Bu yazının amacı, yeniden yazılması konusunda hazırlığa başlanan Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 73.maddesindeki vergi ödevi konusunda Avrupa Birliği (AB) anayasa metinleri dikkate alınarak bir değerlendirme yapmaktır. 1876 Kanuni Esasîsi ile 1924 Teşkilatı Esasiye Kanununda verginin kamu haklarından biri olduğu ve ancak kanunla alınabileceği öngörülmüşken, 1961 ve 1982 Anayasalarında vergi siyasi ödevlerden biri olarak kabul edilmiştir. Anayasamızda vergi; bir siyasi hak ve ödev olarak dilekçe ve kamu denetçisine başvurma hakkı ile birlikte yabancıları da kapsayan tek ödevdir. Diğer siyasi ödevlerden yalnızca vatan hizmeti ya da askerlik ödev olarak tanımlanmıştır ve Türk vatandaşlarına özgüdür. Anayasamızın 73.maddesinin son fıkrası ile Bakanlar Kuruluna vergi konusunda devredilen yetki ölçüsüz olup, yasama yetkisinin incelenen hiçbir AB ülkesinde görülmeyecek kapsam ve genişlikte yürütmeye devrini öngörmektedir. Bu düzenleme ile yasallık ilkesine aykırı biçimde vergi değiştirilmekte hatta vergi oranı sıfıra indirilerek kaldırılmış olmaktadır. Ek mali yükümlülükler ve dış ticaret vergileri dışında bu yetki devri kesinlikle Anayasa metninden çıkarılmalıdır Anayasamızın yeniden yazılımında; verginin yukarıda açıklanan hak ve yasallık niteliği özenle dikkate alınarak siyasi ödevler bölümünden çıkarılarak bütçenin de yer aldığı mali hükümler içine alınması seçeneği değerlendirilmelidir. Anahtar kelimeler: Vergi hakkı ve ödevi, temel hak ve ödevler, mali hükümler, vergide yasallık ve mali güç ilkeleri, yürütme organına vergi konusunda yetki devri.

The aim of this paper is to make comparison of the tax articles in EU member states’ constitutions and Turkish practice. Most of the EU countries have preferred to ratify tax articles within the subsection of fiscal articles of their constitutions. Some of them have considered right to tax as fiscal rule or the basic parliamentary right to legislate and only three of them regulated taxation within the context of basic rights and freedoms. In Turkey, previous constitutions of 1876 and 1924, taxation have been considered as one of the basic right of the Turkish people, but after new constitutions of 1961 and 1982 introduced, it was converted to be an basic obligation of nationals & non-nationals. Constitutional amendment in 1971 violated the principle of legality and right to tax by delegating extensive power to change rates, deductions exemptions and exclusions with in the limits set in the law concerned. It is necessary to decide what approach would be preferred in the course of rewriting Turkish Constitution.