HZ. Ömer’in şûrâ’sındaki halife adayları

z. Ömer, bir suikast sonucu ağır bir şekilde yaralanınca kendisinin yerine ge- çecek halifeyi seçmek üzere bir şûra belirledi. Bu Şûrâ’da Hz. Ali, Hz. Osman, Hz. Abdurrahman b. Avf, Hz. Talha, Hz. Zübeyr ve Hz. Sa‘d b. Ebî Vakkâs vardı. Bun- lardan Hz. Ali ve Hz. Osman daha sonra halife seçildikleri için onlara burada yer verilmeyecektir. Bu çalışmada, seçilememiş halife adayları ele alınacak, her biri- nin kişisel özellikleri, katıldıkları savaşlar, üstlendikleri görevler, yeterlikleri, bir halifede olması gereken özelliklerden hangilerini taşıdıkları üzerinde durulacak- tır.

Candidate khalifs in the shurâ of Omar

Having been wounded in his conspiracy, Omar had prepared a shurâ. In the shurâ there were, Ali, Osman, Ibn Awf, Talha, Zubair and Sa‘d b. Abû Waqqas. Since Alî and Osmân have been elected as khalifa in later times, we wont give them a part here in this article. In these article we will take up the person not to be elected as khalifa along with their personalities, their taking part in the batt- les, their undertaking missions, their proficiencies as well as whether they are right persons for the position or not.

PDF

___

» Apak, Adem, “Hz.Ali’nin İlk Dönem Siyasî Hadiselerdeki Rolü”, Marife, 5/1, 2005, 121-143.
»Apak, Adem, “Hz. Osman’ın Hilafeti Döneminde Ümeyyeoğullarının Devlet İdaresindeki Yeri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VII/7, 1998, 487-521.
» Ateş, Ahmed, “Hüseyin”, İA, İstanbul: 1993, V-I, 634-640.
» Aycan, İrfan, “Emevîler Döneminde Bir İktidar Mücadelesi Örneği: Abdullah b. Zübeyr” An- kara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XLI, 99-115.
»Aycan, İrfan, Saltanata Giden Yolda Muaviye b. Ebî Süfyan, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2001.
» Azimli, Mehmet, “Hulefâ-i Râşidîn Dönemi Halife Seçimleri”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VII (2007), sayı: 1, 35-59.
» Balcı, İsrafil, “Hz. Ömer’in Komutan Atama Stratejisi: Sa‘d b. Ebî Vakkâs ve Ebû Ubeyde b. el-Cerrâh Örneği” On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XX-XXI, 169- 209.
» el-Behnesâvî, el-Müsteşâr Sâlim el-Hilâhetu ve’l-hulefâu’r-râşidûn beyne’ş-şûrâ ve’d- dîmukrâtıyye, ez-Zehrâu li-i‘lâmi’l-Arabî, Kahire, 1412/1991.
» Belâzurî, Ahmed b. Yahya b. Cabir (ö. 279/892), Kitâbu Futûhi’l-Buldân, ed. M. J. Goeje, E. J. Brill, 1866.
» Canan, İbrahim, Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte, I-XVIII, Akçağ Yayınevi, İstanbul, ty.
» Çağatay, Neşet, “Zübeyr b. Avvâm ”, İA, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1993, XIII, 634-636.
» Çakır, Zehra, “Dört Halife Döneminde Talha b. Ubeydullah”, İSTEM, VII, 2006, 175-202.
» Delice, Ali, “Asr-ı Saadet, Hulefâ-i Râşidîn ve Emeviler Döneminde Fikir Hürriyeti Konusunda Bazı Mülâhazalar”, EKEV, 2 /1, 1999, 13-31.
» Demirci, Mustafa, “Hz. Osman Devri Fitne Olaylarının Sosyoekonomik Boyutları”, İslamiyat, VII/I, Ankara, 2004, 155-171.
» Dîneverî, Ahmed b. Davud, el-Ahbâru’t-tıvâl, Tak. ‘Isâm Muhammed el-Hâcc Ali, Dâru’l- Kütübi’i-İlmiyye, Beyrut, 2012.
» Donner, Fred M., “Muhammad and The Caliphate”, The Oxford History of Islam, ed. John L. Esposito, Oxford University Press, Newyork, 1999.
» Ebû Yusuf (ö. 182/798), Kitâbu’l-Harac, trc. Müderriszade M. Ataullah Efendi, sad. İsmail Karakaya, Akçağ Yay, Ankara, 1982.
» Halife b. Hayyât (ö. 240/854), Târih, thk: Ekrem Ziya el-Ömeri, Dâru Tayyibe, Riyad, 1405/1985.
» Hatiboğlu, İbrahim, “Sa‘d b. Ebû Vakkâs”, DİA, XXXV, 372-374.
» Hatiboğlu, Mehmed Said, Hilafetin Kureyşliliği, Kitâbiyât, Ankara, 2005.
» Hawting, G. R., The First Dynasty of Islam The Umayyad Caliphate AD 661-750, Great Sou- tern Illions University Press, Great Baritain, 1987.
» İbn Haldûn, Abdurrahman, (ö. 808/1406), Kitâbu’l-İber ve dîvânu’l-mubtede ve’l-haber fî eyyâmi’l-‘Arabe ve’l-‘Acem ve’l-Berber ve men ‘âsarahum min zevi’s-sultâni’l-ekber (Târi- hu İbn Haldun), haz. Halil Şehâde, I-VIII, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 2001
» İbn Haldûn, Mukaddimetu İbn-i Haldun, I-VIII, haz. Halil Şehâde, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 2001.
» İbn Haldûn, Mukaddime, çev. Halil Kendir, I-II, Yeni Şafak Yay, İstanbul, 2004. » İbnu’l-Esîr, İzzüddin (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Tarîh, I-XI, thk. Ebû’l-Fida Abdullah el-Kâdî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1987.
» İbn Hişâm (ö. 218/833), es-Sîretu’n-Nebî, thk. Mecdi Fethi es-Seyyid, I-V, Dâru’s-Sahabe, el-Mansure, 1995.
» İbn İshâk (ö. 151/768), Sîretu İbn İshâk, thk. Muhammed Hamîdullah, V. Muhammed Mat- baası, Fas, 1976.
» İbn Kesir, Ebu’l-Fidâ (ö. 774/1372), el-Bidâye ve’n-Nihâye, tah. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, I-XXI, yy., 1998.
» İbn Kuteybe (?), Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim (ö. 276/828), el-İmâme ve’s-Siyâse, I- II, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2009.
» İbn Manzûr, Lisânu’l-Arab, I-VI, Kahire: Dâru’l-Maârif, ty.,
» İbnü’n-Neccâr, ed-Dureru’s-Semîne fî Ahbâri’l-Medîne, thk. Hüseyin M. Ali Şükrî, Şirketu Dâri’l-Erkam b. Ebî’l-Erkam, Beyrut, ty.,
» İbn Sa‘d (ö. 230/845), Kitâbu Tabakâti’l-Kebir, thk. Ali M. Ömer, I-XI, Mektebetü’l-Hancî, Kahire, 1421/2001.
» Kapar, M. Ali, İslam’da Bey’at: Seçim Usûlü, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, IV, 1991, s. 73-83.
» Kapar, M. Ali, İslâm’ın İlk Döneminde Bey’at ve Seçim Sistemi, Beyan Yayınları, İstanbul, 1998.
» Kasaboğlu, A. Hamdi, “Hazret-i Zübeyr”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, II/1-2, 28-29.
» Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler, Kitabiyat, Ankara, 2002.
» Önkal, Ahmet “Abdurrahman b. Avf”, DİA, I, 157-158.
» Öz, Şaban, “İslam Siyaset Geleneğinde Bir Şaz –Şiî-Sünnî Yol Ayrımında Sakîfe Hadisesi-”, İSTEM, XI, 2008, 79-91.
» Öz, Şaban, Sahabe Sonrası İktidar Mücadelesi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2012.
» Parlak, Nizamettin, “Sakîfe’deki Halife Adayları” İSTEM, XIX, 2012, 121-136.
» Pazarbaşı, Erdoğan, “Kur’an’a Göre Halifelik ve Toplumsal Süreklilik”, Bilimname, I, 2003/1, 15-40.
» Savaş, Rıza, “Râşid Halifeler Arasındaki Akrabalık Bağları”, İSTEM, VI, 2005, 121-133.
» et-Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerir, (ö. 310/922), Târihu’l-Ümem ve’l-Mülûk, thk. Muhammed Ebû’l-Fadl İbrahim, I-XI, Dâru’l-Maarif, Mısır, 1970.
» el-Vâkıdî, Muhammed b. Ömer , (ö. 207/822), Kitâbu’l-Meğâzî, tah. Marsden Jones, I-III, Oxford University Press, London, 1966.
» el-Vâkıdî Kitâbu’r-Ridde, thk. Yahya el-Cebûrî, Dâru’l-Ğarbi’l-İslamî, Beyrut, 1410/1990.
» Varol, Bahaüddin, “Râşid Halifeler Dönemi Toplumsal Değişim Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, İSTEM, III/VI, 2005, 195-213.
» Vida, G. Levi Della, “Talha b. Ubeydullah”, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1979, İA, XI, 695- 696.
» Vida, G. Levi Della, “Ömer”, İA, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1993, IX, 468-471.
» Wellhausen, Julius, İslam’ın En Eski Tarihine Giriş, çev. Fikret Işıltan, Ankara Matbaası, İstanbul, 1960
» ez-Zehebî, Şemsüddin Muhammed b. Ahmed b. Osman, (ö. 748/1347), Siyeru A’lâmi’n- Nubela, thk. Şuayb el-Arnavud (Hüseyin el-Esed, I. c.), Müessesetü’r-risâle, Beyrut, 1405/1985.
» ez-Zehebî, Târihu’l-İslam ve Vefeyâtu’l-Meşâhîri ve’l-A’lâm, tah. Ömer Abdusselam Tedmurî, I- LIII, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, 1990.
» Zorlu, Cem, İslam’da İlk İktidar Mücadelesi, Yediveren, Konya, 2002.