurkey,. Afyon and its surroundings, where 8 earthquakes of a magnitude of 6.0 have occurred so far, are termed as first order earthquake province.In this study, firstly,: using macroseismic observations and distributions of aftershocks,the isoseist map of the earthquake region for 03 February 2002 event is made. Secondly, the location of ihe origin of 03 February 2002 09:11:28am, Md=6.0, Mw=6..5 Earthquake is estimated. In this effect, it can be concluded that this event is a result of Akşehir Fault Zone and it is essential to name it as Çay Afyon Earthquake. Abundance of geothermal fluids sampled with respect to active faults in the region, sediments and alterated deposits containing abundant underground 'water, and the construction of faulty and uncontrolled buildings are the main factors increasing the damage, hazard in earthquakes..

Keywords:

Isoseist map, macroseismic observation, earthquake risk, magnitudefrequency relation, exceedance probability, return period, Akşehir Fault Zone, graben,

PDF

___

Akçığ, Z..., Utku,. M,.,. Danışman, MA., Akyol, N., (2002), 03 Şubat 2002 Afyon-Çay Depremi Makrosismik Raporu, Dokuz Eylül Üniversitesi,, 15 sayfa,, Izmir.
Arpat, E., Aktar, M,, Berece, E., Karabulut,. H., Komut, T. ve Örgülü, G., (2002), 3 Şubat .2002 Sultandağı Depremi ön raporu. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Jeofizik Ânabilim Dalı, İstanbul.
Besang, C, Eckhardt, F.J., Harre, W. Freuzer, H. ve Muller, P.,, (1977), Radiometrische Altersbestimungen aus dem. Jungtentiar der Türkei, Geol J.9 25, 139-167..
Colin,, H.,(1955), Jeolojik Harita İzahnameleri (Afyonkarahisar 72/2 ve 72/4 paftaları), MTA, Rapor No: 2244, Ankara..
Çevikbaş, A,, Ercan, T. ve Metin,, S., (1988), Geology and Regional Distribution of Neogene Volcanics between AiyonŞuhut, Jour. Pure and AppL Sei,, METU, Ankara, 21/1-3, 479-499..
Ercan, A., (2000), Türkiye Deprem Bölgelendirme Haritası, Atlas Dergisi, Sayı: 86, Mayıs-2000, No: 2000/5, Sayfa; 146-147
Erişen, EL, Akkuş, L9 Uygur,, K.. ve Koçak, A., ( 1996), Türkiye Jeotermal Envanteri,, MTA, Ankara, p.480..
Gumbel, E., J. s (1958), Statistics „of Extrem.es,, Columbia University Press, USA.
Gutenberg, B. ve Richter, C, F.. (1942), Earthquake Magnitude., Intensity, Energy and Acceleration, Bull SeismoL Soc Ant, Vol. 32, No. 3, 163-191.
Gutenberg, B.. ve Richter, C, F. (1944), Frequency of earthquakes in California, Bull SeismoL Soc, Am., Vol., 34, 185-188.
Kandilli Rasathanesi ve Deprem. Araştırma Enstitüsü Veri Bankası, http://www.koeri.boiin.edu.tr, Boğaziçi Üniversitesi İstanbul.
Keller, J.,, (1983), Potassic Lavas in the Oregenic Volcan i sm of the Mediterranean Area, Jour, Volcanology and Geothermal Research, 18,, 321-335.
Ketin, İ., (1966), Anadolu'nun Tektonik Birlikleri, MTA Dergisi, 53, Ankara, Koçyiğit, A., ( 1984),. Güneybatı Türkiye ve yakın dolayında levha içi yeni tektonik gelişim., Türkiye Jeo. Kur:, Bulk, 27, 1-16.
Koçyiğit, A. ve Özacar, A.A., (2003),, Extensîonal Neotectonic Regime through the NE Edge of the Outer İsparta Angle, SW Turkey: New Field and Seismic Data, Turkish J. Earth ScL, Vol.,12, No.,1, pp.67-90.
Koçyiğit, A., Ünay,, E., ve Saraç, G., (2000), Episodic graben formation and. extensional neotectonic regime in. west Central Anatolia and the İsparta Angle; a case study in the Akşehir-Afyon Graben, Turkey,, In: Bozkurt, E,, Winchester,, J.A.
Piper, J.A..D.. (eds), Tectonics and Mag;matism in Turkey and surrounding Area, Geol Soc. Spec: Publ, 173,, 285- 301.
Öztürk, E.M, ve Öztüık, Z., (1989), BalçıkhisarKaradilli (Afyon)- Dereköy (İsparta) Dolayının Jeolojisi Raporu, (yayınlanmamış), MTA, 282-286, Ankara
Sun,, S., (1979), Gazlıgöl (Afyon) Yöresinin Jeoloji İncelemesi, Bitirme Projesi, Ege Üniversitesi, Yerbilimleri Fakültesi,. Jeoloji Mühendisliği, 22 sayfa, İzmir..
Şaroğlu, F., Emre, Ö. ve Kuşçu, L, (1992),, Türkiye Diri Fay Haritası, Maden Tetkik Arama, Genel Müdürlüğü, Ankara.
Şengör, A.M.C., Görür, N.,, and Şaroğlu, F.., (1985), Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study, StrikeSlip Deformation Basin Formation and sed imentation, Society of Economic
Paleontologists and .Mineralogists, Spec. Publ.,No.37,pp.227-264.
Tatlı, S,, (1973), Afyon, Gazlıgöl-Susuz Alanının Jeolojisi ve Jeotermal Enerji olanakları, MTA, Rapor no: 2900, Ankara.
USGS (United States Geological Survey), http://neic.usgs.gov
Utku, M., ve Özyalın, Ş,, (2001),, Yeni Q100: Deprem. Risk Analizi Bilgisayar Yazılımı
///., İzmir ve Çevresi 'nin DepremJeoteknik Sempozyumu (JEOTEKNIKIII), CD-ROM,, 5 sayfa, 12-14 Kasım 2001, İzmir.
Utku, M., ve ÖzyaJiîi, Ş., (2002), Teknolojik Anlamıyla Q100: Deprem Risk Analizi Bilgisayar Yazılımı, Bilgi Teknolojileri Kongresi, CD-ROM (8 sayfa), Bildiri Özetleri, sayfa 151-155,, 06-08 Mayıs 2002, Pam.ukk.ale Üniversitesi, Denizli
Yağmurlu, F,., Savaşçın,, M.Y. ve Ergün, M., (1997),, Relation of Alkaline Volcanism and Active Tectonîsm within the Evolution of İsparta Angle, SW-Turkey,, J. Geol, 105,, 717-728.