Fahreddin er-Razi bağlamında dil, anlam ve dış Dünya ilişkisine dair bir deneme
Öteden beri en ilginç araştırma alanlarından birisini daima dil, konuşma ve ifade etme, adlandırma ve anlamlandırma yetisi oluşturmuştur. Araştırmanın odağında ise hep dilin kökeni ve menşei, dilin zuhuru; dillerin çeşitliliği, insan ve evrenin varlığı karşısında dilin gücü, yeri ve önemi; en önemlisi de söz-anlam, tesmiye-eşya/ nesneler ilişkisi vb. başlıklar yer almaktadır. Bu çalışmada da biz, Fahreddin er-Razi ekseninde, genelde dil ve diller, özeldeyse Kuran dili olan Arapça bağlamında dil yetisinin varoluşsal menşei, dillerin gelişmesi, varlığın ifade aracı olarak dilin önemi, soyut kavramlar ile dış dünya ve nesneler alemi karşısında dildeki değişkenlik gibi hususları ele almaya çalışacağız..
An essay with regard to relationship of language, meaning, and outer World in the context of Fahreddin Er-Razi
For a long time, Language , speech and ability of expression, naming, and explanation is always the most interesting one of the research areas. All the time origin and root of language , arising of language , variety of language , power, position, and important of language in relation to existence of human and universe, most importantly (statement-meaning, naming-stuff) object relation, etc. take part in the focus of the research. In this study, context of Fahreddin er-Razi, we try to discuss some matters like language and languages generally and existence origin of the language ability, advance of languages, important of language as a means of expression of existence, variability of language in relation to abstract terms and objects kingdom particularly.
___
- Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkılâp, 12. bsk.
- el-Alusi, Rûhul-Meânî, Beyrut, ts.
- el-Amidî, Seyfuddin, el-İhkâm fi Usûlil-Ahkâm, Müessesetul-Halebi ve şurekâhu, el- Kahire, 1387/1967.
- el-Basrî el-Mutezilî, Ebul-Huseyn Muhammed b. Ali b. Et-Tayyib, el-Mutemed fi Usûlil-Fıkh, Dârul-Kutubil-Ilmiyye, Beyrut, 1983 [?]
- Basset, René [?], Cübbâî mad, Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi, 3. C., İstanbul, 1977.
- el-Cabiri, Abid, Arap-İslam Kültürünün Akıl Yapısı, Kitabevi, çev. Burhan Köroğlu- Hasan Hacak-Ekrem Demirli, İstanbul-1999.
- el-Cevziyye, İbn Kayyim, Kitâbul-Fevâid, Mısır, 1. bsk., 1327/ 1909.
- Civelek, Yakub, VII.-XI. Asır İslam Dünyasında Dil Olgusuna Yaklaşımlar ve Batılı Dilbilimcilerle Mukayesesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kuran ve Dil/Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Van, 17-18 Mayıs 2011 (Bildiriler ve Müzakereler Kitabı).
- Cündioğlu, Dücane, Anlamın Buharlaşması, Tibyan yayınları, İstanbul, 1995
- Çapak, İbrahim, Sokrates ve Gazaliye Göre Dilin Menşei, Dini Araştırmalar, cilt: 6, sayı: 18.
- Dilaçar, Agop, Dil, Diller ve Dilcilik, T.D.K. Yayınları, Ankara, 1968.
- Ebul-Beka, el-Külliyyat, Müessesetur-Risale, 2. bsk., 14032/2011.
- Ebu Zeyd, Nasr Hamid, el-İtticahul-Akli fit-Tefsir, el-Merkezus-Sekafi el-Arabi, 4. bsk., Beyrut, 1998, ts.
- el-Fenari, Şemseddin, Aynul-Ayân, Rıfat bey Matbaası, Asitane, 1325/1907.
- el-Gazali, el-Mustasfa min İlmil-Usûl, Mektebetul-Müsenna bi-Bağdad, 1. bsk. Matbaatil-Emîriyye bi-Bûlak, Mısır, 1322-1904/1905.
- el-Maksadul-Esnâ, el-Ceffân vel-Câbi, 2. bsk., 1401/1989.
- Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, 24. Basım, İstanbul, 2012.
- Hacımüftüoğlu, Nasrullah, Bazı Ahkâm Ayetlerinin Tefsirinde ve Fıkhî mezheplerin Oluşmasında Arap Dili Edatlarının Yeri ve Rolü, Basılmamış çalışma, Erzurum, 1996.
- el-Hafâcî, Muhammed b. Sinân (466/1073), Sirrul-Fesâha, 1. bsk., Dârul-Kutubil- Ilmiyye, 1402/1982, Beyrut.
- İbn Cinnî, el-Hasâıs, el-Mektebetul-Ilmiyye, ts.
- İbn Haldun, el-Mukaddime, thk. Abdusselam eş-Şeddadi, beytul-Funûn vel-Adab, 1. bsk., ed-Darul-Beyda, 2005.
- İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed, el-İhkâm fi usûlil-ahkâm, metin krş. Ahmed Şakir, yayınlayan: Zekeriyya Ali Yusuf, Kahire, ts.
- İbn Hişâm, Muğnil-Lebîb an Kutubil-Eârîb, ts.,
- Kayaalp, İsa, İletişim ve Dil, T.D.V. Yayınları, Ankara, 1998
- Razi, el-Mahsûl fi Ilmi Usulil-Fıkh, Müessesetur-Risale, ts. et-Tefsirul-Kebir, Tahran, ts. Nihayetul-İcâz fi Dirayetil-İcâz, thk. Nasrullah Hacımüftüoğlu, Daru Sadır, Beyrut, 1. bsk., 1424/2004.
- Rousseau, Dillerin Kökeni Üstüne Deneme, çev. Ömer Albayrak, T.İ.B. Kültür Yayınları, 1. bsk., İstanbul, 2007.
- Salih, Subhi, Dirasatun fi Fıkhil-Luğa Darul-Ilmi lil-Melayin, 16. bsk., 2004.
- Süyutî, el-Müzhir, el-Müzhir fî Ulûmil-Luğa ve Envâıhâ, el-Mektebetul-Mısrıyye, Beyrut, 1408/1987.
- Şatıbî, el-Muvâfakât, çev., Mehmet Erdoğan, İz Yayıncılık, İstanbul, 1993.
- Et-Tabersî, Mecmaul-Beyân, 1. bsk., Tahran, 1400/1986.
- Yıldırım, Zeki, Kurân Işığında Dillerin Kaynağı Problemi, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 22, Erzurumu, 2004.
- ez-Zemahşeri, el-Keşşâf, Darul-Marife, Beyrut-Lübnan, ts.
- http://www.cnrtl.fr/definition/solipsisme