TÜRKİYE’DE REİKİ UYGULANARAK YAPILAN HEMŞİRELİK TEZLERİNİN İNCELENMESİ
Reiki, 20.yüzyılın başlarında Japonya'da uygulanmaya başlanan, enerji aktarımı yoluyla şifa sağlamayı amaçlayan tamamlayıcı tıp uygulamalarından biridir. Fizyolojik, zihinsel ve duygusal sorunların çözümünde destekleyici tedavi yöntemi olarak kullanılabilmektedir. Reiki, bedende oluşan enerji dengesizliğini ve negatif enerji blokelerini çözerek, bilinç değişikliği yoluyla ruhsal ve fiziksel iyileşme sürecini başlatır. Eller ile uygulanan Reikide, enerji akışı dengelenmeye çalışılır ve uygulayıcı enerji noktalarına kendi enerjisini yollayarak iyileşmeyi sağlar. Bu araştırmada, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT) Uygulamalarından olan Reiki uygulamasını içeren hemşirelik lisansüstü tezlerinin sistematik olarak incelemesi ve tez sonuçları doğrultusunda hemşirelik bakım uygulamalarını yönlendirecek bir GETAT literatürü oluşturmak amaçlanmıştır. Retrospektif ve tanımlayıcı tipteki sistematik araştırma, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanı taranarak yapılmıştır. Tezlerin alınma kriterleri, tez başlığında “Reiki” kelimesinin yer alması ve hemşirelik anabilim dalları tarafından yapılmış olmasıdır. Yapılan taramada, araştırma kriterlerini karşılayan 2012- 2022 yılları arasında yapılmış 2 adet yüksek lisans tezi ve 14 adet doktora tezi olmak üzere toplam 16 adet teze ulaşılmıştır. Çevrim içi tam metinlerine erişilen tezler yıl sırasına göre incelenmiş ve içerik analizlerinde sayısal değerlendirmeler kullanılmıştır. Tezlerin araştırma yöntemlerinde, büyük oranda deneysel veya yarı-deneysel deneme modellerinin kullanıldığı belirlenmiştir. Tezlerin çalışma grupları incelendiğinde; yaşlılarda, post-operatif dönemde, fibromiyalji ve onkoloji hastalarında Reiki ve ağrı ilişkisi araştırılmış ve çalışma gruplarında ağrı düzeyinde belirgin düşüşler izlenmiştir. Ağrı dışında Reikinin kaygı, yaşam kalitesi, yorgunluk, anksiyete, sistolik ve diyastolik kan basıncı, solunum sayısı ve depresyon üzerine de olumlu etkilerinin olduğu bulunmuştur. Reiki uygulamasının deney gruplarında kontrol gruplarına göre, öncelikle ağrıda anlamlı düşüşlere neden olduğu saptanmış ve Reikinin ağrı yönetiminde tamamlayıcı olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Sonuç olarak, araştırma sayısı kısıtlı olmakla birlikte, tezlerin çoğunluğunda Reiki uygulamasının araştırılan alanlarda etkili olduğu görülmüştür. Sonuçların kanıt düzeylerinin arttırılması için, geniş örneklem içeren ve iyi tasarlanmış klinik araştırmalar ile araştırmaların güçlendirilmeleri gerektiğine inanılmaktadır.
___
- Anuş Topdemir, E.(2019). “Laparoskopik kolesistektomi sonrası akupresür ve reiki uygulamasının
hastaların ağrı ve konfor düzeyine etkisi”, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik
Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), Malatya.
- Anuş, E. (2014). “Ameliyat öncesi reiki uygulamasının hastaların kaygı düzeyine etkisi”, İnönü
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), Malatya.
- Aslan, K. S., & Çetinkaya, F. (2023). “The effects of Reiki and hand massage on pain and fatigue in
patients with rheumatoid arthritis”, EXPLORE, 19(2): 251-255.
- Assefi, N., Bogart, A., Goldberg, J., & Buchwald, D. (2008). “Reiki for the treatment of fibromyalgia:
a randomized controlled trial”, The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 14(9): 1115-
1122.
- Atan, G. (2018). “Kronik Hastalık Yönetiminde Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Kullanımı ve
Hemşirenin Rolü”, Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2): 21-24.
- Baldwin, A. L., Vitale, A., Brownell, E., Kryak, E., & Rand, W. (2017). “Effects of Reiki on pain,
anxiety, and blood pressure in patients undergoing knee replacement: A pilot study”, Holistic nursing
practice, 31(2): 80-89.
- Başer Akın, E. (2022). “Hemodiyaliz hastalarında reiki uygulamasının ağrı, yorgunluk ve kaşıntı üzerine
etkisinin incelenmesi”, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim
Dalı, (Doktora Tezi), Sivas.
- Bat, N. (2021). “The effects of reiki on heart rate, blood pressure, body temperature, and stress levels:
A pilot randomized, double-blinded, and placebo-controlled study”, Complementary Therapies in
Clinical Practice, 43: 101328.
- Bondi, A., Morgan, T., & Fowler, S. B. (2021). “Effects of reiki on pain and anxiety in women
hospitalized for obstetrical-and gynecological-related conditions”, Journal of Holistic Nursing, 39(1):
58-65.
- Borman, P. (2009). “Nöropatik Ağrı Tedavisinde Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yöntemleri The
Complementary and Alternative Medicine Methods in the Treatment of Neuropathic Pain”, FTR Bilim
Dergisi, 12: 151–156.
- Bülbül, İ. (2016). Reiki İlahi Aydınlanma. 1. Baskı. İstanbul, Melisa Matbaacılık.
- Büyükbayram, Z. (2018). “Onkoloji hastalarında reiki ve yönlendirilmiş imgelem uygulamasının ağrı
ve yorgunluk üzerine etkisi”, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı,
(Doktora Tezi), Malatya.
- Coakley, A. B., & Barron, A. M. (2012). “Energy therapies in oncology nursing”, In Seminars in
oncology nursing, 28 (1): 55-63.
- Decker, G. M., & Potter, P. (2003). “What are the distinctions between Reiki and therapeutic touch?”,
Clinical Journal of Oncology Nursing, 7(1): 89–91.
- Demir, D. (2022). “Pediatrik onkoloji hastalarına uygulanan Reiki terapisinin ağrı, yaşam bulguları ve
yaşam kalitesi üzerine etkisi”, İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çocuk
Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), İstanbul.
- Demir, M., & Can, G. (2013). “Reiki”, Sağlıkla Dergisi, 2: 56-57.
- Demir, M., Can, G., Kelam, A. (2015). “Effects of distant reiki on pain, anxiety and fatigue indiabetes”,
Acta Medica Alanya, 1 (2):49-53.
- Demirbag, B., & Erci, B. (2014). “The effects of sleep and touch therapy accompanied by music and
aromatherapy on the impact level of fibromyalgia, fatigue and sleep quality in fibromyalgia patients”,
TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(1): 44-53.
- Erdoğan, Z. (2013). “Huzurevinde kalan yaşlılarda reikinin ağrı, yaşam kalitesi ve depresyon üzerine
etkisi”, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı,
(Doktora Tezi), İstanbul.
- Erdoğan, Z., & Çınar, S. (2011). “Reiki: Eski bir iyileştirme sanatı-modern hemşirelik uygulaması”,
Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, (2): 86-91.
- Gallob, R. (2003). “Reiki: a supportive therapy in nursing practice and self-care for nurses”, The Journal
of the New York State Nurses' Association, 34(1): 9-13.
- Gökdere Çinar, H. (2018). “Fibromiyalji tanısı ile ağrı polikliniğinde takip edilen hastalarda reiki
dokunma terapisinin etkilerinin değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
Hemşirelik Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), İstanbul.
- Gupta, M.K. (2009). Healing Through Reiki , 6. Baskı, Çeviri: Bilim Teknik Çeviri Grubu, Reiki ve
Sağlığımız., Bilim Teknik Yayınevi, 1-14, İstanbul.
- Hajbaghery, M. A., & Mokhtari, R. (2018). “Complementary and alternative medicine and holistic
nursing care: the necessity for curriculum revision”, Journal of Complementary Medicine & Alternative
Healthcare, 5(4):13-14.
- Hemşirelik Yönetmeliği. (2016). T.C. Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü
Mevzuat Bilgi Sistemi.
- Jackson, E., Kelley, M., McNeil, P., Meyer, E., Schlegel, L., & Eaton, M. (2008). “Does therapeutic
touch help reduce pain and anxiety in patients with cancer?”, Clinical Journal of Oncology
Nursing, 12(1): 113-120.
- Karaman, S. (2019). “Reiki uygulamasının kemoterapi alan meme kanserli hastalarda yaşam kalitesi ve
yorgunluk düzeyine etkisi”, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği
Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), Erzurum.
- Keşer, E. (2021). “Üst gastrointestinal endoskopi işlemi yapılan hastalara uygulanan reiki ve
aromaterapinin vital bulgular, oksijen saturasyonu ve kaygı düzeyine etkisi”, Gaziantep Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), Gaziantep.
- Koçoglu, F., Zincir, H. (2021). “The Effect of Reiki on Pain, Fatigue, and Quality of Life in Adolescents
With Dysmenorrhea”, Holistic nursing practice, 35(6): 306-314.
- Kurebayashi, L. F. S., Turrini, R. N. T., Souza, T. P. B. D., Takiguchi, R. S., Kuba, G., & Nagumo, M.
T. (2016).” Massage and Reiki used to reduce stress and anxiety: Randomized Clinical Trial”, Revista
Latino-Americana de Enfermagem, 24: 1-8.
- Lübeck, W., Petter, F. A., Rand, W. L., & Grimm, C. M. (2001). The spirit of reiki: The complete
handbook of the reiki system: From tradition to the present: Fundamental, lines of transmission, original
writings, mastery, symbols, treatments, reiki as a spiritual path in life, and much more. Twin Lakes, WI:
Lotus Press.
- Mackay, N., Hansen, S., & McFarlane, O. (2004). “Autonomic nervous system changes during Reiki
treatment: a preliminary study”, Journal of Alternative & Complementary Medicine, 10(6): 1077-1081.
- Meland, B. (2009). “Effects of Reiki on pain and anxiety in the elderly diagnosed with dementia: A
series of case reports”, Alternative Therapies in Health & Medicine, 15(4): 56-57.
- Miles, P., & True, G. (2003). “Reiki--review of a biofield therapy history, theory, practice, and
research”, Alternative Therapies in Health & Medicine, 9(2): 62–67.
- Muslu, L., Özsoy, S.A. (2017). “Hemşirelik, Estetik ve Sanat”, Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma
Dergisi, 14 (4): 287-291.
- Nield-Anderson, L., & Ameling, A. (2000). “The empowering nature of Reiki as a complementary
therapy”, Holistic Nursing Practice, 14(3): 21-29.
- Özcan Yüce, Ö. (2019). “Kanser hastalarına bakım verenlere uygulanan reikinin stres düzeyine etkisi”,
Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), Kayseri.
- Özcan Yüce, U., Atik, D., Karatepe, H., Erdoğan, Z., Albayrak Çoşar, A. (2017). “Reiki ve
diyabet”, Acta Medica Alanya, 1(2), 103-107.
- Pocotte, S. L., & Salvador, D. (2008). “Reiki as a rehabilitative nursing intervention for pain
management: a case study”, Rehabilitation Nursing Journal, 33(6): 231-232.
- Sağkal, T. (2012). “Sezaryen ameliyatı sonrası uygulanan reiki dokunma terapisinin ağrı ve anksiyete
üzerine etkisi”, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı,
(Doktora Tezi), İzmir.
- Sağkal-Midilli, T. (2015). Sezaryen ameliyatı sonrası gelişen ağrıda Reiki uygulaması. İçinde: Kanıta
dayalı rehberleriyle tamamlayıcı ve destekleyici uygulamalar. Başer M, Taşçı S (Ed.). Akademisyen tıp
kitabevi, Ankara, 169-178.
- Sağlık Bakanlığı, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. (2014). Resmi Gazete
Tarihi: 27.10.2014 Resmi Gazete Sayısı: 29158.
- Shaybak, E., Abdollahimohammad, A., Rahnama, M., Masinaeinezhad, N., Azadi-Ahmadabadi, C., &
Firouzkohi, M. (2017). “The effect of reiki energy healing on CABG postoperative chest pain caused
by coughing and deep breathing”, Indian J Public Health Res Dev, 8(2): 305-310.
- Stein D. (2015). Essential reiki a complete guide to an ancient healing Art. Çeviri: Ertüzün S. Bir Şifa
Sanatı Kılavuzu Reiki Esasları, 5. Baskı. İstanbul, Arıtan Yayınevi: 16-61.
- Şişman, H. (2022). “Reikinin abdominal cerrahi hastalarının anksiyete, korku, ağrı ve yaşam bulguları
üzerine etkisi”, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, (Doktora
Tezi), Adana.
- Taş, F. (2019). “Dismenoreli adölesanlarda reiki uygulamasının ağrı, yorgunluk ve yaşam kalitesine
etkisi”, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, (Doktora Tezi),
Kayseri.
- Topdemir, E. A., Saritas, S. (2021). “The effect of Acupressure and Reiki application on Patient's pain
and comfort level after laparoscopic cholecystectomy: A randomized controlled trial”, Complementary
Therapies in Clinical Practice, 43: 101385.
- Utli, H. (2018). “Abdominal histerektomi ameliyatı geçiren kadınlarda reiki ve sırt masajının ağrı
üzerine etkisi”, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, (Doktora
Tezi), Malatya.
- Yeşil Bayülgen, M. (2022). “Hemodiyaliz hastalarında reikinin yorgunluk ve konfor düzeyine etkisi”,
Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), Mersin.
- Yeşil, F.M. (2021). “Reiki uygulamasının menopoz semptomlarına etkisi”, Mersin Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), Mersin.
- Yüce, U. Ö., Taşcı, S. (2020). “Bakım Verici Stresi ve Reiki Enerji Terapisi”, Türkiye Klinikleri
Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 12(1): 158-165.