Avrupa insan hakları mahkemesi kararları ışığında oluşturulan iki iç hukuk yolu üzerine bir değerlendirme

Bu çalışmada, Türkiye aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) önünde açılmış davalar arasından pilot dava olarak seçilen iki başvuru ile bağlantılı AİHM kararları ve bu kararlar çerçevesinde oluşturulan iki iç hukuk yolu mekanizması değerlendirilmiştir. Bu çerçevede, 5233 sayılı “Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun” ve KKTC’de 67/2005 sayılı “Taşınmaz Malların Tazmini, Takası ve İadesi Yasası” ile oluşturulan iç hukuk yolları arasındaki benzer ve farklı yönler değerlendirilmiştir.

An assessment on two domestic remedy mechanisms which was set up in light of european court of human rights decisions

In this study, European Court of Human Rights (ECHR) decisions concerning two applications which have been chosen among the ones lodged against Turkey to be pilot cases and the two domestic remedy mechanisms set up within the framework these decisions are analyzed. Within this framework, similarities and differences between the domestic remedies set up by Law No: 5233, “Law on Compensation for Losses Resulting from Terrorism and the Fight Against Terrorism” and in TRNC, Law No: 67/2005, “The Law on Compensation, Exchange, Restitution of Immovable Property”, are assessed.

PDF

___

Abdelgawad Lambert, Elizabeth: The Execution of Judgments of the European Court of Human Rights, Human Rights Files No.19, The Council of Europe Publishing, B. 2, 2008
Akay, Seda: “Etkili Bir İnsan Hakları Mekanizması İçin: AİHS Sisteminde Hükümlerin İcrasının Denetimi”, (http://www.iticu.edu.tr/kutuphane/dergi/s16/117-134.pdf, 24.09.2011)
Altıparmak, Kerem: “Kopya Davalar ve Pilot Kararlar: Bir Kararda Bin Adaletsizlik?”, (http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/altipar/Yayinlar/AIHM%20pilot% 20karar.pdf, 24.09.2011)
Aybay, Rona: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Konusunda Bazı Genel Gözlemler ve 14.Protokol”, (Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Mayıs-Haziran 2010, Sayı: 88, s. 237-238)
Cengiz, Serkan: “AİHM Kararlarının İç Hukuka Etkisi”, (http://serkancengiz.av.tr/fileadmin/articles/AIHM_Kararlarinin_Ic_Hukuka _Etkisi.doc, 24.09.2011)
Cengiz, Serkan: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kararlarının İcrası ve Sürecin Denetlenmesi”, (http://serkancengiz.av.tr/fileadmin/articles/Avrupa__C2802D.pdf, 24.09.2011)
Doğru, Osman: “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarının İç Hukuklara Etkileri”, (http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anayargi/dogru.pdf, 24.09.2011)
Erdoğan, Mustafa: İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, Orion Kitabevi, B. 2, Ankara 2011
Erhürman, Tufan: “25 Soruda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Kıbrıs’taki Mülkiyet Sorunu Konusundaki Son (Demopoulos ve Diğerleri) Kararı”, (http://www.yeniduzen.com/detay_ars.asp?a=18540, 27.09.2011) Fazlıoğlu, Ömer: “AİHM’in Xenides-Arestis Kararı ve Kıbrıs’ta Mülkiyet Sorunu”, (http://www.tepav.org.tr/upload/files/1271246809r1949.AIHM_nin_Xenides _Arestis_Karari_ve_Kibris_ta_AIHM_nin_Xenides_Arestis_Karari_ve_Kib ri_ta_Mulkiyet_Sorunu.pdf, 24.09.2011)
Gölcüklü, A. Feyyaz/Gözübüyük, A. Şeref: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, B. 3, Ankara 2002
Gözlügöl, Said Vakkas: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İç Hukukumuza Etkisi, Yetkin Yayınları, B.2, Ankara 2002
Harris, David/O’Boyle, Michael/Bates, Edward/Buckley, Carla: Law of the European Convention on Human Rights, Oxford University Press, B.2, 2009
Kaya, Cemil: “Avrupa Konseyi’ndeki Gelişmeler ışığında 5233 Sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun”, (http://www.usak.org.tr/dosyalar/dergi/Xk7tT2E9hODsSLSJevty8ZQvm81f Cf.pdf, 24.09.2011)
Kılınç, Bahadır: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İnfazı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2006
Necatigil, Zaim M.: Kıbrıs Uyuşmazlığı ve AİHM Kıskacında Türkiye, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005
Özersay, Kudret: “AİHM’nin Xenides-Arestis Kararı”, (http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/444/4988.pdf, 24.09.2011)
Soysüren, Ali: “Xenides-Arestis V. Türkiye Kararı”, (Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2006/2, s.263-275)
Elektronik Kaynakça
Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi İnsan Hakları Hukuku Projesi, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları: Doğan ve Diğerleri/Türkiye kararı (Resmi olmayan çeviri), http://aihm.anadolu.edu.tr/aihmgoster.asp?id=4439, 24.09.2011
Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi İnsan Hakları Hukuku Projesi, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları: İçyer/Türkiye kararı (Resmi olmayan çeviri), http://aihm.anadolu.edu.tr/aihmgoster.asp?id=100002, 24.09.2011
KKTC’de Anayasanın 159’uncu Maddesinin (1)’inci Fıkrasının (b) Bendi Kapsamına Giren Taşınmaz
Malların Tazmini, Takası ve İadesi Yasası, http://www.cm.gov.nc.tr/Yasalar/67-2005.doc, 24.09.2011
Anayasanın 159uncu Maddesinin (1)inci Fıkrasının (b) Bendi Kapsamına Giren Taşınmaz Malların Tazmini, Takası ve İadesi (Değişiklik) Yasası, http://www.cm.gov.nc.tr/Yasalar/74-2009.doc, 24.09.2011
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadın Temel Noktaları, “İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi”, http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/83942269- 65F1-476A-BB75- 5E2DCC82425C/0/COURT_n2092421_v1A_L_%C3%A9puisement_des_v oies_de_recours_internes___traduction_en_Turc.pdf, 24.09.2011
Council of Europe, Committee of Ministers, “Supervision of the execution of judgments of the European Court of the Human Rights, Annual Report 2010”, http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/execution/Source/Publications/CM_an nreport2010_en.pdf, 24.09.2011
Demopulos kararıyla ilgili Hukuk Danışmanı, Emekli KKTC Başsavcısı Sayın Zaim Necatigil’in 10 Mart 2010 tarihinde Haberdar Gazetesine verdiği mülakat, http://www.trncinfo.com/index.asp?page=59687&p=8, 24.09.2011
Demopoulos ve Diğerleri/Türkiye (Kabul edilemezlik kararı), http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=ht ml&highlight=demopoulos&sessionid=79190943&skin=hudoc-en, 24.09.2011
Doğan ve Diğerleri/Türkiye (Bakanlar Komitesi’nin kararın icrasına ilişkin kararı), Resolution CM/ResDH(2008)60, http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=ht ml&highlight=do%u011Fan&sessionid=79308302&skin=hudoc-en, 24.09.2011
Taşınmaz Mal Komisyonu Başkanlığı Aylık Bülteni, Sayı:23, http://www.northcyprusipc.org/dokuman/istatistik_eylul11.pdf, 30.09.2011
TESEV Ülke İçinde Yerinden Edilme Sonrası Vatandaşlık Haklarının Yeniden Tesisi ve Rehabilitasyon Araştırma ve İzleme Grubu: “Türkiye’de Ülke İçinde Yerinden Edilme Sorunu: Tespitler ve Çözüm Önerileri” http://www.tesev.org.tr/UD_OBJS/PDF/DEMP/TESEV_UYE_Grubu_Rapo ru.pdf, 24.09.2011
Xenides-Arestis/Türkiye (Kabul edilebilirlik kararı),
http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=ht ml&highlight=xenides-arestis&sessionid=79116084&skin=hudoc-en, 24.09.2011