Milletlerarası Ticari Tahkimde Hakem Kararlarının İptalinde İrade Serbestisinin Sınırları

Milletlerarası ticari tahkimin en temel özelliklerinden biri taraf iradesine verilen önemdir. Taraf iradesi hem tahkim yargılaması devam ederken hem de yargılamanın sona erip hakem kararının devlet mahkemesi tarafından denetlendiği aşamada gözetilmektedir. Milletlerarası Tahkim Kanunu m 15’de hakem kararlarına karşı iptal davası açma imkânı tanınmış ve taraf iradesine verilen önemin bir yansıması olarak bu haktan kısmen veya tamamen feragat edilebileceği düzenlenmiştir. MTK m 15’de düzenlenen iptal davasından feragatin koşulları karşılaştırmalı hukukla paralel olmakla beraber, sonuçları itibariyle karşılaştırmalı hukuktan ayrılmaktadır. Özellikle iptal davası açma hakkından feragat edilmesi ve kararın Türkiye’de icra edilecek olması halinde taraflara sağlanan hukuki koruma yetersiz kalmakta ve ortaya çıkan bu sonuç adil yargılanma hakkına aykırılık teşkil etmektedir. Çalışmamızda, Milletlerarası Tahkim Kanunu m 15’de yer alan iptal davasından peşinen feragat imkânı, karşılaştırmalı hukuktaki yaklaşımlar dikkate alınarak incelenmekte ve adil yargılanma hakkı ihlalinin giderilmesi için çözüm önerileri sunulmaktadır. Çalışmamızda ayrıca iptal davasında mahkemelerin denetim yetkilerinin taraf iradesi ile genişletilip genişletilemeyeceği yine karşılaştırmalı hukuktaki yaklaşımlar dikkate alınarak irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Milletlerarası ticari tahkim, taraf iradesi, iptal davası açma hakkından feragat, hakem kararlarının genişletilmiş denetimi tanıma-tenfiz, adil yargılanma hakkı

Limits of Party-Autonomy in Annulment Proceedings in Commercial Arbitration

Party-autonomy is considered to be an overriding principle throughout the arbitral process and post-award stage. Thus, parties are entitled to agree to restrict the review of the arbitral award by the courts in annulment proceedings, either partially or fully excluding the review by the courts according to Turkish International Arbitration Law Article 15. Conditions of such limitation, which are set out in Article 15 align with other legal systems; however, consequences of waiver of annulment proceedings differ significantly. Legal protection provided to parties becomes insufficient if the award is enforced in Turkey to the extent that this shortcoming violates the right to a fair trial. This paper examines the waiver of annulment agreement in Turkish law in comparison with legal systems that parties have been provided with regards to the party-autonomy principle and proposes to have solutions for the violation of the right to a fair trial. Furthermore, it examines the effects of parties’ agreements to expand the review of the arbitral award under Turkish law in light of comparative law.

Keywords:

International Commercial Arbitration, Party Autonomy Waiver of Annulment, Recognition and Enforcement Proceedings, Right to a Fair Tria, , Expanded Review of Arbitral Awards,

PDF

___

Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (4. Bası,Vedat 2016).
Ataman-Figanmeşe İ, “Milletlerarası Ticari Hakem Kararlarının İptal ve Tenfiz Davaları Yoluyla Mahkemelerce Mükerrer Kontrole Tâbi Tutulmaları Sorunu ve Bu Sorunun Giderilmesine Yönelik İki Öneri” (2011) 31 MHB sayı 2, 35.
Aygün M, “Milletlerarası Ticari Tahkimde Hakem Kararlarına Karşı İptal Yolu” (2007) Medeni Usûl Hukuku ve İcra İflas Hukuku Dergisi, 661.
Baizeau D, “Section X: Waiver of annulment, Article 192 PILS”, in Manuel Arroyo (ed.), Arbitration in Switzerland: The Practitioner’s Guide (Kluwer Law International 2013), 283 (Waiver of annulment)
“Waiving the Right to Challenge an Arbitral Award Rendered in Switzerland: Caveats and and Drafting Considerations for Foreign Parties” (2005) 8 International Arbitration Law Review 69 (Waiving the Right).
Born G, International Commercial Arbitration (2nd Edn., Kluwer Law International 2014). 
Böckstiegel K, Kröll S, et al, “Part I: Germany as a Place for International and Domestic Arbitrations – General Overview” in Karl-Heinz Böckstiegel , Stefan Michael Kröll , et al. (eds), Arbitration in Germany: The Model Law in Practice ( 2nd edition, Kluwer Law International, 2015) 4.
Bratic C, "‘The parties hereby waive all recourse … but not that one’ Why parties adopt exclusion agreements and why courts hesitate to enforce them" (2018) 99 Disp Resol Int'l 105.
Canyaş Bayata A, UNCITRAL Model Kanunu Temelinde Uluslararası Ticari Hakem Kararlarına Karşı Başvuru Yolu (Adalet 2016).
Carducci G, "The Arbitration Reform in France: Domestic and International Arbitration Law" (2012) 28 Arbitration International 125.
Dayındarlı K, "4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu Usûlünde İptal Davası Açma Hakkından Peşinen Feragat Mümkün Müdür? ”, (Dayındarlı Hukuk) Erişim tarihi 24.10 2019.
Ekşi N, “Milletlerarası Tahkim Kanunu Hakkında Genel Bir Değerlendirme” (2003) 23 MHB Prof Dr. Gülören Tekinalpe Armağan 316.  
Erdönmez G, Pekcanıtez Usûl Medeni Usûl Hukuku, (15. Bası, XII Levha 2017).
Franc L, “Contractual Modification of Judicial Review of Arbitral Awards: The French Position” (1999) 10 AM REV. INT'L ARB 3.
Geisinger E and Frossard V, “Chapter 8: Challenge And Revision Of The Award”, in Kohler-Kaufmann Gabrielle, Stucki Blaise (eds) International Arbitration In Switzerland: A Handbook For Practitioners, (Kluwer Law International 2004) 135.
Gerhard W, “Part II: Commentary on the German Arbitration Law (10th Book of the German Code of Civil Procedure), Chapter I: General Provisions, § 1026 – Extent of Court Intervention” in Böckstiegel K, Kröll S, et al (eds), Arbitration in Germany: The Model Law in Practice ( 2nd edition, Kluwer Law International, 2015) 67.
Griffith B, "Contractual Expansion of Judicial Review of Arbitration Awards in Missouri After Hall Street and Cable Connection" (2013) 58 Saint Louis University Law Journal 265.
Hascher D, “Fransız Mahkemelerinin Milletlerarası Tahkim Kararlarına Yaklaşımı”, (2004), ICC Milletlerarası Tahkim Semineri, 12.
Kalafatoğlu M, “Milletlerarası Tahkim Kanunu Uyarınca İptal Davası Açma Hakkından Feragat”, (2018) 38 MHB 339.
Kalpsüz T, “Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda ICC Tahkim Kaideleri ile IPL’den Esinlenen Hükümler”, (2003) Milletlerarası Tahkim Semineri 16 (IPL)
-- “Yeni Milletlerarası Tahkim Kanununun Değerlendirilmesi” (2001), Milletlerarası Tahkim Semineri 107 (MTK).
--, Türkiye’de Milletlerarası Tahkim (2. Bası, Yetkin 2010) (Milletlerarası Tahkim).
Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usûlü , Cilt V (Savaş Yayınları 2001).
Knigge M, and Ribbers P, "Waiwer of Right to Set-Aside Proceedings in Light of Article 6 ECHR: Party Autonomy in Top? "(2017) 34 Journal of International Arbitation, Kluwer Law International 775.
Krausz N, "Waiver of Appeal to the Swiss Federal Tribunal: Recent Evolution of the Case Law and Compatibility with ECHR, Article 6 [notes] " (2011) 28 Journal of International Arbitration 137.
Kunz C, "Waiver Of Right To Challenge An International Arbitral Award Is Not Incompatible With ECHR: Tabbane v Switzerland" (2016) 5 European International Arbitration Review 125.
Guglya L, "Waiver of Annulment Action in Arbitration: Progressive Development Globally, Realities in and Perspectives for the Russian Federation (Different Beds – Similar Dreams?) ” (2012) 2 Czech (& Central European) Yearbook of Arbitration, 81.
Moses M, "Party Agreements to Expand Judicial Review of Arbitral Awards ” , (2003) 20 Journal of International Arbitration, 315.
Mayer U, “Exclusion Agreements According to Article 192 of the Swiss PIL Act” (1999) ASA Bull. No 2 191.
Nomer E, Devletler Hususi Hukuku, (22. Bası, Beta 2017)
Nomer E, Ekşi N and Öztekin Gelgel G, Milletlerarası Tahkim Hukuku, (C I, 5. Bası, Beta 2016)
Özekes M, Pekcanıtez Usûl Medeni Usûl Hukuku, (15. Bası, XII Levha 2017).
Pekcanıtez H, “Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanun’unun Tahkime İlişkin Hükümleri” (2011), IX. Milletlerarası Tahkim Semineri, ICC Türkiye 63.
Wolff R, "Party Autonomy to Agree on a  Non-Final Arbitration" (2008) ASA Bulletin 626.
Rechtsanwalte T, "Croatia's Waiver Of Its Right To Challenge An Award - Can It Still Request A Revision? ” (Mondaq, 02.05.2018) (Erişim tarihi: 10.05.2020).
Sarıöz Büyükalp İ, AİHS ve AİHM Kararlarının da İncelenmesi Suretiyle Adil Yargılanma Hakkının Türk Milletlerarası Usûl Hukuku Üzerindeki Etkileri (XII Levha 2018).
Scherer M, "The Fate Of Parties’ Agreements On Judicial Review Of Awards: A Comparative And Normative Analysis Of Party-Autonomy At The Post-Award Stage” (2016) 32 Arbitration International 437.
Scherer M, Silberman L, “Limits to Party Autonomy During the Post-Award Review Stage”, in: Franco Ferrari (Ed), Limits to Party Autonomy in International Commercial Arbitration (Juris Publishing 2016) 452 .
Seigfried E, "Case note on BGH Decision of March 1, 2007" (2008) Juristische Rundschau 242.
Süral C, “Hakem Kararlarının İcrası ve İptal Davası”, (2014) 16 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan 1377.
Şanlı C, Esen E and Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (6. Bası, Beta, 2018).
Tiryakioğlu B, “Milletlerarası Tahkim Kanununa Göre Hakem Kararlarının İptali”, in Bilgin Tiryakioğlu, Mesut Aygün, Ali Önal, Kübra Altıparmak and Cansu Kaya (eds) Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Konular Sempozyumu Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Eskişehir 21-22 Nisan 2016, (Yetkin Yayınları 2016) 301.
Townsend J, "The New Bahrain Arbitration Law and the Bahrain “Free Arbitration Zone” (2010) 65 Disp Res J 76.
Tuna E, Milletlerarası Ticari Tahkim Hukukunda İptal Davası (Adalet 2016).
Voser N and George A, "ECtHR: Waiver of Recourse Against International Arbitral Award Not Incompatible with ECHR” (Kluwer Arbitration Blog, 31.12.2019) Erişim tarihi 13.12.2019.
Yeşilırmak A, Türkiye’de Ticari Hayatın ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi İçin Uyuşmazlıkların Etkin Çözümünde, Doğrudan Görüşme, Arabuluculuk, Hakem-Bilirkişilik ve Tahkim: Sorunlar ve Çözüm Önerileri (On İki Levha 2011)
Yıldırım F, “Tahkimde İptal Davası ve İptal Davasının Amaçları Bakımından Bazı Değerlendirmeler”, (2012) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Prof Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan 3005.
Poudret J and Besson  S, Comparative Law of International Arbitration (2d edt, Thomson 2007).
Williams D, “Arbitration and Dispute Resolution”, New Zealand Law Review, 2005, 125.