Stratejik Yönetim Perspektifinden Örgüt DNA’sının Yönetişime Etkisi

Amaç – Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de çeşitli üniversitelerde görev yapan akademisyenlerin görüşleridoğrultusunda örgüt DNA’sının kurumsal yönetişime etkisinin ortaya çıkarılmasıdır. Yöntem – Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Türkiye’de çeşitli üniversitelerde görev yapan 200akademisyenden anket yöntemiyle veriler elde edilmiştir. Akademisyenlerin, örgüt DNA’sı ve yönetişimile ilgili görüşlerinin bazı değişkenlere göre karşılaştırılması için bağımsız örneklem t testi ve tek yönlüvaryans (Anova) analizi uygulanmıştır. Anova analizinde, değişkenlerin hangi grup aralığındafarklılaştığını ortaya çıkarmak amacıyla ise tamamlayıcı post-hoc analiz tekniği olan Tukey testinebaşvurulmuştur. Örgüt DNA’sı ve yönetişim arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik olarak korelasyonanalizi ve örgüt DNA’sının kurumsal yönetişime olan etkisini ortaya çıkarmak için ise regresyon analiziuygulanmıştır. Bulgular – Akademisyenlerin, örgüt DNA’sı ve kurumsal yönetişim düzeyini orta olarak değerlendirdiklerigörülmüştür. Akademisyenlerin yönetişim ile ilgili görüşleri cinsiyete göre farklılaşmazken; yaşa ve meslekideneyime göre ise farklılaştığı bulgusuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra akademisyenlerin örgüt DNA’sı ileilgili görüşlerinin ise cinsiyete ve yaşa göre farklılaşırken; DNA genel ortalamasının mesleki deneyimlerinegöre farklılaşmadığı ancak DNA’nın alt boyutlarında farklılaştığı görülmüştür. Araştırmaya konu olanörgüt yapısının genellikle esnek örgüt DNA’sı profilinde olduğu; örgüt DNA’sı ile yönetişim arasındapozitif yönlü doğrusal bir ilişkinin olduğu ve örgüt DNA’sının kurumsal yönetişim alt boyutlarından özdüzenleme üzerinde olumlu yönde etkisinin olduğu ortaya çıkarılmıştır. Tartışma – Örgüt DNA’sı ve yönetişim ilişkisi ile ilgili farklı bir çalışmaya rastlanmasa da ayrı olarakyapılan çalışmaların varlığından söz edilebilmektedir. Benzer çalışmalarda eğitim örgütlerinin esnek DNAprofiline sahip olduğu; liderlik tarzlarının DNA’yı etkilediği; örgütün DNA’sının incelenmesi veanlamlandırılması sayesinde daha başarılı örgütlenmelerin olabileceği ile ilgili çalışmaların mevcut olduğugörülmektedir. Bu açıdan bakıldığında örgüt DNA’sının, üst yönetime farklı bir bakış açısı kazandırması,kurumsal kimliği ve bütünlüğü tamamlamayı sağlaması beklenmektedir.

The Effect of Organizational DNA on Governance from the Strategic Management Perspective

Purpose – The purpose of this research, the effect of organizational DNA and corporate governance inaccordance with the opinion of academics working in various universities in Turkey. Independent sample ttest and one-way variance (Anova) analysis were applied to compare academicians' views on organizationalDNA and governance according to some variables. In the Anova analysis, the Tukey test, which is acomplementary post-hoc analysis technique, was used to reveal in which group interval the variablesdiffered. Correlation analysis was applied to determine the relationship between organizational DNA andgovernance, and regression analysis was applied to reveal the effect of organizational DNA on corporategovernance. Design/methodology/approach – Relational screening model was used in the research. Data were obtainedby survey method from 200 academicians working in various universities in Turkey. Findings –It has been observed that the academicians evaluated the organizational DNA and corporategovernance level as medium. While academicians' views on governance did not differ according to gender;It has been found that it differs according to age and professional experience. In addition, whileacademicians' opinions about the organization's DNA differ according to gender and age; It has beenobserved that the general average of DNA does not differ according to professional experience, but it doesdiffer in the sub-dimensions of DNA. The organizational structure subject to the research is generally in theflexible organization DNA profile; It has been revealed that there is a positive linear relationship between organizational DNA and governance and that the DNA of the organization has a positive effect on self regulation, one of the sub-dimensions of corporate governance. Discussion –Similar studies show that educational organizations have flexible DNA profiles; leadershipstyles affect DNA; It is seen that there are studies on the possibility of more successful organizations thanksto the examination and interpretation of the organization's DNA. From this point of view, the DNA of theorganization is expected to bring a different perspective to the top management and to complete thecorporate identity and integrity.

PDF

___

AB Komisyonu (2001). European Governance: A White Paper, Commission of the European Communities, Brussels.
Abdel-Raheem, A. B., & Saad, M. (2019). Organizational Personality as a Moderating Variable of the Relationship between Organizational DNA and Innovative Performance. Journal of Business and Management Sciences, 7(3), 131-139.
Arlı, M. ve Nazik, H. (2001). Bilimsel Araştırmaya Giriş, Ankara, Gazi Kitabevi.
Aslan, M. S. (2016). Özel ve Devlet Okullarının Yönetişim Özelliklerine Sahip Olma Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Harran üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
Aşgın, S. (2006). Ülkemizde Stratejik Planlama Kavramının Gelişmesi, Türk İdare Dergisi, Haziran, 7-20.
Ball, J. (1997). DNA Leadership Through Goal-Driven Management, USA, Reston VA, The Goals Institue, Inc.
Bancar, A. (2015). Kurumsal DNA’nın İş Doyumuna Üzerine Etkisi: Büyük Ölçekli Bir Sağlık Kurumundaki Hemşirelerin Algılarına Yönelik Analitik Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Bancar, A. (2016). Örgüt DNA’sı, Ankara, Nobel Yayıncılık.
Baskin, K. (1998). Corporate DNA-Learning From Life, Boston, Butterworth- Heinemann.
Bayhantopcu, E., & Özuyar, P. G. (2021). Sürdürülebilir üniversitelerin yönetişim-strateji çalışmaları ve iletişimi için karşılaştırma bazlı bir yaklaşım önerisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), 396-412.
Booz A. H. (2005). The Seven Type of Organizational DNA, Booz & Company, http://www.orgdna.com (Erişim Tarihi: 05 Şubat 2019).
Bostancı, A. B., Çelik, K., & Kahraman, Ü. (2017). Okulların DNA profilleri ile öğretmenlerin psikolojik sermayeleri arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 140-156.
Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (10. Baskı), Ankara, Pegem Akademi.
Cronbach, L. J. (1990). Essentials of Psychological Testing (5th ed.), New York, Harper Collins Publishers.
Çandır, E. (2005). Örgütsel DNA ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Çetin, R. B. (2014). Okul DNA’sı Metaforunun Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Çevik, M. N., & Cemaloğlu, N. (2020). Eğitim Örgütü Yöneticilerinin Yönetişime İlişkin Algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(4), 1620-1628.
Döş, İ., & Çetin, R. B. (2014). Örgüt DNA’sı Ölçeğinin Geliştirilmesi ve MEB Üzerine Bir Tarama Çalışması, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 560-575.
Dünya Bankası (1994). Governance: The World Bank’s Experience, World Bank, Washington DC.
Govindarajan, V., & Trimble, C. (2005). Organizational DNA for Strategic Innovation. California Management Review, 47(3), 47-76.
Gül, Bayram, & Yaşar, M. (2020). İlkokullarda Yönetişim Düzeyinin İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 122-139.
Kadıbeşegil, S. (1999). Kuruluşların DNA'sı, http://www.orsa.com.tr/cgibin/asp/content.asp?type=normal&lang=TR&id=110, (Erişim Tarihi: 04 Mayıs 2019).
Kahraman, Ü. (2019). Okul Yöneticilerinin Yönetim Tarzı, Örgüt DNA’sı ve Örgütsel Değişimin Okullardaki Korku Kültürüne Etkisi. Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Koçel, T. (2018). İşletme Yöneticiliği (17. Baskı), İstanbul, Beta.
Majid, Z. S. (2019). The effect of Organizational DNA on Intellectual Capital: An Exploratory Study On A Sample Of Managers Of The General Company, Economic Sciences, 14(54), 70-108.
Nafei, W. (2015). The Role of Organizational DNA in Improving Organizational Performance: A Study on the Industrial Companies in Egypt, International Business Research, 8(1), 117.
Nart, S. (2019). Kamu Kurumlarının DNA’sı Dijital Dönüşüme Hazır mı? Meritokrasi Perspektifinden bir değerlendirme, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2834-2851.
Neilson, G., Pasternack, B., & Mendes, D. (2004). The 7 Types of Organizational DNA, Organizations and People, Retrieved from: January 3.
Rashid, S. A. R. & Chalap, I. D. (2007). The influence of organizational DNA on innovation performance: An empirical study in a sample of Iraqi industrial organizations, AL-Qadisiyah Journal For Administrative and Economic sciences, 9(4), 9-22.
Soroush, S., Mohammadpouri, M., Poorfarahmand, B., & Esfahani, D. N. (2014). Studying of Organizational DNA in E. P. S. and Y. O, International Journal of Human Resource Studies, 4(3), 125.
Soyupek, Y. (2018). Eğitim, Sağlık, Ekonomi ve Bireysel Özgürlüklerin Yönetişime Etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 291-308.
Şahin, M. B. (2016). Eğitimde Yönetişim (Governance): Okul Çalışanlarının Yönetişim Algısı. Master's Thesis, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
Şen, E. (2013). Kurumsallaşma ile Firma Performansı İlişkisinde Kurumsal Yönetişimin Rolü. Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Tabachnick, B. G. And Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston, Pearson.
Telli, E. (2019). Çevre türünün liderlik tarzı aracılığı ile örgüt DNA’sına göre örgüt tipleri üzerine etkisi: Tekstil sektöründe bir araştırma. Doktora Tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
UNESCAP (2010). What is Good Governance, http://www.unescap.org (Erişim Tarihi: 13 Kasım 2018).
Ülgen H. ve Mirze, K. S. (2018). İşletmelerde Stratejik Yönetim, İstanbul, Beta.
OECD (2015). G20/OECD. https://www.oecd.org/daf/ca/Corporate-Governance-Principles-TUR.pdf (Erişim Tarihi: 05 Kasım 2018).
Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Detay Yayıncılık.
Yılmaz, A. (2010). Kalkınma Ajansları ve Yerel Yönetişim, Türk İdare Dergisi, (466), 175-195.
YOK, Yükseköğretim Kurulu (2020), https://istatistik.yok.gov.tr (Erişim Tarihi: 25 Kasım 2020).