Osmanlı Sosyalist Hareketi İçinde Mustafa Suphi: Hayatı ve Fikirleri

Mustafa Suphi, Osmanlı’nın iktisadî, askerî ve siyasî bir kargaşa içinde bulundu- ğu dönemlerde doğmuş ve yaşamıştır. Devletin gerileyişine çare olmak için ortaya atılan çok sayıda fikir akımına paralel olarak, Suphi de 39 yıllık kısa hayatında İttihatçılıktan Türkçülüğe ve sosyalistliğe kadar farklı kimliklere bürünmüştür. Yurtiçinde ve daha sonra Paris’te iyi bir eğitim almış, gazetecilik ve eğitmenlik yapmıştır. Fikir dünyasında 1913 yılında sürgün edilmesinin önemli etkileri vardır. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanı sonrası bir süre İttihatçılarla birlikte hareket etmişti. Ancak bu kadronun savaş yanlısı politikala- rına tepki göstererek zamanla Türkçülüğe yönelmişti. Muhalif kimliği nedeniyle sürgün edildiği Sinop’tan kaçıp Rusya’ya gittikten sonra ise fikirleri tamamen değişmişti. 1917 devriminden etkilenip Bolşeviklere yakınlaşmış ve sosyalist ideali tamamen benimsemişti. Bu yeni dönemde, yurtdışındaki Türk ve Müslüman komünistleri örgütlemeye ve sosyalist ideal doğrultusunda bilinçlendirmeye çalışmış, Anadolu halkının kurtuluşunu sosyalist bir devrime bağlamıştı. Bu hedefi için faaliyetlerini Anadolu’da devam ettirmek üzere ülkeye geri dönmüşse de, şüpheli bir kaza sonrası hayatını kaybetmişti. Bu çalışmada, Mustafa Suphi’nin hayatı, Türkçülük ve sosyalizme dair görüşleri ve Osmanlı sosyalist hareketi içindeki yeri değerlendirilmiştir. 

-

Mustafa Suphi lived in a period when the Empire was in disarray in economic, political, and military terms. Parallel to the many ideas which were put forward in order to remedy the dismantling State, Suphi adopted different identities from Unionism (CUP supporter) and Turkism to Socialism. He completed his education in İstanbul and Paris, also worked as journalist and lecturer. His exile in 1913 led to deep effects on his mindset. Following the proclamation of 2. Constitution, he worked with CUP. However, due to pro-war policies of CUP, Suphi converted to Turkism. His ideas changed in Russia. As result of 1917 Revolution, he became closer to Bolsheviks and adopted socialism. In this new era, he tried to organize Turkish Communists abroad. According to Suphi, liberation of Anatolian people would have been result of socialist revolution. In order to complete this mission, he came to Turkey where he died suspiciously. In this study, the life of Mustafa Suphi, his views on Turkism and on socialism, and his position in the Ottoman socialist movement has been discussed