KONİŞMENTONUN HUKUKİ İLİŞKİYİ BELİRLEME İŞLEVİNİN İKİ BOYUTU VE BU İŞLEVİN ÖZELLİKLE FOB SATIŞLAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Denizyolu ile eşya taşımacılığında sıklıkla kullanılan bir taşıma belgesi olan konişmento, oldukça önemli işlevleri haizdir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TTK) 1237/1. maddesi uyarınca düzenlendiği gibi, konişmentonun bu önemli işlevlerinden biri; taşıyan ile konişmento hamili arasındaki hukuki ilişkilerde esas alınmasıdır. Bu işlev, konişmento hamili ile taşıtanın farklı kişiler olmalarına ya da aynı kişi olmasına göre iki boyutlu olarak tahlil edilmelidir. Nitekim aynı maddenin ikinci fıkrası uyarınca, taşıyan ile taşıtan arasındaki hukuki ilişkilerde navlun sözleşmesinin esas alınacağı düzenlenmekte ve bu durum, konişmento hamili ile taşıtanın aynı kişi olabileceği durumlarda (FOB satışlarda) esas alınacak belgenin tespiti gerekliliğini doğurmaktadır. Çalışmanın amacı, konişmentonun hukuki ilişkiyi belirleme işlevinin iki boyutuna işaret etmek ve özellikle konişmento ile navlun sözleşmesi hükümlerinin her ikisinin uygulanmasına cevaz veren ikinci boyutu 6102 sayılı TTK kapsamında değerlendirmektir.

Bill of lading which is frequently used in maritime freight transportation, has important functions. One of the important functions of bill of lading, as regulated in the 6102 numbered Turkish Commercial Code (TCC) article 1237/1, is its consideration in the legal relationships between carrier and its holder. This function should be evaluated in dual dimensions, based on the attribution of holder of bill of lading and shipper titles to different people or the same person. Whereas the second paragraph of the referred article regulates the consideration of freight agreement in the legal relationships between carrier and shipper and this situation endengers the requirement of determination of applicable document in case when the holder of bill of lading and shipper titles are attributed to the same person (FOB sales). The aim of the study is to point the dual dimensions of the legal relationship determination function of bill of lading and evaluate especially the second dimension of this function which provides the application of bill of lading and freight agreement together in the concept of 6102 numbered TCC.

PDF

___

Akıncı, Sami: Deniz Hukuku Navlun Mukaveleleri, İstanbul 1968.
Atamer, Kerim: "Yeni Türk Hukuku Uyarınca Incorporation, FIOST ve Arbitration London Kayıtları ile Bazı Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi" (Deniz Hukuku Dergisi. 2011, S. 11(1-4), s. 241- 342).
Bayraktaroğlu Özçelik, Gülüm: "Konişmentoya Bağlanan Eşya Üzerindeki Ayni Hakka Uygulanacak Hukukun Tespiti" (Ankara Barosu Dergisi. 2008, S. 66(2), s. 57-73).
Bridge, Michael: The International Sale of Goods, Law and Practice, Oxford 2007.
Çağa, Tahir: Deniz Ticaret Hukuku, Navlun Sözleşmeleri, İstanbul 1979.
Çağa, Tahir ve Kender, Rayegan: Deniz Ticareti Hukuku, Navlun Sözleşmesi, İstanbul 2004.
Çetingil, Ergon / Kender, Rayegân / Ünan, Samim ve Yazıcıoğlu, Emine: "TTK Tasarısı'nın Deniz Ticareti Baslıklı 5. Kitabında Yer Alan Hükümler Hakkında" (Deniz Hukuku Dergisi. 2006, S. Özel Sayı, s. 1 - 192).
Damar, Duygu: "Konişmentodan Çarter Partiye Yapılan Atıfla Tahkim Anlaşmasının Kurulması Meselesi ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısı'ndaki Hükmün Değerlendirilmesi" (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 2006, S. 2, s. 247-272).
Ekşi, Nuray: Milletlerarası Deniz Ticareti Alanında "Incorporation" Yoluyla Yapılan Tahkim Anlaşmaları, İstanbul 2010.
İzveren, Adil / Franko, Nisim ve Çalık, Ahmet: Deniz Ticaret Hukuku, Ankara 1994.
Karan, Hakan: Elektronik Konişmento, Ankara 2004.
Kender, Rayegan / Çetingil, Ergon: Deniz Ticareti Hukuku, Temel Bilgiler, İstanbul 2009.
Kender, Rayegan / Çetingil, Ergon ve Yazıcıoğlu, Emine: Deniz Ticareti Hukuku, Temel Bilgiler, İstanbul 2012.
Kindred, Hugh M.: "Modern Methods of Processing Overseas Trade" (Journal of World Trade. 1988, S. 22, s. 5-17).
Kouladis, Nicholas: Principles of Law Relating to International Trade, Londra 2006.
Mitchelhill, Alan: Bills of Lading: Law and Practice, Chapman and Hall, Londra 1982.
Mo, John: International Commercial Law, Melbourne 2003.
Murray, Daniel E.: "History and Development of the Bill of Lading" (University of Miami Law Rev. 1983, S. 37, s. 689 - 732).
O'Sullivan, Janet: "Place of Delivery in International Sales Contracts" (The Cambridge Law Journal. 2008, s. 244-246).
Okay M., Sami: Deniz Ticareti Hukuku II, İstanbul 1971.
Öztan, Fırat: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1997.
Schmitz, Torsten: "The Bill of Lading as a Document of Title" (Journal of International Trade Law and Policy. 2011, S. 10(3), s. 255-280).
Sözer, Bülent: Deniz Ticareti Hukuku, Gemi - Donatan - Taşıyan ve Deniz Ticareti Hukuku'nda Sorumluluk Rejimi, İstanbul 2012.
Şanlı, Cemal: "Konişmentonun Devri, Alacağın Temliki ve "Perdeyi Kaldırma Teorisi" Uygulamasında Sözleşmede Yer Alan Tahkim Şartının Konişmentoyu Devralan, Alacağı Temellük Eden ve Perdenin Arkasında Kalan Bakımından Geçerliliği Sorunu" (Prof. Dr. Ergin Nomer'e Armağan. 2002. s. 773 - 791).
Tekil, Fahiman: Deniz Ticaret Hukuku, İstanbul 1998.
Tekil, Fahiman: Deniz Hukuku, İstanbul 2001.
Tekil, Fahiman: "Çarter Parti ve Konişmento İlişkileri" (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi - Prof. Dr. Nuri Çelik'e Armağan. 2001, s. 781- 789).
Treitel, Guenter: "Overseas Sales in General", Guest, Anthony (edt): Benjamin's Sale of Goods, (s. 1132 - 2014), Londra 2006.
Türkel, Doğuş Taylan: "Türk İspat Hukuku Açısından Konişmentonun Navlun Sözleşmesini İspat Fonksiyonu Üzerine Bazı Notlar" (Prof. Dr. Ergon A. Çetingil ve Prof. Dr. Rayegan Kender'e 50. Birlikte Çalışma Yılı Armağanı. 2007, s. 1102-1114).
Tweeddale, Andrew ve Tweeddale, Keren: "Incorporation and Arbitration Clauses Revisited" (2010. Arbitration, S. 4, s.656-660).
Ülgener, Fehmi: Çarter Sözleşmeleri, İstanbul 2000.
Ülgener, Fehmi: "Konişmento ve Navlun Sözleşmesindeki Tahkim / Yetki Klozlarının Uygulanması ile İlgili Sorunlar" (Deniz Hukuku Dergisi. 1999, S. 4(1-2), s. 60-81).
Williams, Stasia M.: "Something Old, Something New: The Bill of Lading in The Days of EDI" (Transnat'l L. & Contemp. Probs. 1991, S. 1, s. 555 - 563).
Wit, R.D.: Multimodal Transport, Londra 1995.
Yazıcıoğlu, Emine: "Uluslararası Deniz Taşımalarında Uygulanacak Kural Sorunu"(Deniz Hukuku Dergisi, Gündüz Aybay Anısına Armağan. 2002, S. 1-4, s. 45 vd).
Yeşilova, Ecehan: Konişmentonun İspat Kuvveti, İzmir 2006.