Gülden KADOOĞLU AYDIN, Ömer Faruk DEMİRKOL, Abdulrezzak İKVAN, Neslihan TANCI YILDIRIM

Adli Muhasebe Uygulamalarına Yönelik Kısıtlayıcı Faktörlerin Değerlendirilmesi: Şanlıurfa Muhasebe Meslek Mensupları Uygulaması

Amaç – Bu çalışmada adli muhasebe uygulamaları ile ilgili belirlenen kısıtlayıcı faktörlere ilişkin muhasebe meslek mensuplarının bakış açılarının demografik özellikleri çerçevesinde anlamlı farklılık barındırıp barındırmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem – Araştırmanın amacı doğrultusunda adli muhasebenin uygulanmasına ilişkin kısıtlayıcı faktörlere yönelik muhasebe meslek mensuplarının bakış açıları demografik özellikleri kapsamında herhangi bir farklılığın olup olmadığını belirlemek için model önerilmiştir. Model; normallik testi, faktör, güvenilirlik, geçerlilik ve korelasyon analizleri ile test edilmiştir. Modelde bağımlı değişkenler olarak ilgili kısıtlayıcı faktörler, bağımsız değişkenler olarak muhasebe meslek mensuplarının demografik özellikleri değerlendirilmiştir. Şanlıurfa Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirleri çalışmanın evrenini kapsamaktadır. Örneklem büyüklüğünün belirlenmesinde Yazıcıoğlu ve Erdoğan’ın (2004: 50) önerdiği örneklem tablosundan faydalanılmıştır. Buna bağlı olarak çalışmada 112 katılımcıdan anket yöntemiyle veriler elde edilmiştir. Bulgular – Adli muhasebe uygulamalarına ilişkin kısıtlayıcı faktörler ile demografik özellikler arasında istatistiki anlamlılıkta bir farklılık tespit edilmemiştir. Buna karşın kısıtlayıcı faktörler arasında istatistiki anlamlılıkta bir ilişki belirlenmiştir. Buna göre muhasebe meslek mensuplarının adli muhasebe uygulamalarına yönelik belirlenen farklı boyutlara ilişkin kısıtlayıcı faktörlere yüksek düzeyde ve aynı doğrultuda katılım sağladıkları tespit edilmiştir. Bununla birlikte muhasebe meslek mensupları özellikle meslek örgütlerinin adli muhasebe eğitimlerindeki rollerine ilişkin ifadelerde kararsız bir tutuma sahip oldukları belirlenmiştir. Tartışma – Adli muhasebe uygulamalarına yönelik belirlenen hususların oluşturulması veya geliştirilmesinin gerekliliği muhasebe meslek mensupları tarafından ortaya konulmuştur. Buna göre adli muhasebenin; yasal bir zemine kavuşturulması, mevzuat ve standartlarının oluşturulması, eğitimlerinin akademik müfredatlar ile sağlanması ve hizmet bedellerinin bağımsızlıklarını zedelemeyecek kaynaklardan ödenmesi gerekmektedir. Bu sonuçlar literatür çalışmalarında ifade edilen adli muhasebe uygulamalarına ilişkin yasal çerçevenin oluşturulması, standartlarının, bilinirliğinin sağlanmasına ilişkin neticelerle benzerlik göstermiştir.

Evaluation of Limiting Factors for Forensic Accounting Practices: Sanlıurfa Accounting Professionals Practice

Purpose – In this study, it is aimed to determine whether the perspectives of professional accountants regarding the restrictive factors related to forensic accounting practices have a significant difference within the framework of their demographic characteristics. Design/methodology/approach – In line with the purpose of the research, a model has been proposed to determine whether there is any difference within the scope of demographic characteristics of professional accountants' perspectives on the restrictive factors related to the application of forensic accounting. Model; normality test, factor, reliability, validity and correlation analyzes were tested. In the model, the relevant limiting factors were evaluated as dependent variables, and demographic characteristics of accounting professionals were evaluated as independent variables. Şanlıurfa Certified Public Accountants and Certified Public Accountants cover the universe of the study. The sample table suggested by Yazıcıoğlu and Erdoğan (2004: 50) was used to determine the sample size. Accordingly, data were obtained from 112 participants in the study by questionnaire method. Results – No statistically significant difference was found between the restrictive factors related to forensic accounting practices and demographic characteristics. On the other hand, a statistically significant relationship was determined between the limiting factors. Accordingly, it has been determined that professional accountants participate in the restrictive factors related to the different dimensions determined for forensic accounting practices at a high level and in the same direction. However, it has been determined that professional accountants have an undecided attitude, especially in the statements about the roles of professional organizations in forensic accounting education. Discussion – The necessity of establishing or developing the determined issues for forensic accounting practices has been put forward by the accounting professionals. Accordingly, forensic accounting; It is necessary to establish a legal basis, to establish legislation and standards, to provide education with academic curricula, and to pay service fees from sources that do not harm their independence. These results were similar to the results of establishing the legal framework for forensic accounting practices and ensuring the awareness of its standards, expressed in the literature studies.

PDF

___

Akal, C. (2014). “Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleğinin Ne Olduğu, Denetim Sektöründe Farkındalığı ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler Üzerine Bir Değerlendirme”, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Akyel, N. (2016), Adli Muhasebe Çerçevesinde Hukuk Eğitiminde Muhasebe Derslerinin Önemi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, s. 95-108.
Al, Arzu. (2014). “Adli Muhasebe ve Karar Alma Arasındaki İlişkilerin Finansal Kararlar Açısından Değerlendirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi, (Eylül-Ekim), s. 95-124.
Aracı, H. ve Çevik Özcan, E. (2019), Adli Muhasebe: Adli Muhasebecilik Mesleği Yetkinlikleri, Önemi ve Türkiye’deki Yeri, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(3), s. 801-813.
Bekçioğlu, S., Coşkun, A. ve Gümüş, U. T. (2013). “İşletmelerde Hile ve Yolsuzlukların Önlenmesinde Farklı Bir Yaklaşım: Adli Muhasebe”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 59, s. 1-16.
Bektaş, H. (2017). Açıklayıcı Faktör Analizi Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
Curtis, George E. (2008), “Legal and Regulatory Environments and Ethics: Essential Components of a Fraud and Forensic Accounting Curriculum”, Issues in Accounting Education, Vol. 23, No. 4, pp.535.
Çabuk, Adem ve Yücel, Elif (2012). “Adli Muhasebecilik Mesleğinin Türkiye’deki Gelişme Potansiyeline Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 56, (Ekim), s. 67-84.
Çeliker, F. ve Aygün M. (2018). Adli Muhasebe ve İlgili Tarafların Algı Düzeyleri: Van Örneği, Van YYÜ İİBF Dergisi, 3(6), s. 151-166.
Çoban, Y. (2013). “Adli Muhasebede Uzman Tanıklık Mesleği: Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Ejike, S. I. (2018). The Relevance of Forensic Accounting: Issues in Accounting and Auditing Practice in Nigeria, IOSR Journal Of Humanities And Social Science (IOSR-JHSS) Volume 23, Issue 7, Ver. 6 pp 17- 24, e-ISSN: 2279-0837, p-ISSN: 2279-0845
Erdoğan, M. (2020). Hile Denetçiliği ve Araştırmacı Muhasebecilik Çerçevesinde Adli Muhasebe: Örnek Olay İncelemesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (4), s. 3714-3726.
Karacan, Sami (2012). “Hukuk İle Muhasebenin Kesişme Noktası: Adli Muhasebe”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 4; 8, s. 105-128.
Karslıoğlu, İ. ve Karavardar A. (2019), Adli Muhasebe Mesleğinin Muhasebe Meslek Mensupları Arasında Farkındalığı: Trabzon Smmmo Üyelerine Yönelik Bir Araştırma, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, (56), s. 141-164.
Keleş D. ve Keleş, Ü. (2014). Adli Muhasebecilik Mesleği ve Türkiye’deki Uygulamaları, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5(9), s.54-75.
Kıllı, M. ve Çeviren S. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarının Adli Muhasebe Farkındalıkları: Mersin İlinde Bir Araştırma, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(1), s.87-108.
Kızıl C., Akman V. ve Yılmaz B. (2019). Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleğine Genel Bir Bakış, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), s. 58-73, DOI: 10.18221/bujss.560774.
Çil Koçyiğit, S., Güngör Tanç, Ş. ve Koçyiğit H., (2021). Türkiye’de Muhasebe-Finansman Anabilim Dalında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Bakış Açısıyla Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleği, 18. Uluslararası Muhasebe Konferansı (MODAVICA), Genişletilmiş Özet Bildiri, s.157.
Kurt, A. (2013). 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Perspektifinde Adli Muhasebecilik Mesleğine Bakış, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Mannġng, George A. (2000), Financial Investigation and Forensic Accounting, CRC Press.
Oberholzer, C. (2002), Quality Management in Forensic Accounting, The Gordon Institute of Business Science, University of Pretoria, The Degree of Master of Business Administration.
Pazarçeviren, S. Y. (2005), Adli Muhasebecilik Mesleği, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), s. 1–19.
Pehlivan, A. ve Dursun A. (2012). Türkiye’de Adli Muhasebe Eğitimine Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), s. 129-141.
Rezaee, Zobihollah, Gerald H. LINDER, Alon REINSTEIN (1997), “Integrating Forensic Accounting Into The Accounting Cirriculum”, Accounting Education, Vol:1, Issue:2.
Şenel, S.A. ve Arslan, Ö. 2019. “Muhasebe Skandallarının Önlenmesinde Adli Muhasebe Mesleğinin Rolü”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 293-308.
Toraman, C., Abdioğlu, H. ve İşgüden, B. (2009). “Aklama Suçunun Önlenmesine Yönelik Çabalar: Adli Muhasebecilik Mesleği ve Uygulamaları”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10; 1, s. 17-55.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara. www.forensic-accounting-information.com/forensic-accounting-careers.htm, 2005.