Başaran KARADEMİR, Mustafa SAATÇİ, Ali Rıza AKSOY

Farklı tipteki ahırların sığır kan gazı değerleri üzerine etkisi

Bu çalışma ile Kars yöresinde farklı ahır tiplerinin (modern, yarı-modern, yöresel) sığır kan gazlan üzerine etkisinin ortaya konması amaçlanmıştır. Alınan venöz kan örneklerinden kan pH, $pCO_2$, $pO_2$, $HCO_3^{-}$, baz durumu-ekstasellüler sıvı (BD-eks), baz durumu-kan (BD-k), oksijen doygunluğu ($O_2$-doy), toplam karbondioksit (t-CO2) düzeyleri tespit edilmiş-tir. Yöresel tipteki ahırların rutubet düzeyi modern ve yarı-modern ahırlardan daha düşük bulundu. Buna karşın yöresel ahırlardaki kapalı alan hacminin az olmasına bağlı olarak içindeki sığırların venöz kan $pCO_2$, $HCO_3^{-}$, BD-eks, BD-k, $t-CO_2$ düzeylerinde yükselme gözlendi. Ahırdaki rutubet oranının yükselişiyle ters orantılı olarak, içinde bulunan sığırların venöz kan $pO_2$ ve $O_2$-doy düzeylerinde düşüş saptanmıştır. Tüm sığırların, venöz kan pH düzeyleri de $pCO_2$, $HCO_3^{-}$, BD-eks, BD-k, $t-CO_2$ düzeylerine paralel bir seyir izlemiştir.

The effects of different barn types on blood gases of cattle

Summary: This study was conducted to determine the venous blood gases of catties, housed in dif-ferent type of barns (modern, semi-modern, traditional) in Kars district. Venous blood pH, $pCO_2$, $pO_2$, $HCO_3^{-}$, extracellular fluid base excees / deficiency (BD-eks), blood ba-se excees/deficiency (BD-k), saturated oxygen ($O_2$-doy), total carbondioxide ($t-CO_2$) levels were determined in these blood samples. The level of humidity in traditional barns was lower than the level found for modern and semi-modern barns. In contrast, the concentrations of $pCO_2$, $HCO_3^{-}$, BD-eks, BD-k, $t-CO_2$ were higher in these type of barns which was thoght to be related to the limited space alocated for each animal. It was found that as the level of humidity in the barns increased the cocentration of $pO_2$ and $O_2$-doy were decreased. The valueses of blood pH, $pCO_2$, $HCO_3^{-}$, BD-eks, BD-k, $t-CO_2$ were found to be similar for all cattle investigated.

PDF

___

1. Arıtürk, E. (1983): Hayvan barınakları. Genel Zootekni. A.Ü. Vet. Fak. Yay.: 395 II. Baskı. Ankara..261-266. 2. Ashwood, E.R. (1994): Tietz testbook of clinical chemistry. Second edition. 1393-1395. In: Burtis, C.A., W.B. Saunders (Ed.). Company A Division of Harcourt. Brace and Company. Philedelphia. 3. Aslan, V., Thamsborg, S.M., Jorgensen, R.J., Basse, A. (1995): Induced acute ruminal acidosis in goats treated with yeast and bicarbonate. Acta vet. Scand. 36:65-77. 4. Beyazıt, R. (1993): İneklerde parturient hipokalseminin bazı kan gaz ve asit-baz parametreleri üzerindeki etkisi. U.Ü. Vet. Fak. Derg. 3(12):6-11. 5. Blood D.C., Studdert, V.P. (1993): Bailliere’s Comprohensive Veterinary Dictionary Bailliere Tindall. London. 1002. 6. Börkü, M.K., Kurtdede, A., İmren, H.Y., Kalınbacak, A., Tanyel, B., İlhan, T. (1996): Köpeklerde uzun süreli amonyumklorür kullanımının kan, idrar ve dıskıda bazı parametrelere etkisi. A.Ü. Vet. Fak. Derg. 43:235-246. 7. Carlson, G.P. (1996): Clinical Chemistry Tests in Large Animal Internal Medicine. Second Edition. Edited by Simith, B.D. Mosby, London. 441-467. 8. Ergene, N. (1988): Alveol havası ve kan arasında gaz degisimi. Fizyoloji cilt l. İ.Ü. Vet. Fak. Fizyoloji ders teksiri. İstanbul. 273-284. 9. Guyton, A.C. (1989): Solunum. Tıbbi Fizyoloji. Türkçe 3. baskı. Nobel Kitap Evi. İstanbul. 669 – 748. 10. Jenkins, W.L. (1986): Special Therapy and procedures. In current veterinary therapy2 Edited by Howard J.L. Philadelphia. 1 – 39. 11. Kelly, W.R. (1984): Veterinary Cilinical Diagnosis. Thirt edition Bailliere Tindall. London. 12. Kurtdede, A., Börkü, M.K., Özlem, M.B., Kalınbacak, A. (1994): Saglıklı köpeklerde xylazine ve Xylazine+ketamine’in kan gazları ve bazı hematolojik parametreler üzerindeki etkileri. A.Ü. Vet. Fak. Derg. 41(3- 4): 327-335. 13. Mengi, A. (1983): Sitrik asit siklusu (TCA), Karbonhidrat metabolizması. Biyokimya ders notları. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi. İstanbul. 70-97. 14. Ministry of Agriculture, UK.(1991): Codes of recommendations for the welfare of livestock. MAAF, Publication London: 7-8. 15. Ministry of Agriculture, UK.(1993): Action on animal welfare. MAAF Publication London: 2-5. 16. Ministry of Agriculture, UK.(1995): Farm management. MAAF Publication London: 6-7. 17. Minitap reference manuel release 10, for windows. Minitap Inc. 1999. 18. Noyan, A., (1986): Canlılarda Gaz Alıs Verisi. Fizyoloji Ders Kitabı 2. baskı. Meteksan A.S. Ankara. 297 – 375. 19. Phlilips, C.J.C (1990): Advers effects on reproductive performance and lamness of feeding grazing dairy cows partilly on silage indoors. J. Agricultural Science Cambridge. 115: 253-258. 20. Phllips, C.J.C., Schofild, S.A. (1994): The effect of cubicle and strow yard hassing on the behaviour. Production and hoof health of dairy cows. Animal welfare:3(1): 37-44. 21. Pirhonen, I., Nevalainen, A., Husman, T., Pekkanen, J. (1996): Home dampness, moulds and their influence on respiratory infections and symptoms in adults in Finland. European Respiratory Journal 2618-2622. 22. Sahal, M., Güzel, N., Kaya, Ü., Bilgili, H., Tanyel, B. (1993): Retikuloperitonitis travmatikalı süt ineklerinde preve postoperatif klinik ve biyokimyasal degisiklikler. A.Ü. Vet. Fak. Derg. 40(2): 261-280. 23. Turgut, K. (1991): Veteriner gastro enteroloji. Günes kitabevi, Ankara. 24. Vestweber, J.G. (1986): Diseases of the Respiratory System. In current veterinary therapy2 Edited by Howard J.L. Philadelphia. 649 – 690.