EBRU KEMER, ZEYNEP ASLAN

Örgütsel Adaletin Örgüt Sağlığına Etkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Rolü: Nevşehir İlindeki Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma

Bu araştırmanın amacı, Nevşehir ilindeki üç, dört ve beş yıldızlı konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlerin örgütsel adalet algılamalarının, örgüt sağlığına etkisinde örgütsel özdeşleşmenin rolünü belirleyebilmektir. Bu doğrultuda, tesadüfi olmayan örnekleme yöntemi ile söz konusu işletmelerden seçilen 488 işgörene anket uygulanmıştır. Araştırmada örgütsel adaletin boyutları ile örgüt sağlığı ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkiyi belirleyebilmek amacıyla korelasyon analizi yapılmıştır. Örgütsel adaletin boyutları ile örgüt sağlığı ve örgütsel özdeşleşme arasında pozitif yönde orta kuvvette ve düşük kuvvette ilişkiler tespit edilmiştir. Korelasyon analizi sonucunda ortaya çıkan ilişkiler doğrultusunda, örgütsel adaletin örgüt sağlığına etkisinde örgütsel özdeşleşmenin rolünü belirleyebilmek amacıyla Baron ve Kenny'nin dört aşamalı aracı değişken regresyon analizi uygulanmıştır. Ayrıca, aracı etkinin anlamlılığını test etmek için Sobel testinden yararlanılmıştır. Analizler sonucunda, örgütsel adaletin örgüt sağlığına etkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracılık etkisi olduğu ancak bu etkinin kısmi bir etki olduğu sonucuna ulaşılmıştır

The Role Of Organizational Identificational in The Influnce Of The Perceptions OF Organizational Justice On Organizational Health: A Study In Three, Four And Five Star Hospitality Enterprises In Nevsehir

The purpose of this research in this context is to determine the role of organizational identification in the influence of the perceptions of organizational justice on organizational health professionals working in three, four and five stars hospitality enterprises in Nevşehir. In this regard a survey has been implemented to 488 emplyees selected by non random sample method in three, four and five star hospitality enterprises in Nevşehir. In the study, correlations analysis had been done in order to determine the relationship between the dimensions of organizational justice, organizational health and organizational identification. Between the dimensions of organizational justice organizational health and organizational identification were identified positively moderate strength and low strength relationship. In accordance with the relations found as a result of the correlation analysis, in order to determine the role of organizational identification in the effect of organizational justice on organizational health was applied to four-point instrumental variable regression analysis of Baron and Kenny. In addition, the Sobel test was aimed to test the meaning of the tool effect. As a result of the analyzes, it is concluded that organizational justice is an intermediary effect of organizational identification in the effect of organizational health, but this effect is a partial

PDF

___

Arıkan, E. (2011). Örgüt sağlığının iş tatmini üzerine etkisi: Afyonkarahisar’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Afyonkarahisar.
Arslantaş, C.C., Pekdemir, I. (2007). “Dönüşümcü liderlik, örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel adalet arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik görgül bir araştırma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, 261- 286.
Ashforth, B. E., Mael, F. (1989). “Social identity theory and the organizations”, Academy of Management Review No: 14, 20-39.
Aytaç, S. (2003). “Çalışma psikolojisi alanında yeni bir yaklaşım: örgütsel sağlık”, Retrieved from http://dergipark.gov.tr/isguc/issue/25513/269047 (30.06.2016).
Baltacı, F., Güçlü, C., Çeliker, N. (2014). “Liderlik davranışının örgütsel adalet algısı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: konaklama işletmelerinde bir uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, No: 19, 353-370.
Baron, R. M., Kenny, D.A. (1986). “The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, No: 51, 1173- 1182.
Başaran, E. (1996). Örgütsel davranış, Gül Yayınevi, Ankara.
Bozdoğan, İ. (2013). Örgütsel adaletin mesleki tükenmişlik üzerine etkisi: Kemer'deki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Afyon.
Bruhn, J.G. (2001). Trust and the Health of Organizations, Kluwer Academic /Plenum Publishers, New York.
Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (20. bs.), Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara
Cheung, M.F.Y., Law, M.C.C. (2008). “Relationships of organizational justice and organizational identification: the mediating effects of perceived organizational support in Hong Kong”, Asia Pasific Review Cilt: 14, Sayı: 2, 213-231.
Childer, J.H., Fairman, M. (1986). “The school counselor as facilitator of organizational health”, The School Counselor, Cilt: 33, Sayı: 5, 332-337.
Cohen-Charash, Y., Spector, P.E. (2001). “The role of justice in organizations: A metaanalysis”, Organizational Behavior and Human Decision Processes Cilt: 86, Sayı: 2, 278- 321.
Colquitt, A.J., Conlon, D.E., Wesson M.J., Porter, O.L.H., Yee, N.K. (2001). “Justice at the millennium. A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research”, Journal of Applied Psychology, Cilt: 86, Sayı: 3, 425-445.
Cremer, D. (2005). “Procedural and distributive justice effects moderated by organizational identification”, Journal of Managerial Psychology, Cilt: 20, Sayı: 1, 4-13.
Çetinkaya, M., Çimenci, S. (2014). “Örgütsel adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi ve örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü: yapısal eşitlik modeli çalışması”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 23, 237- 278.
Çoban, N. (2007). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin örgüt sağlığına ilişkin algıları: Antalya ili örneği, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Demirel, Y., Seçkin, Z., Özçınar, M.F. (2011). “Örgütsel iletişim ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 2, 33-48.
Doğan, A., Bozkurt, S. (2008). “İstanbul ilindeki beş yıldızlı otellerin örgütsel sağlık durumlarının işgörenların algıları ile ölçümüne yönelik bir araştırma”, Yönetim Dergisi, No: 19, 61-73.
Dutton, J.E., Dukerich, J.M., Harquail, C.V. (1994). “Organizational images and member identification”, Administrive Scence Quarterly, No: 39, 239-263.
Edwards, M.R. (2005). “Organizational identification: a conceptual and operational review”, International Journal of Management Review, No: 4, 207 – 230.
El-Hage, F.T. (1980). “The Relationships of selected profile of organization variables, a measure of organization health and an indicator of organization”, Effectiveness Dissertation Abstracts International, Cilt: 41, Sayı: 1, 38.
Ertürk, A. (2003). “Örgütsel iletişim ve adalet algılarının örgütsel kimlik algısı üzerindeki etkileri”, Başkent Üniversitesi İ.İ.B.F Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 3 Sayı: 2, 147-170.
Folger, R., Konovsky, M.A. (1989). “Effect of procedural and distributive justice on reactions to pay raise decisions”, Academy of Management Journal, Cilt: 32, Sayı: 1, 115-130.
Folger, R., Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice and Human Resource Management Sage Publications, London, California.
Greenberg, J. (1993). “Stealing in the name of justice: informational and interpersonal moderators of theft reactions to underpayment inequity”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, No: 54, 81–103.
Gürbüz, S., Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Huff, A., Sproull, L., Kiesler, S. (1989). “Computer communication and organizational commitment: Tracing the relationship in a city government”, Journal of Applied Social Psychology, Cilt: 19, Sayı: 16, 1371-1391.
Işık, O., Uğurluoğlu, Ö., Akbolat, M. (2012). “Sağlık kuruluşlarında örgütsel adalet algılarının örgütsel bağlılığa etkisi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, 254 – 265.
İşbaşı, J.Ö. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: bir turizm örgütünde uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
İşcan, Ö.F. (2006). “Dönüştürücü etkileşimci liderlik algısı ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde bireysel farklılıkların rolü”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, No: 11: 160-177.
İyigün, N.Ö. (2012). “Örgütsel adalet: kuramsal bir yaklaşım”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 21, 49-64.
Kanten, P. (2012). İşgörenlerde işe adanmanın ve proaktif davranışların oluşumunda örgütsel güven ile örgütsel özdeşleşmenin rolü, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Isparta.
Karaeminoğulları, A. (2006). Öğretim elemanlarının örgütsel adalet algıları ile sergiledikleri üretkenliğe aykırı davranışlar arasındaki ilişki ve bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Davranış Bilimleri Bilim Dalı, İstanbul.
Karcıoğlu, F., Timuroğlu, M.K., Çınar, O. (2009). “Örgütsel iletişim ve iş tatmini ilişkisi bir uygulama”, Yönetim Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 63, 59-76.
Karabey, C.N., İşcan, Ö.F. (2007). “Örgütsel özdeşleşme, örgütsel imaj ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: bir uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2, 231-241.
Keleş,Y., Tuna, M. (2016). “Örgütsel Adaletin Duygusal Emek Üzerindeki Etkisi: Antalya’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi (Jornal of Bussines Research Turk), Cilt 8, Sayı 2, 388- 389.
Köseoğlu, M.A., Karayormuk, K. (2009). “Örgüt sağlığı nedir? Yöneticiler arasında görüş farklılığı var mıdır?” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 23, Sayı: 2, 175-193.
Kreiner, G.E., Ashforth, B.E. (2004). “Evidence toward an expanded model of organizational identification”, Journal of Organizational Behavior, Cilt: 25, Sayı: 1, 127-138.
Knippenberg, V.D., Dick, R.V., Tavares, S. (2007). “Social identity and social exchange: identification, support, and withdrawal from the job”, Journal of Applied Social Psychology, Cilt: 37, Sayı: 3, 457–477.
Lipponen, J., Helkama, K., Olkkonen, M.E., Juslin, M. (2005). “Predicting the different profiles of organizational identification: a case of shipyard subcontractors”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, No: 78, 97-112.
Lipponen, J., Olkkonen, M.E, Moilanen, M. (2004). “Perceived procedural justice and employee responses to an organizational merger”, European Journal of Work and Organizational Psychology, No: 13, 391-413.
Lyden, J.A, Klingele, W.E. (2000). “Supervising organizational health,” Supervision, Cilt: 61, Sayı: 12, 3-6.
Mael, F., Ashforth, B.E. (1992). “Alumni and their alma mater: a partial test of the reformulated model of oganizational identification”, Journal of Organizational Behaviour, No: 13, 103–123.
Meydan, H.C., Basım, H.N., Çetin, F. (2011). “Örgütsel adalet algısı ve örgütsel bağlığın tükenmişlik üzerine etkisi: Türk kamu sektöründe bir araştırma”, Bilig No: 57, 175–200.
Miles, M.B. (1965). Planned change and organizational health: figure and ground der: Carlson, RO, Gallaher, A, Miles, MB, Pellegrin RJ, Rogers EM, Change processes in the public schools, the center of the advanced study of educational administration, (University of Oregon Press, Oregon). https://eric.ed.gov/?id=ED014123
Moorman, R. (1991). “Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship?” Journal of Applied Psychology, Cilt: 76, Sayı: 6, 845–855.
Niehoff, B.P., Moorman, R.H. (1993). “Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior”, Academy of Management Journal, Cilt: 36, Sayı: 3, 527–556.
Olkkonen, M., Lipponen, J. (2006). “Relations between organizational justice, identification with organization and work unit, and group-related outcomes”, Organizational Behavior and Human Decision Process, No: 100: 202 – 215.
Organ, D.W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington Books, Lexington Ma.
Organ, D.W., Konovsky, M. (1989). “Cognitive versus affective determinants of organizational citizenship behavior”, Journal of Applied Psychology, Cilt: 74, Sayı: 1, 157-164.
Özdevecioğlu, M. (2003). “Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma”, E.Ü, İİBF Dergisi No: 21: 77-96.
Pelit, E., Bozdoğan, İ. (2014). “İşgörenların örgütsel adalet algılamalarının tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi: Kemer’deki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2, 37-66.
Polat, M. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri ve ardılları üzerine bir saha çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki, Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. Polat, M., Meydan, C.H. (2010). “Örgütsel özdeşleşmenin sinizm ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi üzerine bir araştırma”, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, 145-172.
Meydan, H.C., Polat, M. (2013). “Bir örgüt formu olarak okul ile özdeşleşmede akademik başarı ve özdisiplinin rolü”, Eğitim ve Bilim, No: 38: 27-40.
Polatçı, S., Ardıç, K. (2007). “İşgören refahı ve örgütsel etkinlik kavramlarına bütüncül bir bakış: örgüt sağlığı”, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi Cilt: 21, Sayı: 1, 137-154.
Sandıkçı, M., Vural, T., Zorlu, T. (2015). “Otel işletmelerinde dönüştürücü liderlik davranışlarının örgüt sağlığı üzerine etkileri Afyonkarahisar ilinde bir araştırma”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 25, 161-200.
Sezgin, F. (2005). “Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, 317-339.
Sezici, E. (2012). Örgütsel özdeşleşme Edt: Özler DE, Örgütsel davranışta güncel konular, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
Scott, R.C., Corman, R.S., Cheney, G. (1998). Development of structurational model of identification in the organization, Communication Theory, Cilt: 8, Sayı: 3, 298- 336. Shoaf, C., Genaidy, A., Karwowski, W., Huang, S.W. (2004). “Improving performance and quality of working life: a model for organizational health assessment in emerging enterprises”, Human Factors and Ergonomics in Manufacturing, Cilt: 14, Sayı: 1, 81-95.
Solnet, D. (2006). “Introducing employee social identification to customer satisfaction research a hotel industry study”, Managing Service Quality, Cilt: 16, Sayı: 6, 575-594.
Solmaz, H. (2010). Örgütsel özdeşleşmenin işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel adaletin aracılık rolü. Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Şanlımeşhur, Ö. (2015). Organizasyonlarda algılanan örgütsel adalet ile çatışma ilişkisi ve bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
Tetrick, L.E., Quick, J.C., Quick, J.D., (2005). Prevention Perspectives in Occupational Health Psychology Edt: Antoniou ASG, Cooper CL, Research Companion to Organizational Health Psychology (Edward Elgar Publishing, Washington, DC). Turunç, Ö., Çelik, M. (2010). “Algılanan örgütsel desteğin çalışanların iş-aile, aile-i
çatışması, örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: savunma sektöründe bir araştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 1, 209-232.
Turunç, Ö. (2011). “Örgütsel adaletin işgörenların örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, 143–166.
Tüzün, K., Çağlar, İ. (2008). “Örgütsel özdeşleşme kavramı ve iletişim etkinliği ilişkisi”, Journal Of Yasar University, Cilt: 3, Sayı: 9, 1011-1027.
Yaylı, A., Çöp, S. (2009). Türkiye ve Polonya'da turizm sektörü işgörenlerinin örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılarının karşılaştırılması, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Eskişehir, Türkiye, 21-23 Mayıs, 181- 189.
Yazıcıoğlu, İ., Topaloğlu, I.G. (2009). “Örgütsel adalet ve bağlılık ilişkisi: konaklama işletmelerinde bir uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı:1, 3- 16.
Yıldırım, F. (2002). Çalışma yaşamında örgüte bağlılık ve örgütsel adalet ilişkisi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Sosyal Psikoloji Bilim Dalı, Ankara.
Vural, T. (2013). Otel işletmelerinde dönüştürürcü liderlik davranışlarının örgüt sağlığı üzerindeki etkisi: Afyonkarahisar ilinde bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
Walumbwa, F.O., Cropanzano, R., Hartnell, C.A. (2009). “Organizational justice, voluntary learning behavior, and job performance: a test of the mediating effects of identification and leader-member Exchange”, Journal of Organizational Behavior, No: 30, 1103–1126. www.ktbyatırımişletmeler.gov.tr