Bilgi ve Teknoloji Becerileri ile Sistem Kullanılabilirliklerinin, İşletmelerin Yeni Teknolojiyi Kabul Düzeyi Üzerinden Verimliliklerine Etkisi

Amaç – Bu çalışmanın amacı, temelde işletmelerin nihai amaçlarına ulaşabilmeleri kapsamında, sahip oldukları ve verimliliklerine etki eden bilgi, medya ve teknoloji becerileri, teknolojik sistemlerinin kullanılabilirliği ve teknolojilerinin kabul durumlarının etki ağını, yolunu ve derecelerini somutlaştırabilmek adına açığa çıkartmaktır. Bununla birlikte, teknoloji yönelimli verimliliğe doğrudan etkilerinin olabileceği varsayılan teknoloji becerileri yetkinlikleri ile teknolojik sistem kullanılabilirliğinin üzerinde düşünüldüğünde esasında her iki değişkenin birlikte ve organizasyonun teknolojiyi kabul düzeyleri üzerinden verimliliği etkilemesi gerektiği düşüncesi hakim olmaktadır. Dolaysıyla cevabı da somutlaştırmaya çalışılan araştırma sorusu “Çalışanların bilgi, medya ve teknoloji becerileri ve teknolojik sistemleri kullanılabilirliklerinin, işletmelerin yeni teknolojiyi kabul düzeyleri üzerinden verimliliklerini etkiler mi?” olarak açığa çıkmaktadır. Bu metafor, araştırma sorunsalını da meydana getirmektedir. İki düşünce arasındaki fark, aynı zamanda araştırmanın diğer bir hareket noktasını da belirlemiş olmaktadır. Yöntem – Veriler, Malatya merkezli olan CMC şirketinin 450 çalışanından anket yöntemi ile toplanmıştır. Anketler ile elde edilen veriler, IBM SPSS 22 paket programında geçerlik, güvenirlik, açıklayıcı faktör analizive regresyonvarsayım analizlerine tabitutulmuştur.Çalışmanınhipotezleri ise SPSS 22 programında çoklu hiyerarşik regresyon analizi ile birlikte IBM AMOS24 programında yol analizi aracılığı ile test edilmiştir. Bulgular – Analiz sonucunda, çalışanların Teknoloji Becerileri Yeterlilikleri ve Teknolojik Sistem Kullanabilirliklerinin, işletmelerin yeni Teknoloji Kabul düzeyleri üzerinden Teknoloji Yönelimli Verimliliklerini etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Tartışma – Araştırma sonucunda çalışanların teknoloji becerileri yeterlilikleri ve teknolojik sistemin kullanılabilirliğinin birlikte işletmelerin teknoloji yönelimli verimliliklerine etkilerinde teknoloji kabul modelinin mediatör (aracı) etkisi de somutlaşmıştır. Organizasyonlarda iletişim, işbirliği, problem çözme, bilgi ve veri okur yazarlığı gibi sosyal yetenekler kadar programlama, dijital içerik geliştirme gibi teknik yetenekler de önemlidir. Bu becerilere sistemlerin öğrenilebilirlik ve kullanılabilirlik özellikleri de eklendiğinde işletmelerin yeni edindiği veya geliştirdiği teknolojiyi çalışanların kabullenmesinin daha kolay olacağı sonucuna ulaşılmıştır.

The Effect of Information and Technology Skills and System Availability on the Efficiency of Enterprises Over the Level of Acceptance of New Technology

Purpose – The purpose of this study is to reveal the knowledge, media and technology skills that they have and affect their productivity, the usability of their technological systems and the effect network, path and degrees of the acceptance of new technologies within the scope of achieving their ultimate goals. However, considering technology skills competencies that are assumed to have direct effects on technology-oriented productivity and technological system usability, the thought that both variables should affect efficiency together and through the technology acceptance levels of the organization dominates. Therefore, the research question trying to materialize the answer is "Do the information, media and technology skills and technological systems usability of the employees affect their productivity through the acceptance level of the new technology?" It is revealed as. This metaphor also raises the research problem. The difference between the two ideas also determines another starting point of the research. Design/methodology/approach – The data were collected by survey method from 450 employees of the CMC company headquartered in Malatya. The data obtained through the questionnaires were subjected to validity, reliability, explanatory factor analysis and regression assumption analysis in IBM SPSS 22 package program. The hypotheses of the study were tested through path analysis in IBM AMOS 24 program along with multiple hierarchical regression analysis in SPSS 22 program Findings – As a result of the analysis, it was concluded that the Technology Skills Competencies and Technological System Usability of the employees affect the Technology Oriented Efficiency of the enterprises through the new Technology Acceptance levels. Discussion – As a result of the research, the mediator effect of the technology acceptance model on the effects of the technology skills competencies of the employees and the usability of the technological system on the technology-oriented productivity of the enterprises became concrete. In organizations, technical skills such as programming and digital content development are as important as social skills such as communication, collaboration, problem solving, information and data literacy. It is concluded that when the learnability and usability features of the systems are added to these skills, it will be easier for the employees to accept the technology that the enterprises have recently acquired or developed.

PDF

___

Adamson, I., Shine, J. (2003). Extending The New Technology Acceptance Model to Measure The End User Information Systems Satisfaction in a Mandatory Environment: A Bank’s Treasury, Technology Analysis & Strategic Management, 15(4), 441-455.
Agarwal, R., Prasad, J. (1998). The Antecedents and Consequents of User Perceptions in Information Technology Adoption, Decision Support Systems, 22, 15-29.
Ajzen İ. (2002). Perceived Behavioral Control, Self-Efficacy, Locus of Control, and The Theory of Planned Behaviour, Journal of Applied Social Psychology, 32 (4), 665-683.
Akça, Y., Özer, G. (2012). Teknoloji Kabul Modeli’nin Kurumsal Kaynak Planlaması Uygulamalarında Kullanılması. Business and Economics Research Journal, 3(2): 79-96.
Alam, M. A. (2016). Techno-Stress and Productivity: Survey Evidence from the Avia-tion Industry, Journal of Air Transport Management, 50, 62-70.
Al-Gahtani, S.S., King, M. (1999). Attitudes, Satisfaction and Usage: Factors Contributing to Each in The Acceptance of Information Technology, Behaviour & Information Technology, 18(4), 277-297.
Alshibly, H. H. (2014). The Effects Of Characteristics Of Electronic Document Management Systems On Their Acceptance: An Empirical Study In Jordan, Business And Management, 6(4).
Bensghir, T.K. (1996). Bilgi Teknolojileri ve Örgütsel Degisim, Ankara, TODAE Yayınları.
Berger, M. L., Murray, J. F., Xu, J., Pauly, M. (2001). Alternative Valuations of Work Loss and Productivity, Journal of Occupational and Environmental Medicine, 43(1), 18-24.
Brooke, J. (1996). A Quick and Dity Usability Scale, Usability Evoluation in Ind., 4 (7), 189 -194
Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences, Hillsdale, NJ, Lawrence Earlbaum Associates
Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (2007). Research Methods İn Education, London, Routledge.
Çabuk, S., Tanrıkulu, C., Gelibolu, L. (2014). Satışçıların Teknoloji Kabulü Ve Kişisel Yenilikçiliğin Teknoloji Kabulüne Etkisi, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 15 (1), 397-420.
Çağıltay, K. (2011). İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Kullanılabilirlik Mühendisliği: Teoriden Pratiğe, Ankara, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Geliştirme Vakfı Yayıncılık.
Daft, R. L., (1991). “Management”, Mason Ohio, USA, Dryden Press,
Davis, F. D., Bagozzi, R. P., Warshaw, P. R. (1992). Extrinsic and Intrinsic Motivation to Use Computers in the Workplace. Journal of Applied Social Psychology, 22, 1111-1132.
Davis, F.D., Bagozzi, R., Warshaw, P. (1989), User Acceptance of Computer Technology: A Comparison of Two Theoretical Models, Management Science, 35(8), 982-1003.
Demirkol, D., Seneler, Ç., (2018), A Turkısh Translatıon Of The System Usabılıty Scale: The SUS-TR, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (3), 237-253.
Doll, W.J., Torkzadeh, G. (1988). The Measurement of End User Computing Satisfaction, MIS Quarterly, 12(2), 259-274.
Erdoğmuş, N., Esen, M. (2011). An investigation of the effects of technology readiness on technology acceptance in e-hrm. Procedia Social and Behavioral Sciences, 24, 487-495.
Farh, J. L., Podsakoff, P. M., Organ, D. W. (1990). Accounting for Organi-zational Citizenship Behavior: Leader Fairness and Task Scope Versus Satis-faction, Journal of Management, 16(4), 705-721.
Fishbein, M., Ajzen, I. (1975), Belief, Attitude, İntention And Behavior: Introduction to Theory And Research, Addison-Wesley, Reading, MA.
Gagne, M., Mitchell, J.I., Beaudry, A., Dyer, L. (2012). Yeni Bilgi Teknolojisine Tepkilerde Algılanan Örgütsel Desteğin Rolü, Dağıtım Adaleti ve Motivasyon, Compurets in Human Behavior, 28 (2), 729-738.
Gaines,B.R., Shaw,M.L.G.(1986).Fromtimesharingtothe sixthgeneration:the developmentofhuman-computer interaction., InternationalJournalofMan-Machine Studies, 24(1), 1–27.
Gammon, T., Lee, W.Ji, Intwari, I. (2019). What occupational injury costs and workers' compensation tell us about electrical injuries and the need to invest in electrically safer workplaces, IEEE Transactions on Industry Applications, 55 (4), 4377-4383.
Greg, B.R., Chen, Y.N., Grover, V., Stewart, K.A. (1992). An Application of Expec-tancy Theory for Assessing User Motivation to Utilize an Expert System. Journal of Management Information Systems, 9, 183-199.
Griffith, T.L., Zammuto, R.F., Smith, L.A. (1999). Why New Technologies Fail?, Industrial Manag., 41(3), 29-34.
Gümüşsoy, Ç.A., Çalışır, F. (2009). E-Açık Eksiltme Teknolojisinin Kabulünü Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, İTÜ Dergisi, 8(4): 107-118.
Gürak, H. (2006). Ekonomik Büyüme ve Küresel Ekonomi, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları.
Gyampah, K.A., Salam, A.F. (2004). An Extension of The Technology Acceptance Model in an ERP Implementation Environment, Information & Management, 41, 731-745.
Hazar, E., (2018), Information, Media and Technology Skills Competency Scale: A validity and reliability study, Journal of Human Sciences, 15 (2), 1306-13016.
Hornbæk, K. (2006). Kullanılabilirliği Ölçmede Güncel Uygulamalar: Kullanılabilirlik Çalışmalarının ve Araştırmalarının Zorlukları. International Journal Of Human Computer Studies, 64 (2), 79-102.
Hu, P.J.H, Clark, T.H.K., Ma, W.W. (2003). Examining Technology Acceptance by School Teachers: a Longitudinal Study, Information & Management, 41 (2), 227-241.
Hu, Q., Quan, J.J. (2005). Evaluating The Impact of IT Investments on Productivity: A Causal Analysis at Industry Level, International Journal of Information Management, 25, 39-53.
Kadirhan, Z., Gül, A., Battal, Ali. (2017), Sistem Kullanılabilirlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 14 (28), 149-167.
Kalkın, G., Türen, U., Gökmen, Y., Erdem H. (2019). Havacılık Sektöründe Güvenlik İklimi Algısı İle Bilgi Teknolojileri Verimliliği Etkileşimi: Uçak Bakım Teknisyenleri Üzerinde Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (3), 1727-1743.
Kaya, M.D., Eren, A. (2019). Elektronik Belge Yönetim Sisteminin Algılanan Kullanılabilirliğinin Değerlendirilmesi, Ergonomi, 2 (2), 88-100.
Kazan, H., Karadal, H., Uygun, M. (2006). Bilişim Teknolojilerine Geçiş Sürecinde Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Temel Üretim ve Yönetim Sorunları: Aksaray Örneği, 21. Yüzyılda KOBİ’ler, Sorunlar, Fırsatlar ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, Akdeniz Üni. İşletme ve Ekonomi Fakültesi, İşltme Bölümü, Gaziosmanpaşa. https://www.researchgate.net/publication/324091096,20.12.2020
Lacka, E., Chong, A. (2016). Usability Perspective On Social Media Sites' Adoption In The B2b Context. Industrial Marketing Management, 54, 80-91.
Law, C.C.H., Ngai, E.W.T. (2007). ERP Systems Adoption: An Exploratory Study of The Organizational Factors and Impacts of ERP Success, Information & Management, 44, 418-432.
Lin N (1976) Foundations of Social Research, USA, McGraw-Hill.
Lu, J., Yu, C.S., Liu, C., Yao, J.E. (2003). Technology Acceptance Model for Wireless Internet, Internet Research Electronic Networking Applications and Policy, 13(3), 206-222.
M. Sweeney, M. Maguire, B. S. (1993). Kullanıcı-Bilgisayar Etkileşiminin Değerlendirilmesi: Bir Çerçeve. Uluslararası İnsan-Makine Çalışmaları Dergisi, 38 (4).
Mohd, H., Mohammad, S.M.S., (2005). Acceptance Model of Electronic Medical Record, Journal of Advancing Information and Management Studies, 2 (1), 75-92.
Nielsen, J., (1993). What is Usability? In Usability Engineering, Cambridge USA Academic Press, 23-48.
Özbek, V., Alnıaçık, Ü., Koç, F., Akkılıç, E.M., Kaş, E. (2014), Kişilik Özelliklerinin Teknoloji Kabulü Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri: Akıllı Telefon Teknolojileri Üzerine Bir Araştırma, International Review Economics and Managemet, 2 (1), 36-57.
Özdamar, K. (2003). Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir, Kaan Kitabevi.
Özer, G., Özcan, M., Aktaş, A. (2010). Muhasebecilerin Bilgi Teknolojisi Kullanımının Teknoloji Kabul Modeli ile İncelenmesi, Journal o Yaşar University, 5 (19), 3278-3293.
Patterson, M., Warr, P. , West, M. (2004). Organizational climate and company productivity: The role of employee affect and employee level, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77, 193-216.
Reck, J.L. (2004). Firm Performance Effects in Relation to The Implementation and Use of Enterprise Resource Planning Systems, Journal of Information Systems, 18(2), 107-110.
Rossignoli, C., Mauro, G., Rocco, A. (2016). Introducing and Discussing Information and Technology Management for Organizational Innovation and Change. Springer International Publishing. 13, 1-7.
Svendsen, G.B., Johnsen, J.K., Sorensen, L.A., Vitterso, J. (2013). Personality and technology acceptance: the influence of personality factors on the core constructs of the technology acceptance model, Behavior & Information Technology, 32(4), 323-334.
Szajna, B. (1996). Empirical Evaluation of The Revised Tech Accept. Model, Management Science, 42(1), 85-92.
Tekin, M., Güleş, H., Burgess, K.T. (2000). Dünyadaki Bilisim Teknolojileri Yönetimi, Konya, Damla Ofset.
Torkzadeh, G., Doll, W.J. (1999). The Development of a Tool for Measuring the Perceived Impact of Information Technology on Work, Journal of Management Science, 27(3), 327-339.
Trist, E.L., Bamforth, K.W., (1951), Some Social and Psychological Consequences of The Long Wall Method of Coal Getting, Human Relations, 4 (1), 3-38.
Turgay, T. (1995). Verimlilik Açısından Yönetim Bilisim Sistemleri, Verimlilik Dergisi, 3 (2), 7-13.
Türen, U., Erdem, H. (2017), Örgütsel Adalet Algısının İşgörenlerin Bilgi Teknolojileri Verimliliği Üzerindeki Etkisi: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma, Uluslararası İktisadi ve İdari İnceleme Dergisi, 19 (1), 89-110.
Venkatesh, V., Davis, F.D. (2000). A Theoretical Extension of The Technology Acceptance Model: Four Longitudinal Field Studies, Management Science, 46(2), 186-204.
Venkatesh, V., Morris, M.G. (2000). Why Don’t Men Ever Stop to Ask for Directions? Gender, Social Influence and Their Role in Technology Acceptance and Usage Behavior, MIS Quarterly, 24(1), 115-139.
Venkatesh, V. (2000). Determinants of Perceived Ease of Use: Integrating Control, Intrinsic Motivation, and Emotion into the Technology Acceptance Model. Information Systems Research, 11(4), 342-365.
Venkatesh. V., Xiaojun, Z. (2014). Unifield Theory of Acceptance and Use of Tschnology: U.S. vs. China, Journal of Global Information Technology Management, 13 (1), 5-27.
Wu, C. S., Cheng, F. F., Yen, D. C., Huang, Y. W. (2011). User Acceptance of Wireless Technology in Organizations: a Comparison of Alternative Models, Computer Standards & Interfaces, 33(1), 50-58.
Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık
Yeke, S., Ceran, E.B., Pınar, İ. (2019). Teknoloji Kabul Modeli Çerçevesinde Çalışanların Elektronik Belge Sistemini Kullanmaya Yönelik Tutumu,, Kırklareli Üni. SBE Dergisi, 3 (2), 159-168.
Yıldırır, S.C., Kaplan, B. (2019). Mobilya Uygulama Kullanımının Benimsenmesi: Teknoloji Kabul Modeli ile Bir Çalışma, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (19), 22-51.
Zhou, F., Jiang, C. (2015). Leader-member exchange and employees’ safety behavior: The moderating effect of safety climate, Procedia Manufacturing, 3, 5014-5021.