Bu makale Cumhuriyet Üniversitesi örnekleminde din sosyolojisi anabilim dalına bağlı olarak tamamlanmış lisansüstü tezlerin konu, metot ve kuram açısından bir eleştirisini içermektedir. Dolayısıyla araştırma Türk din sosyolojisinin bu anlamdaki sorunlarının anlaşılmasına pratik bir örneklemden hareketle katkı yapmayı hedeflemiştir. Araştırmaya konu olan tezler özellikle son yıllarda konu bakımından bir zenginleşme içine girmişse de bu konuda özgün ve sistematik bir yaklaşım göze çarpmış değildir. Neredeyse tamamen ampirik olarak planlanmış bu çalışmalar birer özel din sosyolojisi çalışması olmuştur. Öte yandan söz konusu lisansüstü tezler metodoloji ve kuramsal yaklaşımlar bakımından da çok önemli sorunlarla karşı karşıyadır. Bu çerçevede Batı’nın kendi toplumsal koşullarında olgusallaştırdığı bir problemi, metodu ve kuramsal yaklaşımı kendi toplumunu açıklamak üzere taklit etmesi bir tarafa, tezlerde araştırma süreçleriyle ilgili bir özenin olmaması daha dikkat çekici olmuştur. Bu sebeple tezler genel olarak araştırılan toplumla ilgisi olmayan, tarihsel, sosyolojik ve felsefi arka planı bulunmayan bir fotoğraf ortaya koymuştur. Bu durum iki sorunu gün yüzüne çıkarmıştır. Bunlardan biri tezlerin bugüne kadar görgül bir zenginlik dışında alanın birikiminden geçinmeye devam etmesi, diğeri ise anlamı iyice daraltılmış kavramların bu haliyle entelektüel bir katkıyı sağlamaktan oldukça uzak olmasıdır.