ÖĞRENİLMİŞ İHTİYAÇLAR BAĞLAMINDA TEMEL MOTİVASYON KAYNAKLARI İLE LİDER ÜYE ETKİLEŞİMİ İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Bu çalışmada, çalışanların öğrenilmiş ihtiyaçlar bağlamında temel motivasyon kaynakları (başarı ihtiyacı, bağlanma ihtiyacı, güç ihtiyacı ve düşünme ihtiyacı) ile lider üye etkileşimi alt boyutları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Bu bağlamda, İzmir, Manisa ve Malatya organize sanayi bölgelerinde çalışan beyaz yakalı 147 çalışana araştırma ölçeklerini içeren anket uygulanmıştır. Katılımcılardan toplanan veri, SPSS ve AMOS istatistiksel programları vasıtası ile analiz edilmiştir. Analiz bulgularına göre katılımcıların en fazla temel motivasyon kaynaklarından olan bağlanma ihtiyaçlarının yüksek olduğu, liderleri ile ise en fazla katkı boyutu çerçevesinde etkileşim içerisinde olduğu görülmüştür. Korelasyon analizi neticesinde başarı ihtiyacı ile lider üye etkileşimi arasında negatif, bağlanma ve düşünce ihtiyacı ile pozitif ilişki bulgulanmıştır. Güç ihtiyacı ile lider üye etkileşimi arasında ise ilişki görülmemiştir. Ayrıca lider üye etkileşimindeki değişimin sırasıyla en fazla düşünce ihtiyacı, başarı ve bağlanma ihtiyacı ile açıklanabildiği, güç ihtiyacının ise modele katkı sağlamadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Temel motivasyon kaynakları, başarı ihtiyacı, bağlanma ihtiyacı, güç ihtiyacı, lider üye etkileşimi

ÖĞRENİLMİŞ İHTİYAÇLAR BAĞLAMINDA TEMEL MOTİVASYON KAYNAKLARI İLE LİDER ÜYE ETKİLEŞİMİ İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

The purpose of this study is to investigate the association between leader-member exchange and basic motivation resources (need for achievement, affiliation, power, and cognition) in the context of acquired needs model. To that end, data was collected on a sample of 147 white collar employees working in Izmir, Manisa and Malatya organized industrial zones through survey method. The recruited data was analyzed through IBM SPSS and Amos statistical analysis software. According to findings, participants report having comparatively higher levels of need for achievement, and perceive their leaders to have more exchange in terms of contribution dimension. Participants’ need for achievement is found to negatively correlate with leader-member exchange whereas their need for affiliation and cognition is positively correlated. However, the need for power is found to have zero correlation. Finally, the need for cognition, achievement and affiliation account for most of the variance explained of leader-member exchange respectively, and the need for power does not make any contribution to the overall model.

Keywords:

Need for achievement, need for affiliation, need for power, need for cognition leader-member exchange,

PDF

___

Antalyalı, Ö. L., & Bolat, Ö. (2017). Öğrenilmiş İhtiyaçlar Bağlamında Temel Motivasyon Kaynakları (TMK) Ölçeğinin Geliştirilmesi, Güvenilirlik ve Geçerlik Analizi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 83-114.
Antalyalı, Ö.L., & Özkul, A. S. (2016). Örgüt ve Yönetim Araştırmaları için Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanterinin Kısa Formunun YİYE-II-K Psikometrik Açıdan Değerlendirilmesi. Balkan Journal of Social Sciences, 641-655.
Bağcı, Z. (2014). Çalışanların İş Doyumunun Görev ve Bağlamsal Performansları Üzerindeki Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 24, 58-72.
Barbuto, J. E., & Gifford, G.T. (2012). Motivation and Leader-member Exchange: Evidence Counter to Similarity Attraction Theory. International Journal of Leadership Studies, 7(1), 18-28.
Baş, T., Keskin, N., & Mert, İ. S. (2010). Lider Üye Etkileşimi Modeli ve Ölçme Aracının Türkçe ’de Geçerlik ve Güvenilirlik Analizi. Ege Akademik Bakış, 10(3), 1013-1039.
Cacioppo, J. T., & Petty, R. E. (1982). The Need for Cognition. Journal of Personality and Social Psychology, 42(1), 116-131.
Çekmecelioğlu, H.G., & Ülker, F. (2014). Lider-Üye Etkileşimi Ve Çalışan Tutumları Üzerindeki Etkisi: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 35-58.
Çetin, F., & Basım, H.N. (2011). Psikolojik Dayanıklılığın İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarındaki Rolü. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(3), 79-94.
Cevrioğlu, E. (2007). Lider-Üye Etkileşimi İle Bireysel ve Örgütsel Sonuçlar Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Afyon-Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyonkarahisar.
Daft, R. L. (2008). Management (8b). Ohio: Thomson South-Western.
Deluga, R. J. (1994). Supervisor Trust Building, Leader-Member Exchange and Organizational Citizenship Behaviour. Journal of Occupationaland Organizational Psychology, 77(4), 315-326.
Dienesch, R. M., & Liden, R. C. (1986). Leader-Member Exchange Model of Leadership: A Critique and Further Development. Academy of Management Review, 11(3), 618-634.
Epitropaki, O., & Martin, R. (2005). From Ideal to Real: A Longitudinal Study of the Role of Implicit Leadership Theories on Leader-Member Exchanges and Employee Outcomes. Journal of AppliedPsychology, 90(2), 659-676.
Erdogan, B. ve Enders, J. (2007). Support from the Top: Supervisors’ Perceived Organizational Support as a Moderator of Leader-member Exchange to Satisfaction and Performance Relationships. Journal of Applied Psychology, 92, 321-330.
Erkuş, A. (2011). Çok Boyutlu Lider-İzleyici Etkileşiminde Kişilik Özelliklerinin ve Güç Kaynaklarının Rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 127-152.
George, J. M., Jones, G. R. ve Sharbrough, W. C. (2012). Understanding and Managing Organizational Behavior (6 b.). New Jersey: Prentice Hall.
Gerstner C. R., & Day, D. V. (1997). Meta-analytic Review of Leader-member Exchange Theory: Correlates and Construct Issues. Journal of Applied Psychology, 82(6), 827-844.
Graen, G. B., & Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-Based Approach To Leadership: Development Of Leader-Member Exchange (LMX) Theory Of Leadership Over 25 Years: Applying A Multi-Level Multi-Domain Perspective. Leadership Quarterly. 6 (2), 219-247.
Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1980). WorkRedesign. Addison-Wesley Publishing Company Reading. California: Massachusetts.
Harris, K. J., Harris, R. B., & Eplion, D. M. (2007). Personality, Leader-Member Exchanges, and Work Outcomes. Journal of Behavioral and Applied Management, 8(2), 92-107.
Jawahar, I.M., & Carr D. (2007). Conscientiousness and Contextual Performance: The Compensatory Effects of Perceived Organizational Support and Leader-member Exchange. Journal of Managerial Psychology, 22, 330-349.
Karakurum, M. (2005). The Effects of Person-Organization Fit Employee Job Satisfaction, Performance and Organizational Commitment in a Turkish Public Organization. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Leonard, N. H., Beauvais, L. L., & Scholl, R. W. (1999). Work Motivation: The Incorporation of Self Concept-Based Processes. Human Relations, 52, 969-998.
Liden, R. C., Wayne, S. J. ve Stilwell, D. (1993). A Longitudinal Study on The Early Development of Leader-Member Exchanges. Journal of Applied Psychology, 78, 662-674.
Liden, R.C., & Maslyn, J.M. (1998). Multidimensionality of Leader-Member Exchange: An Empirical Assessment Through Scale Development. Journal of Management, 24(1), 43-72.
McClelland, D. C. (1961). The Achieving Society. New York: Van Nostrand Reinhold.
McClelland, D. C. (1985). Human motivation. Glenview, IL: Scott Foresman.
McNeese-Smith, D. K. (1999). The Relationship between Managerial Motivation, Leadership, Nurse Outcomes, and Patient Satisfaction. Journal of Organizational Behavior, 20, 243-260.
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2016). Attachment in Adulthood, Second Edition, New York London, The Guildford Press.
Moss S.E., Sanchez J.I., Brumbaugh A.M., & Borkowski N. (2009). The Mediating Role of Feedback Avoidance Behavior in the LMX-Performance Relationship. Group and Organization Management, 34(6), 645-664.
Motowidlo, S. J., Borman, W. C., & Schmit, M. J. (1997). A Theory of Individual Differences in Task and Contextual Performance. Human Performance, 10, 71-83.Murphy, S. E., & Ensher, E. A. (1999). The Effects of Leader and Subordinate Characteristics in the Development of Leader-member Exchange Quality. Journal of Applied Social Psychology, 29(7), 1371-1394.
Özutku, H. A., & Cevrioğlu, E. (2011). Lider-Üye Etkileşim Teorisi Çerçevesinde, Yönetici Ast Etkileşimi ile Örgütsel Bağlılık Boyutları ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 193-210.
Pellegrini, E.K., Scandura, T.A., & Jayaraman, V. (2010). Cross-Cultural Generalizability of Paternalistic Leadership: An Expansion of Leader-Member Exchange Theory. Group and Organization Management, 35(4), 391-420.
Petty, R. E., Brinol, P., Loersch, C., & McCaslin, M. J. (2009). The Need for Cognition. Handbook of Individual Differences in Social Behavior, Guilford Press.
Popper, M., & Mayseless, O. (2003). Back to Basics: Applying a Parenting Perspective to Transformational Leadership. Leadership Quarterly, 14, 41–65.
Scandura, T. A., Graen, G. B., & Novak, M. A. (1986). When Managers Decide Not To Decide Autocratically: An Investigation Of Leader-Member Exchange and Decision Influence. Journal of Applied Psychology. 71, 579-584.
Scandura, T.A. (1999). Rethinking Leader-Member Exchange: An Organizational Justice Perspective. Leadership Quarterly. 10(1): 25-37.
Treadway, D. C., Hochwarter, W. A., Kacmar, C. J., & Ferris, G. R. (2005). Political Will, Political Skill, and Political Behavior. Organizational Behavior, 26, 229-245.
Van Velsor, E., & Leslie, J. B. (1995). Why Executives Derail: Perspective Across Time and Culture. Academy of Management Executive, 9, 62-72.