Çevirmen Eğitiminde Derlem Araçlarının Biçembilimsel Çözümleme Amacıyla Kullanılması

Bu çalışma, mütercim ve tercümanlık bölümü lisans ve yüksek lisans öğrencilerinin eğitiminde yazınsal metinlerin ve çeviri derlemlerinin kullanıldığı iki vaka çalışmasından elde edilen bulguları sunmaktadır. Lisans ve yüksek lisans düzeylerinde yazınsal çeviri bağlamında derlem tabanlı kaynaklardan yararlanma yöntemleri önerilmektedir. Her bir çalışma sırasında, öğrenciler Lextutor ve Voyant adlı derlem araçlarını kullanarak yazarın ve/veya çevirmenin biçeminin alt başlıkları olan sözcüksel kategori, dilbilgisel kategori, değişmeceli dil ve bağdaşıklık gibi farklı yönlerine odaklanarak derlemleri karşılaştırıp çözümlemişlerdir. Çalışmada ayrıca kullanıcı perspektifli kısa bir sormaca ile kullanılan araçların değerlendirmesi sunulmaktadır. Toplam olarak 39 üniversite öğrencisi çalışmaya katılmıştır ve 18 öğrencinin derlem araçlarıyla ilgili görüşleri elde edilmiştir. Sonuç olarak, bulgular, genel olarak, derlem araçlarının çevirmen eğitiminde yazınsal metinleri ve çevirilerini biçemlerine odaklanarak çözümlemek için kullanılabileceğini göstermektedir. Katılımcı görüşleri çoğunlukla olumludur ve araçların kullanımını hem yazınsal metinlerin çözümlemesinde hem de kişisel çeviri çalışmalarında yararlı bulmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler:

Derlem temelli çalışmalar, derlem biçembilimi, derlem araçları, çevirmenler için edebiyat, çevirmen eğitimi

Using Corpus Tools for Stylistic Analysis in Translator Training

This study presents the findings from two case studies, in which literary texts and their translation corpora were used in the training of BA and MA level students in a translation and interpreting department. It suggests methods of using corpus-based resources in the BA and MA literary translation context. During each case study, the students were guided to use corpus tools such as Lextutor and Voyant to analyse the style of the author and/or the translator concentrating on different aspects of translations of style which encompass dimensions such as lexical category, grammatical category, figurative language and cohesion, and to compare the parallel corpora. Moreover, the study provides an evaluation of the materials with a user perspective survey. In total, 39 students participated in the study, and 18 students shared their views on using corpus tools. As a conclusion, the findings suggest that, in general, the corpus tools can be used to analyse literary texts and their translations focusing on their styles in translator training. The views of the participants are mostly positive, and they find the process helpful in both analysing literary texts and their personal translation works.

Keywords:

Corpus-based studies, corpus stylistics, corpus tools, literature for translators, translator training,

PDF

___

Akalın, R. (2022). Çeviri üzerine söylem üretmek ile çeviriyi uygulamak arasında: Çeviri alanında bilgi kazanımının seçenekleri üzerine bilimkuramsal bir sorgulama, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13 (2), 183-192. http://dx.doi.org/10.33537/sobild.2022.13.2.16 google scholar
Baker, M. 1993. Corpus linguistics and translation studies: Implications and applications. InM. Baker, G. Francis and E. Tognini-Bonelli (Eds.) Text and technology: In honour of John Sinclair, (pp.233-250), Amsterdam: John Benjamins. google scholar
Baker, M. (2000). Towards a methodology for investigating the style of a literary translator? Target 12 (2): 241-266. google scholar
Bale, R. (2015). An evaluation of spoken corpus-based resources in undergraduate interpreting training. International Journal of Applied Linguistics, 25 (1), 23-45. google scholar
Cermâkovâ, A. (2015). Repetition in John Irving’s novel A Widow for One Year: A corpus stylistics approach to literary translation. International Journal of Corpus Linguistics, 20 (3), 355-77. https://doi.org/10.1075/ijcl.20.3.04cer google scholar
Corpas Pastor, G. (2018). Tools for interpreters: the challenges that lie ahead. Current Trends in Translation Teaching and Learning E, 5, 157 - 182. google scholar
Bowker, L. and Pearson, J. (2002). Working with specialized language: A practical guide to using corpora, London & New York: Routledge. google scholar
Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. CA: Sage. Göksel, A. & Özsoy, A.S. (2003). dA: a focus/topic associated clitic in Turkish. Lingua 113. 1143-1167. google scholar
Güner, S. P. (2018). Derlem tabanlı yaklaşımların çeviribilmdeki yeri ve önemi, [Basılmamış Doktora Tezi], İstanbul Üniversitesi. İstanbul. google scholar
Hansen, I., and M. Shlesinger (2007). The silver lining - technology and self-study in the interpreting classroom. Interpreting 9 (1): 95-118. google scholar
Hu, K. (2016). Introducing corpus-based translation studies. New York: Springer Heidelberg.İnce, Ü. (2019). Çeviri bilinci: Çevirenler, çeviremeyenler, çeviriverenler. İstanbul: Tekin Yayınevi. google scholar
Kılıçkaya, T. & Ergil, B. (2023). The Importance of English Literature Courses in Translation Education and Its Place in Associate Degree Translation Programs in Turkey . Söylem Filoloji Dergisi , Çeviribilim Özel Sayısı, 243-259 . DOI: 10.29110/soylemdergi.1187079 google scholar
Kurultay, T. (1995). Çevirmen, çevireceği metni nasıl okursa okumuş olur? Ya da çeviri sürecinde bir ön aşama olarak ‘Çeviri amaçlı metin çözümlemesi’ var mıdır? Işın Bengi Öner (Yay.), Çeviribilim 1. Çeviri Eğitiminde Özgün Metni Yorumlama, Çeviri Metni Oluşturma Sürecine Yönelik Yöntem Önerileri. Bursa: Ankara Üniversitesi TÖMER Bursa Şubesi, (s.111-124). google scholar
Laviosa, S. (2004). Corpus-based translation studies: Where does it come from? Where is it going? TradTerm 10: 29-57 google scholar
Laviosa, S. (1998). The corpus-based approach: A new paradigm in translation studies. Meta 43(4): 474-479. google scholar
Leech, G., and Short, M. (2007). Style in fiction: A linguistic introduction to English fictional prose (Second Edition). London: Longman. google scholar
Mahlberg, M. (2013). Corpus analysis of literary texts. In Carole A. Chapelle (Ed.) The Encyclopedia of Applied Linguistics, Oxford: Wiley-Blackwell. (pp. 1282-1289) google scholar
Mahlberg, M., & Wiegand, V. (2020). Literary stylistics. In Adolphs, S., and Knight, D. (Eds.), Routledge Handbook of English Language and Digital Humanities. (pp. 306-327) Routledge. google scholar
Mastropierro, L. & Mahlberg, M. (2017). Key words and translated cohesion in Lovecrat’s At the Mountains of Madness and one of its Italian translations. English Text Construction 10(1), 78-105. Amsterdam: John Benjamins. google scholar
McIntyre, D. (2013). Corpora and literature. In Carole A. Chapelle (Ed.) The Encyclopaedia of Applied Linguistics. Wiley-Blackwell. google scholar
Mikhailov, M. (2022). Text corpora, professional translators and translator training, The Interpreter and Translator Trainer, 16(2), 224-246, DOI: 10.1080/1750399X.2021.2001955 google scholar
Nebot, E. M. (2003). Corpus-based Teaching: The Use of Original and Translated Texts in the Training of Legal Translators, Translation Journal 7(4), http://accurapid.com/journal/26edu.htm. google scholar
Nebot, E. M. (2008). Corpus-based activities in legal translator training, The Interpreter and Translator Trainer (2)2, 221-252, DOI: 10.1080/1750399X.2008.10798775 https://doi.org/10.1080/1750399X.2008.10798775. google scholar
Nord, C. (1991). Text Analysis in Translation: Theory, Methodology and Didactic Application ofa Model for Translation-Oriented Analysis. Amsterdam: Rodopi. google scholar
Olohan, M. (2003). How frequent are the contractions? A study of contracted forms in the Translational English Corpus. Target 15(1): 59-89. google scholar
Olohan, M. (2004). Introducing corpora in translation studies. London: Routledge. google scholar
Reppen, R. (2010). Using corpora in the language classroom (Cambridge language education). New York: Cambridge University Press. google scholar
Pearson, J. (2003) Using parallel texts in the translator training environment. In F. Zanettin, S. Bernardini, and D. Stewart (eds.), Corpora in translator education. Manchester: St. Jerome, 15-24. google scholar
Sevimay, F. (2018). Çeviri’Bilirsin! Edebiyatın gizli kahramanlığı hakkında notlar. İstanbul: Hep Kitap. google scholar
Şen Bartan, Ö. (2022). Structural repetitions and discourse relations in English-Turkish translations of TED talks. The Literacy Trek,8(2), 186-202. https://doi.org/10.47216/literacytrek.1119118. google scholar
Tutaş, N. (2006). Yazınsal metinlerde biçembilimsel inceleme, Littera Edebiyat Yazıları 19, ss.169-180. google scholar
Voyant Tool Help (2022). https://voyant-tools.org/docs/#!/guide/start google scholar
Webber B., Prasad Rashmi, Lee Alan, Joshi Aravind. (2019). The Penn Discourse Treebank 3.0 Annotation Manual. Philadelphia, University of Pennsylvania, https://www.seas.upenn.edu/~pdtb/. google scholar
Wolcott, H. F. (1994). Transforming qualitative data. Thousand Oaks, CA: Sage. google scholar
Zanettin, F. (1994). Parallel words: Designing a bilingual database for translation activities. In A. Wilson & T. McEnery, (Eds.), Corpora in language education and research: A selection of papers from Talc94 (Technical Papers, Volume 4; pp. 99-111). Lancaster, UK: UCREL. google scholar
Zanettin, F. (2007). Parallel Corpora in Translation Studies. Issues in Corpus Design and Analysis, In Wolfgang Teubert and Ramesh Krishnamurthy (Eds.) Corpus Linguistics: Critical Concepts in Linguistics, London & New York: Routledge, 285-98. google scholar