Kadınların Üye Olduğu Dİnİ Grupların Tutum ve Davranışlara Etkİsİnİn Toplumsal Cİnsİyet Bağlamında İncelenmesİ

Toplumda, çeşitli nedenlere dayalı olarak kadına ilişkin bir takım algılar oluşmaktadır. Bu algılar, kadın için olumlu olabildiği gibi olumsuz yargılara da dönüşebilmektedir. Bu çalışmanın amacı toplumdaki kadın algısına dair cinsiyet tutumlarının dini gruplara yansımasını tespit etmektir. Ayrıca makale, dini grupların kadınların tutum ve davranışlarına nasıl etki ettiğini konu edinmektedir. Bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış mülakat tekniği uygulanmıştır. Araştırma, İstanbul'da yaşayan farklı dinî gruplara mensup 50 kadın katılımcı üzerinden yürütülmüştür. Her bir gruptan 10 katılımcı olmak üzere 5 farklı dinî grup seçilmiştir. Bu gruplar; Menzil tarikatı, Süleyman Efendi cemaati, İsmailağa cemaati, Gülen cemaati2 ve Rifaî tarikatıdır. Araştırmamız, katılımcıların görüşlerine dayalı olarak incelenmiştir

EXAMINATION OF THE EFFECTS OF RELIGIOUS GROUPS ON WOMENS’ ATTITUDES AND BEHAVIOURS IN TERMS SOCIAL GENDER CONCEPT

Different perceptions about women have been formed in societies. These perceptions can be transformed to both positive and negative judgements. This study aims to identify the sexist attitudes about women perceptions towards religious groups. The article also discusses how religious groups influence women’s attitudes and behavior.Semi-structured interview technique, one of the qualitative research methods, was used in this study. This research is based on 50 women who are belonging to different religious groups in İstanbul. Ten participants were chosen from each of 5 different religious groups. These groups are Gülen’s religious community, The sect of Menzil, İsmailağa’s religious community, Süleyman Efendi’s religious community and The sect of Rifaî. In our study, within the scope of the effect of religious group, its effect on religious, spiritual and moral values were studied according to views of participants. The findings of this research based on the views of the participants

PDF

___

Açıkgöz, Sakine. Toplumsal Değişim Sürecinde Kadın Dindarlığı: Adıyaman/Çelikhan Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi SBE, 2010.
Aktaş, Ahmet. Tarikatların Toplumsal İşlevi: Diyarbakır Kadiri Tarikatı Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi SBE, 2014.
Altıntaş, Süleyman. Mistik Tecrübe ile Kaygı Düzeyi Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araş- tırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, 2005.
Amuli, Cevadi. Celal ve Cemal Aynasında Kadın. Çeviren: Ejder Okumuş. İstanbul: İnsan Yayınları,2008.
Armağan, Servet. Türkiye’de Kadın-Erkek Eşitliği ve Başörtüsü (Türban) Yasağı. İstanbul: Gündönümü Yayınları, 2007.
Arsel, İlhan. Şeriat ve Kadın. İstanbul: Orhanlar Matbaası, 1987.
Atacan, Fulya. Sosyal Değişme ve Tarikatlar: Cerrahiler. İstanbul: Hil Yayınları, 1990.
Atalay, Talip. İlköğretim ve Liselerde Dindarlık. İstanbul: DEM Yayınları, 2005.
Altınova, Hasan Hüseyin, Duyan, Veli. Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet. 24, 2, (2013) 9-22.
Akgül, Mehmet. Türkiye’de Din ve Değişim. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2002.
Akyol, Sümeyya. Din ve Kadın İlişkisinin Din Sosyolojisi Açısından Analizi: Kahramanmaraş Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Üniversitesi SBE, 2004.
Arslan, Ali. Türk Modernleşme Sürecinde Kadın Perspektifi ve Cemiyetleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi SBE, 2003.
Badinter, Elisabeth. Kadınlık mı Annelik mi? Çeviren: Ayşe Ekmekçi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
Bahadır, İbrahim. Alevi ve Sünni Tekkelerinde Kadın Dervişler. İstanbul: Su Yayınları ,2005.
Bilgin, Beyza. İslam’da ve Türkiye’de Kadınlar. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 36 (1). 29- 43, 1997.
Bora, Aksu. Toplumsal Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar içinde. Ed.. Kenan Çayır, Müge Ayan Ceyhan. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Birimi (seçbir). 2012, 1-14.
Bullock, Katherine. Rethinking Muslim Women and Veil. USA: The International Institute of Islamic Thought, 2010.
Canan, İbrahim. Kütüb-i Sitte Hadis Ansiklopedisi. Ankara: Akçağ Yayınları, 1993.
Certel, Hüseyin. Din Psikolojisi. Ankara: Andaç Yayınları, 2003.
Coşar, Fatma Mansur. Women in Turkish Society, in Women in the Muslim World. Eds. Lois Beck, Nikki Keddie, USA: Harvard University Press, 1944, 124-141.
Coşkun, Ali. Sosyal Değişme Kadın ve Din. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
Çelik, Celalettin. Türkiye’de Dinî Grupların Sosyolojisi, Erciyes Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi. 7 (2011), 5-29.
Denmark, Florence L. ve diğ. Historical Development of the Psychology of Women. Eds. Florence L.Denmark and Michele A.Paludi. In Psychology of Women: A Handbook of Issues and Theories. Westport, Conn: Preager Publishers, 2008, 3-40.
Efe, Adem. Dinî Gruplaşma ve Cemaatleşme Olgusunun Sosyolojik Açıdan İncelenmesi (Isparta Örneği).Isparta: Tuğra Matbaası, 2008.
El-Solh, Camillia Fawzi, Mabro, Judy. İslam and Muslim Women. Eds.
Camillia Fawzi El-Solh, Judy Mabro. in Muslim Women’s Choices: Religious Belief and Social Reality. Berg UK, 1994.
Gök, Fulya Akgül. Evli Kadın ve Erkeklerin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algılarının Aile İşlevlerine Yansıması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
Gray, John. Men, Women and Relationships. New York: Harper Collins, 1993.
Gültepe, Necati. Türk Kadın Tarihine Giriş: Amazonlardan Bâcıyân-i Rum’a. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2008.
Güloğlu, Nazife Vildan. Tasavvufta Kadın. İstanbul: Nun Yay., 2011.
Gürhan, Nazife. Toplumsal Cinsiyet ve Din. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, IV, (2010), 59-80.
Hallahmi, Benjamin Beit, Argyle, Michael. The Psychology of Religious Behaviour, Belief and Experience. London &New York: Routledge, 1997.
Hatemi, Hüseyin. Kadının Çıkış Yolu: İlahi Hikmette Kadın. İstanbul: İşaret Yay., 1995. Hatipoğlu, M. Said. Kadına Dinin Verdiğini Fazla Bulanlar. İslamiyat Dergisi, 3, 2 (2000), 7-13.
Jansen, Henriette ve diğ. Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet. Ankara: T.C. Baş- bakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü, 2009.
Kara, Mustafa. Günümüz Tasavvuf Hareketleri, İstanbul: Dergâh Yayınları. 2003.
Karslı, H. İbrahim. Kur’an Yorumlarında Kadın. İstanbul: Rağbet Yay., 2003.
Kaya, Hatice. Dinî Gruplar İçinde Tarikata Üye Olan Kadınların Sosyo-Ekonomik ve Toplumsal Yönleri (Sivas İl Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi SBE, 2007.
Krech, David ve diğ., Cemiyet İçinde Fert. Çeviren: Mümtaz Turhan. İstanbul: Milli Eğitim Yayınları, 1971.
Kurtuluş, Cengiz ve diğ. Hegemonik erkekliğin peşinden. Toplum ve Bilim Dergisi, (2004), 50-70.
Kürkçü, Adnan. Toplumsal Cinsiyet ve Din: Son Dönem Dindar Kadın Yazarların Bakı- şıyla Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Algısının Dönüşümü ve Din. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi SBE, 2013.
Mehmedoğlu, Ali Ulvi. Kişilik ve Din. İstanbul: DEM Yayınları, 2004.
Meriç, Nevin. Fetva Sorularında Değişen Kadın Yaşamı. İstanbul: Elest Yay., 2004.
MGK, 26 Mayıs Tarihli Toplantı https://www.mgk.gov.tr/ index.php/26-mayis-2016-tarihli-toplanti, 2016; 28.06.2017.
MGK, 20 Temmuz Tarihli Toplantı https://www.mgk.gov.tr/ index.php/20-temmuz-2016-tarihli-toplanti, 2016; 28. 06.2017.
Okumuş, Ejder. Kadın Dindarlığının Sosyolojik Belirtileri. Diyanet Aylık Dergi (Ek). 207, (2008) 9-13.
Onur, Bekir. Gelişim Psikolojisi. Ankara: İmge Yayınları, 2006.
Oruk, Sema Güzel. Toplumsal Cinsiyetin Oluşumunda Psikososyal ve Dinsel Faktörlerin Rolü ve Önemi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, 2007.
Ozorak, Elizabeth Wiess. The power, But Not the Glory: How Women Empower Themselves Through Religion. Journal for the Scientific Study of Religion, 35, 1 (1996), 17-29.
Öngen, Burcu, Aytaç, Serpil. Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Yaşam Değerleri İlişkisi. Sosyoloji Konferansları, 48 (2013- 2), 1-18.
Özdeş, Talip. Kur’an ve Cinsiyet Ayrımcılığı. Ankara: Cinas Yayınları, 2005.
Özköse, Kadir. Tasavvuf Kültüründe Kadının Yeri. Somuncu Baba Dergisi, 81, (2007), 20-24.
Öztürk, Emine. Türk Kadınının Feminizme Bakış Açısı: Erzurum Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
Özüdoğru, Halide Nur. Kırsal Yaşamda Kadın ve Din (Konya Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE, 2009.
Peker, Hüseyin. Din Psikolojisi. Samsun: Aksiseda matbaası, 2000.
Sabbah, Fetna Ayt. İslam’ın Bilinçaltında Kadın. Çeviren: A. Erol. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1992.
Sağlam, Hadi. Kadınların Sosyal İçerikli İbadetleri ve Şahitliği. İstanbul: Neşe Yayınları, 2013.
Sargut, Cemalnur. Kenan Rifaî ile Aşka Yolculuk. İstanbul: Sufi Kitap, 2006.
Sarmış, İbrahim. Rivayetlerin Ortaya Çıkardığı Olumsuz Kadın Algısı. İstanbul: Düşün Yayınları, 2010.
Schimmel, Annemarie. Ruhum Bir Kadındır. Çeviren: Ö. E. Akbulut. İstanbul: İz Yayınları, 1999.
Smith, Margaret. Bir Sufi Kadın: Rabia. İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
Small, Ruth F., Woman in the Changing İslamic System. Delhi: Bımla Publishing House, 1983.
Sucu, Ayşe. İnsan Olmaktır Dindarlık: Dindarlık Bilinci ve Kadın Dindarlığı. Ankara: Lotus Yayınları, 2011.
Şeriati, Ali. Kadın: Fatıma Fatımadır. Ankara: Fecr Yayınları, 2010.
Şimşek, Ayşe. Toplumsal Cinsiyetin Sanal Ortamda Yeniden İnşası: İtiraf.com. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi SBE. 2011.
Taslaman, Caner. Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de İslam. İstanbul: İstanbul Yayı- nevi, 2011.
Tekeli, Şirin. Kadınlar İçin. İstanbul: Alan Yayınları, 1988.
Tuksal, Hidayet Şefkatli. Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri, Ankara: Otto yayınları, 2012.
Türkdoğan, Orhan. Osmanlı’dan Günümüze Türk Toplum Yapısı, İstanbul: Çamlıca Yayınları. 2004.
Uludağ, Süleyman. Tasavvufun Dili. İstanbul: Mavi Yayıncılık 2006, 158-159.
Woodhead, Linda. Gender Differences in Religious Practiceand Significance. IAET.International Scientific Researchers, 13, (2013), 58-85.
Vaus, David De, Marriage and Mental Health. Family Matters. 2002, (62). 26-32.
Yaparel, Recep. Yirmi-Kırk Yaşları Arası Kişilerde Dini Hayat ile Psiko-sosyal Uyum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi SBE, 1987.
Yapıcı, Asım. Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Din. Çamlıca Yayınları, 2016.
Yetik, Erhan. Tarikatlar ve Dini Hayat. Samsun: Kardeşler Ofset, 1996.