İLKOKULLARDA GÖREV YAPAN KADIN ÖĞRETMENLERİN AİLE İÇİ İLİŞKİLERİ VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Etkili ve verimli bir öğretim sürecinin yürütülmesinde öğretmenin rolü yadsınamaz bir gerçektir. Öğretmenin sosyal ve ailesel yaşamı, öğretim sürecindeki performansını pozitif ve negatif yönde etkiler. Bu çalışma ile ilkokullarda görev yapan kadın öğretmenlerin aile içi iletişim ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamıştır. Çalışmada kadın öğretmenlerin tükenmişlik ve aile içi ilişkiler bazı demografik verilere dayalı karşılaştırmalı olarak da incelenmiştir. Araştırma tarama modelinde olup, betimsel bir nitelik arz etmektedir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’da ilkokullarda görev yapan 110 kadın öğretmen oluşturmaktadır. Elde edilen bulgulara göre; Demokratik ve Eşitlik alt boyutundan elde edilen puanların çalışma süresine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Günlük çalışma süresi artıkça demokratik ve eşitlik düşmektedir. Demokratik ve Eşitlik alt boyutundan elde edilen puanların gelir memnuniyetine göre anlamlı farklılık bulunmaktadır. Ayrıca Karı-koca geçimsizliği tükenmişlik düzeyi demokratik aile iletişiminde en düşüktür. Yine tükenmişlik ve Aile Hayatı ve Çocuk yetiştirme Tutumu envanterinin alt boyutlarının, çalışma süresi ve gelir memnuniyetinden etkilendiği de tespit edilmiştir.

RELATIONSHIPS BETWEEN BURNOUT AND FAMILY RELATIONSHIPS IN FEMALE TEACHERS IN PRIMARY SCHOOL

Teachers have important role on effective productive learning. Teachers’ social and family life are affected positively and negatively by performance on teaching process.Aim of this study is to examine that relationship between burnout and family relationships in female teachers in primary school. Also fatigue and family relationships examined according to somesocio-demographic variables. This study is scanning model which is descriptive quality. Sample of thestudy is 110 female who are primary school teacher. According to findings, is significant differences between democratic and equality sub-dimensions in Working hours. As the length of daily work increases, democratic and equality decreases. Also there is significant differences between democratic and equally sub-dimensions in income satisfaction. In addition, the level of exhaustion of wife-husband incompetence is the lowest in democratic family communication. It was also found that burnout and family relationships were influenced by subdimensions of the inventory, duration of study and income satisfaction.

PDF

___

Akın, U., Oğuz, E. (2010). Öğretmenlerin işkoliklik ve tükenmişlik düzeylerinin ilişkisi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 309-327.
Akpınar, B. (2013). Öğretmen adaylarının stres nedenleri. Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Fırat Üniversitesi,3 Kalem Eğitim ve Sağlık Hizmetleri Vakfı, Elazığ.
Altay, B.,Gönener, ve Demirkiran, C. (2010). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi, 15(1), 010-016.
Avcı, N (1991) İletişim Ve Aile. Türk Aile Ansiklopedisi Cilt 2. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, Türkiye Yazarlar Birliği Vakfı, Birim Basın Yayın Organizasyonu, Ankara.
Avşaroğlu, S., Deniz, M. E., ve Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 115-129.
Basım, H. N. ve H. Şeşen (2006). “Mesleki Tükenmişlikte Bazı Demografik Değişkenlerin Etkisi: Kamu’ Da Bir Uygulama”, Ege Akademik Bakış, 6, 2, 15-23.
Bedeıan, A.G., B.G. Burke & R.G. Moffett (1988), “Outcomes Of WorkfamilyConflictAmongMarried Male AndFemaleProfessionals”, Journal Of Management, 14, 475-491
Bilton, T. , Bonnett, K.,Jones, P., Lawson, T., Skinner, D., Stanworth, M., Webster, A. (2002). IntroductorySociology, 4 Th Ed.,Basingstoke: PalgraveMacmillian.
Çapri, B., ve Gökçakan, Z. (2012). Eş tükenmişliğinin yordanmasında cinsiyet farklılıkları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), s.35-53.
Dolunay, A.B ve Piyal, B. (2003). Öğretmenlerde Bazı Mesleki Özellikler Ve Tükenmişlik. Kriz Dergisi, 11 (1): 35-48
Erbek, E., Beştepe, E., Akar, H., Eradamlar, N., & Alpkan, R. L. (2005). Evlilik uyumu. Düşünen Adam, 18(1), 39-47.
Ersöz, A. G. (1999), Cinsiyet Rollerine İlişkin Beklenti, Tutum, Davranışlar Ve Eşler Arası Sorumluluk Paylaşımı (Kamuda Çalışan Yönetici Kadınlar Örneği), Ankara: T.C Kültür Bakanlığı.
Fiske, Lhan (1996), İletişim Çalışmalarına Giriş, Çev. Süleyman İrvan, Ankara: Ark Yay
Greenhaus, J. H. & Beutell, N. J. (1985). “Sources Of ConflictBetweenWorkAndFamilyRoles”, Academy Of Management Review, 10(1), Ss.76-88.
Griffith, J.,Steptoe, A., &Cropley, M. (1999). “An Investigation Of CopingStrategiesAssociatedWithJobStressInTeachers” British Journal Of EducationalPsychology, 69.
Günay, G., ve Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(153).
Havle, N.,İlnem, M. C., Yener, F., & İster, S. (2009). Farklı Ülkelerde Çalışan Psikiyatrlarda Tükenmişlik ve İş Doyumu. In Yeni Symposium (Vol. 47, No. 4).
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). MBI: Maslach burnout inventory. Palo Alto, CA.
IŞILOĞLU, B. (2006). Anksiyete Ve Depresyon Tanısı İle İzlenen Evli Kadınlarda Aile İçi Şiddetin Sosyodemografik Faktörler, Çift Uyumu Ve Hastalıkla İlişkisi. Dr. Mahzar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 12.
Izgar, H. (2000). Okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri (burnout) nedenleri ve bazı etken faktörlere göre incelenmesi (Orta Anadolu örneği) (Doctoraldissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
İnanç, N., ve Hatipoğlu, S. (1995). Sağlıklı Toplumlar İçin Sağlıklı Aile. Damla Matbaacılık, Ankara.
Jones, M. R. & Karsten, H. (2008). Giddens's structuration theory and information systems research. MIS quarterly, 32(1), 127-157.
Karahan, A. ve Bener, Ö. (2005). Bolu sosyal sigortalar kurumu hastanesinde çalışan evli hemşirelerin ev ortamında yaşadıkları sorunlar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 8(8).
Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayınları, Ankara.
Klein, David M,& L. M. White (1996), FamilyTheories An Intmduction, Sage Publications, ThousandOaks, London, New Delhi.
LeCompte, G., LeCompte, A. ve Özer, S. (1978) Üç Sosyoekonomik Düzeyde Ankara’lı Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumları: Bir ölçek uyarlaması. Psikoloji Dergisi, 1,5-8.
Lazarus, R. S. (1991), PsychologicalStress İn TheWorkplace, Journal Of SocialBehaviorAndPersonality, 6. 1-13.
Önen, F. R., Kaptanoğluve Seber, G. (1995). Kadınlarda Depresyonun Yaygınlığı Ve Risk Faktörlerle İlişkisi. Kriz Dergisi, 3(1-2), 88-103.
Öztan, S. (2014). Ortaokul 6.7. 8. sınıf öğrencilerinin okul tükenmişliklerinin yaşam doyumları ve benlik kurgusu algıları açısından incelenmesi. İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
Semiz, C. (1998). Aile İçi İlişkiler Ve Çocuk, Iıı. Aile Şurası Tebliğleri, T.C. Devlet Bakanlığı, Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, Ankara.
Şen, E. T. ve Uzun E. (2017). Psikiyatrik Tanı Alan Bireylerin ve Eşlerinin Evlilik Uyumları, s.16-24.
Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki Tükenmişlik Görülen Psikolojik Belirtiler Ve Başa Çıkma Davranışları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, Yayımlanmamış Doktora Tezi
Yıldız, M. A., ve Baki, D. U. Y. (2015). Sokakta çalışmak ve gelir düzeyi erinlerin benlik saygısı, yaşam doyumu ve depresyon düzeylerine etki eder mi?(Diyarbakır İli Örneği). İlköğretim Online, 14(2), s.522-532.