Ahmet ALTINEL, Mehmet EVRİM, Halil GÜNEŞ, Mustafa ÖZCAN

Studies on the possibility to increase lamb meat production by commercial crossbeeding in Marmara Region

Bu araştırma, Türkiye'de entansif koyun yetiştiriciliğine en uygun iklim ve coğrafi koşullara sahip olan Marmara Bölgesi'nde, bölgenin hakim ırkı olan Kıvırcık ırkı koyunları Sakız koçlarla melezleyerek döl ve süt verimi yüksek F1 analar oluşturmak ve bunları Alman Siyah Başlı koçlarla birleştirerek çok sayıda ve hızlı büyüyen kesim kuzuları elde etmek amacıyla planlanmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde 5 adet Sakız koç ile 134 adet Kıvırcık koyun melezlenmiştir. Sakız X Kıvırcık melezlemesi ile elde edilen F, dişiler gelişimlerini tamamladıktan sonra Alman Siyah Başlı koçlarla birleştirilmişlerdir. Bu çalışma, ASB X F1 melezlemelerine ait 3 yetiştirme döneminin genel bir değerlendirmesini içermektedir.3 yıllık dönemde toplam 160 adet F1 koyundan 117 tanesi (%73.13) gebelik göstermiş, 116 tanesi (%72.5) doğum yapmış, bu doğumlardan 43'ü (%37.07) çoklu doğum olmuştur. Doğum başına kuzu sayısı 1.40'dır. Doğan kuzuların doğum ağırlığı 4.34 kg, sütten kesim ağırlığı 32.04 kg, sütten kesime kadar ki yaşama gücü oranı %91.36 olarak saptanmıştır. Türkiye'de kaliteli kesim kuzusu üretiminde üçlü kullanma melezlemesi modelinin ve bu modelde elçi baba olarak Alman Siyah Başlı koçlarının kullanımının önemli ölçüde performans artışına yol açabileceği görülmektedir.

Marmara Bölgesi koşullarında kullanma melezlemesi yöntemiyle kuzu etik üretimini artırma imkanları üzerinde araştırmalar

This study has been planned to get more and rapid growing lambs Fit for slaughter in Marmara Region where has the most suitable climate and geographical conditions for intensive breeding in Turkey, by crossbreeding Kıvırcık ewes which are the dominating ewes of this region with Sakız rams so as to produce F1 females with high fertility and high milk yield and crossbreeding these F1 females with German Black Headed Mutton rams. On the first step of this study 5 Sakız rams and 134 Kıvırcık ewes had been crossb-reed. When F1 females produced by Sakız X Kıvırcık crossbreeding became mature, they had been crossbred with German Black Headed Mutton rams. This study includes a general evaluation of 3 breeding periods of German Black Headed Mutton X F1 crossbreeding.In a period of these 3 years 117 ewes had became pregnant (73.13%) and 116 ewes had given birth (72.5%) from 160 F1 ewes. 43 of these birth was prolific birth (37.07%). The litter size was 1.40. The birth we-ight and the weaning weight and survival rate until weaning were obtained respectively 4.34 kg, 32.04 kg and 91,36%, The results of this study show that triple commercial crossbreeding and usage of German Black Headed Mutton rams in this crossbreeding in getting high quality lambs in Turkey can bring important performance increase.

PDF

___

1. Akcapinar, H., Tekin, M. E., Kadak, R., Akmaz, A. and Muftuoglu, S. (1992): Merinos, Alman Siyah Baslı Etçi X Merinos, Hampshire Down X Merinos ve Lincoln X Merinos (Fı) kuzuların büyüme, besi ve karkas özellikleri. Hay. Aras. Derg, 2, 2, 18-23,. 2. Akgunduz, V., Ak, İ., Koyuncu, M., Fılya, İ., Deligozoglu, F. and Tuncel, E. (1994): Etçi koyun ırkları ile Kıvırcık melezi (Fı) kuzuların besi performansı ve karkas özellikleri. Lalahan Zoot. Aras. Enst. Derg., 34, 3-4, 48-64. 3. Altinel, A., Evrim, M., Deligozoglu, F., Ozcan, M., Gunes, H. (1994): Kıvırcık, Sakız ve Alman Siyah Baslı koyun ırkları arasında yapılacak melezleme yoluyla döl ve et verim özelliklerinin gelistirilmesi: 1. Kıvırcık koyunlarda döl verimi, Sakız X Kıvırcık (Fı) kuzularda yasama gücü ve büyüme özellikleri. Hay. Aras. Derg., 4, 1, 29-33. 4. Anonymous (1993): FAO yearbook, production 1992, FAO Statistics Series, No:112, Rome. 5. Anonymous (1998): The summary agriculture statistics, 1997, DİE, Y. No: 2137, Ankara, Turkey. 6. Arpacik, R., Aydogan, M. and Özcelik, M. (1993): Ile de France X Türk Merinosu Fı ve Ile de France X Akkaraman Fı erkek kuzularının canlı agırlık artısı ve yem tüketimlerinin karsılastırılması. Doga-Tr. Vet. ve Hay. Derg., 17, 187-192, TUBITAK. 7. Aydogan, M., Tekin, M.E. and Cep, S. (1993): Dorset Down X Akkaraman (Fı) ve Border Leicester X Akkaraman (Fı) kuzularının bazı besi özellikleri. Lalahan Zoot. Aras. Enst. Derg., 33, 3-4, 30-41. 8. Baspinar, H., Uludag, N., Yorul, O., Ogan, M., Akgündüz, V., Suerden, M. and Karakas, E. (1991): İthal etçi koyun irklarinin yari-entansif kosullarda verim performanslari ve adaptasyon kabiliyetleri. Lalahan Zoot. Aras. Enst. Derg., 31, 1-2, 52-70. 9. Bayindir, S., Okuyan, M. R., Tuncel, E. and Yildirim, Z. (1986): Kıvırcık, Merinos, Merinos X Kıvırcık Fı, İle de France X Kıvırcık Fı, İle de France X Merinos Fı melezlerinin intansif kosullardaki besi performanslari ile kesim ve karkas özellikleri. Uludag Üniv. Zir. Fak. Derg.., 5, 119-126. 10. Borys, B., Musial, A. and Osikowski, M. (1977): Fertility and fecundity of Fı ewes obtained by crossing Merino ewes with mutton rams. Roczniki Naukowe Zootechniki, 4, 2, 91-101. 11. Bulmus, S. and Demir, H. (1995): Hampshire Down X Kıvırcık melezlemesi yoluyla kaliteli kesim kuzulari elde edilmesi imkanlari üzerinde arastirmalar. İst. Üniv. Vet. Fak. Derg.,21 (1), 99-116. 12. Croston, D. and Pollott, G. (1994): Planned Sheep Production. Second Edition. Oxford Blackwell ScientiFıc Publications. 13. Demir, H. and Baspinar, H. (1992): Kıvırcık koyun irkinin yari-entansif kosullardaki verim performansi. 2. Koyunlarda dölverimi, süt verimi, canli agirlik ve yapagi özellikleri. İst. Üniv. Vet. Fak. Derg.,17 (2), 13-24. 14. Evrim, M., Demir, H. and Baspinar, H. (1992): Kıvırcık koyun irkinin yari-entansif kosullardaki verim performansi. 1. Kuzularda büyüme ve yasama. İst. Üniv. Vet. Fak. Derg.,17 (2), 1-12. 15. Harvey, W. R. (1975): Least-squares means analysis of data with unequal sub-class numbers. USDA, Report of Agricultural Research Service, H-4. 16. Kadak, R., Akçapinar, H., Tekin, M. E., Akmaz, A. and Müftüoglu, S. (1993): Alman Siyah Basli Etçi X Akkaraman, Hampshire Down X Akkaraman, Alman Siyah Basli Etçi X İvesi, Hampshire Down X İvesi (Fı) kuzularin büyüme, besi ve karkas özellikleri. Hay. Aras. Derg., 3, 1, 1-7. 17. Özsoy, M.K. and Vanli, Y. (1986): Merinos, Morkaraman ve İvesi irklari ile bunlarin ikiirk ve üç-irk melezlerinin koyun verim özellikleri bakimindan degerlendirilmesi. Doga, Tr. Vet. Hay. Derg., 10, 2, 178-192. 18. Öztürk, A. and Aktas, A.H. (1996): Konya Merinosu (KM) ve Hampshire X KM, Alman Siyah Basli Etçi Koyunu X KM ve Lincoln X KM melez (Fı) kuzularinin dogum agirligina bazi faktörlerin etkisi. Tr. Vet. Hay. Derg., 20, 415-418. 19. SAS İstitute İnc. (1986): SAS/STAT User’s Guide, Version 5, Vol. 2, Cary, NC, pp.892. 20. Searle, S.R. (1971): Linear Models. John Wiley & Sons, New York. 21. Tekin, M. E. and Akçapinar, H. (1994): Türk Merinosu ve Lincoln X Türk Merinosu (Fı) Melezi Kuzuların Büyüme, Besi ve Karkas Özelliklerinin Karsılastırılması. 1. Büyüme ve Yasama Gücü. Türk Vet. ve Hay. Derg., 18, 181-187. 22. Yalcin, B.C. (1963): A Study of some aspects of crossbred sheep production in Great Britain. Ph.D. Thesis, Newcastle upon Tyne.