Abdurrahman MENGİ, Murat CANCAN, Yusuf ALPDOĞAN

Şizofrenili Bireylere Yönelik Bir Örnek Olay İncelemesi

Şizofreni, halen psikiyatrik bozukluklar içerisinde etki düzeyi ağır olarak görülen, genellikle genç yaşlarda meydana gelen, genetik ve çevresel faktörlerin yol açtığı karmaşık bir ruhsal bozukluktur. Bu araştırma, şizofrenili bir bireyin yaşantısına yönelik sosyolojik bir projeksiyon tutma amacını taşımaktadır. Araştırma, nitel araştırma deseninden olan durum çalışmasından hareketle nitel veri toplama tekniğinin kullanıldığı betimsel bir araştırmadır. Araştırma, 46 yaşında, evli ve iki çocuğu olan yetişkin bir şizofrenili birey ile durum/vaka çalışması veya örnek olay incelemesi şeklinde yapılmıştır. Araştırma, katılımcının yaşamına ilişkin detaylı bilgi elde etmek için yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile katılımcı, katılımcının annesi ve kardeşi ile yüz yüze görüşmelere dayalı üç farklı oturumda gerçekleştirilmiştir. Görüşme verileri ses kayıt cihazı yoluyla toplanmıştır. Araştırma verileri, şizofreninin başlangıç evresine, tanılama ve tedavi sürecine, aile ve sosyal yaşamına, intihara ve psiko-sosyal desteğe ilişkin 6 farklı kategoride betimsel analize tabi tutularak yorumlanıp sunulmuştur. Araştırmada, çocukluk döneminden itibaren katılımcının uslu, sessiz olduğu, sınırlı sayıda arkadaşı olduğu bulgulanmıştır. Şizofreninin başlangıç evresinde katılımcının sanrıları; kendisini duygu, düşünce, davranışsal olarak olumsuz etkileyerek, onun mutsuz, çekingen, sinirli olmasına yol açmıştır. Katılımcı, sosyal çevresinde gerçekleşen birçok şeyi zihninde büyüterek, çevresindeki insanların kendisine karşı iyi olmadığını düşünerek adım adım yalnızlaşmıştır. Şizofreni tanısından sonra katılımcı ve ailesi için kabullenme süreci zor olmuş ve sorunun kendisinden ziyade, çevresindeki insanlardan kaynaklandığı bulgulanmıştır. Tedavi amacıyla ilaca başlama ve ilaca uyum dönemlerinde katılımcının güçlük yaşadığı tespit edilmiştir. Tanı sonrasında düzelir umuduyla ailesi tarafından katılımcının evlenmeye teşvik edilerek evlendirildiği tespit edilmiştir. Ancak evlenip çocukları olmasına ve aile bireylerin tüm desteğine rağmen katılımcı, geniş aile içinde bile yalnızlaşmayı tercih ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Hatta katılımcının toplumsal yaşam alanı ev ortamında sadece bir oda ile sınırlı kalmıştır. Katılımcı ve ailesi, yetkililerden şizofreniyle yaşama ve mücadele etme konusunda yeteri kadar psiko-sosyal destek alamadığı için oldukça zor koşullarda yaşamlarını sürdürdükleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırmada, şizofreni olgusuna yönelik araştırmaların yaygınlaştırılması, şizofrenili birey ve ailelerine yönelik her türlü önyargıdan uzak psiko-sosyal desteklerin sunulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Şizofreni, Şizofrenili Birey, Aile, Sosyal Çevre, Örnek Olay İncelemesi

A Case Study for Individuals with Schizophrenia

Schizophrenia is a complex mental disorder caused by genetic and environmental factors, which is seen with a severe effect among psychiatric disorders, and usually occurs at a young age. This research aims to keep a sociological projection on the life of an individual with schizophrenia. The research is a descriptive study in which qualitative data collection technique is used based on the case study which is a qualitative research design. The study was conducted as part of a case study with a 46-year-old married adult with two children with schizophrenia. The research was carried out in three different sessions based on face-to-face interviews with the participant, the participant's mother and sibling using a semi-structured interview technique to obtain detailed information about the life of the participant. Interview data were collected via a voice recorder. The research data were interpreted and presented in 6 different categories which are the initial stage of schizophrenia, the diagnosis and treatment process, family and social life, suicide and psychosocial support. In the study, it was found that the participant has been behaved, quiet, and has a limited number of friend since childhood. In the initial stage of schizophrenia, it was observed that the delusions of the participant turned him into an unhappy, timid and indignant person, affecting him emotionally, thought and behaviorally in an adverse manner. The participant gradually changed into a lonely person, thinking that people around him were not decent to him, by exaggerating many things that happened in his social environment, in mind. After the diagnosis of schizophrenia, it proved difficult both for the participant and his family to accept the situation. Moreover, it was determined that the problem was mostly caused by the people around him rather than the patient himself. It was decided that the participant had difficulties during the onset and adjustment process to the drug treatment. After the diagnosis, it was confirmed that the participant was forced to marry and subsequently he was made to marry someone through family decision in the hope that it would help him recover. The participant was concluded to prefer to lead an isolated life even in the extended family even though he had substantial support from family member after getting married and having children. In fact, the social life space of the participant was limited to only one room in the home environment. As the participant and his family could not get enough psycho-social support from the authorities for living and struggling with schizophrenia, it was concluded that they lived in very difficult conditions. In this study, it is recommended to disseminate studies on the phenomenon of schizophrenia and to provide psycho-social support for individuals with schizophrenia and their families.

Keywords:

Schizophrenia, Individual with Schizophrenia, Family, Social Environment, Case Study,

PDF

___

Aker, T., Özmen, E., Ögel, K., Sağduyu, A., Uğuz, Ş., Tamar, D., Boratav, C. & Liman, O. (2002). Birinci Basamak Hekimlerinin Şizofreniye Bakış Açısı. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 3(1), s. 5-13.
Aslantaş, H., Seviçok, L., Uygur, B., Balcı V. & Adana, F. (2009). Şizofreni Hastalarının Bakım Vericilerine Yapılan Psiko-eğitimin Hastalardaki Klinik Gidişe ve Bakım Vericilerin Duygu Dışavurumu Düzeylerine Olan Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 10(2), s. 3 – 10.
Arkar, H. & Eker, D. (1996). Akıl Hastalıkları ile İlgili Tutumlar: Verilen Neden Tipinin Etkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. (7), s. 191-97.
Bae S.W. & Kung W.W.M. (2000). Family intervention for Asian Americans with a schizophrenic patient in the family. American Journal of Orthopsychiatry. (70), s. 532–541.
Bademli, K., Keser, İ., Lök, N., Acar, G., Kaya-Kılıç, A., Güvendiren H. & Buldukoğlu, K. (2016). Şizofreni Hastalarının ve Bakım Verenlerinin Eğitim Gereksinimlerinin Belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 19(1), s. 1-9.
Batel, P. (2000). Addiction And Schizophrenia. Euro Psychiatry, 15: 115-22.
Bauml, J. Froböse, T. Kramer, S. Rentrop, M. & Pitschel-Walz, G. (2006), Psychoeducation: A Basic Psychotherapeutic Intervention for Patients with Schizophrenia and Their Families. Schizophreni Bulletin. 32(1), s. 1-9. doi: 10.1093/schbul/sbl017
Bloch S, Hafner J, & Harari E. (1994). The Family in Clinical Psychiatry. New York, Oxford University Press Inc.
Bilgin, Ö. & Köseoğlu, G. (2019). Şizofren Bireyin Varoluşsal Sınırları ve Yaratıcı Gücü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 12(62). s. 753-757.
Brent, DA, Perper JA, Moritz G, Allman C, Friend & A, Roth C. (1993). Psychiatric Risk Factors for Adolescent Suicide: A Case-Control Study. Journal an Academic Child Psychiatry. (32), s. 521-529.
Boardman, G. McCann, T. & Kerr, D. (2013). A Peer Support Programme for Enhancing Adherence to Oral Antipsychotic Medication in Consumers with Schizophrenia. Journal of Advance Nursing. 70(10), s. 2293–2302.
Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (1998). Qualitative Research for Education: An Introduction to Theory and Methods. Boston: Allyn and Bacon.
Chien, WT. Chan, S. Morrissey, J. & Thompson, D. (2005). Effectiveness of A Mutual Support Group for Families of Patients with Schizophrenia. Journal of Advance Nursing. 51(6), s. 595-608.
Chien, WT. Kam, CW. & Lee, IFK. (2001). An Assessment of The Patients’ Needs in Mental Health Education. Journal of Advance Nursing. 34(3), s. 304-11.
Chien, WT., Thompson, DR. & Norman, I. (2008). Evaluation of Peer-Led Mutual Support Group for Chinese Families of People with Schizophrenia. American Journal of Community Psychology. 42(1-2), s. 122- 134. DOI 10.1007/s10464-008-9178-8
Çabuk, M. (2014). Psikoeğitimin Şizofreni Ailelerinin Yük Algılarına Olan Etkisi. [The effect of psychoeducation to the perception burden on families schizophrenia], Yüksek Lisans Tez No: 376894.
Çetin, M. (2015). Şizofreni Tedavisi: Geçmişi, Bugünü ve Geleceği. Bulletin of Clinical Psychopharmacology. 25(2), s. 95-9.
Dikeç, G. & Kutlu, Y. (2014). Bir Grup Şizofreni Hastasında Tedaviye Uyum ve Etkileyen Etmenlerin Belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 5(3), s. 143-148.
Dixon, L. Stewart B. Burland, J. Delahanty, J. Lucksted, A. & Hoffman M. (2001). Pilot Study of The Effectiveness of The Family-To-Family Education Program. Psychiatric Services. 52(7), s. 965-70.
Falloon, IRH. (1984). Developing And Maintaning Adherence to Long Term Drug Taking Regimen. Schizophrenie Bulletin. 10(3).
Glynn, SM. Cohen, AN. & Dixon, LB. (2006) The Potential Impact of The Recovery Movement on Family Interventions for Schizophrenia: Opportunities and Obstacles. Schizophrenia Bulletin. 32(3), s. 451- 463. doi:10.1093/schbul/sbj066
Gülseren, L. (2002). Şizofreni ve Aile: Güçlükler, Yükler, Duygular, Gereksinimler. Türk Psikiyatri Dergisi. 13(2), s. 143-151.
Hor, K. & Taylor, M. (2010). Suicide and Schizophrenia: A Systematic Review of Rates and Risk Factors. Psychopharmacol. 24(4), s. 81-90.
Işık, E. (2006). Güncel Şizofreni, Ankara: Format Matbaacılık.
Jones, C. Hacker, D. Cormac, I. Meaden, A. & Irving, CB. (2012). Cognitive Behaviour Therapy versus Other Psychosocial Treatments for Schizophrenia. Cochrane Database of Systematic Reviews. 38 (5), s. 908–910. doi:10.1093/schbul/sbs090.
Karabulut, N. (2013). Toksoplazma ve Şizofreni. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi 43(2), s. 39-44.
Kocal, Y., Karakurt, G. & Sert, D. (2017). Şizofreni: Etyoloji, Klinik Özellikler ve Tedavi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 26(2), s. 251-267 doi:10.17827/aktd.303574
Landolt, K. Rössler, W. Burns, T. Ajdacic-Gross, V. Galderisi, S. & Libiger, J. (2012). EUFEST Study Group. Unmet Needs in Patients with First-Episode Schizophrenia: A Longitudinal Perspective. Psychol Medicine. 42(7), s. 1461-1473. DOI: 10.1017 / S0033291711002406
Li, Z. & Arthur, D. (2005). Family Education for People with Schizophrenia in Beijing, China. British Journal of Psychiatry (187), s. 339-345.
Lincoln, TM. Wilhelm, K. & Nestoriuc, Y. (2007). Effectiveness of Psychoeducation for Relapse, Symptoms, Knowledge, Adherence and Functioning in Psychotic Disorders: A Meta-Analysis. Schizophrenia Research. 96(1-3), s. 232-245.
Maldonado, GJ. & Urizar, AC. (2007). Effectiveness of Psycho-Educational Intervention for Reducing Burden in Latin American Families of Patients with Schizophrenia. Quality of Life Research. 16(5), s. 739-747. DOI 10.1007/s11136-007-9173-9
Mete, L. (1998). Şizofreni: En Uzak Ülke. İstanbul: İletişim Yayıncılık AŞ.
Merinder LB. (2000). Patient Education in Schizophrenia: A Review. Acta Psychiatrica Scandinavica 2000. 102(2), s. 98-106
Tellis, W. (1997). Introduction to Case Study. The Qualitative Report, (ejournal), 3 (2): www.nova.edu/ssss/QR/QR3-4/tellis3.html#noteone.
Turla, A., Aydın, B., Gündüz M. & Boz, H. (2007). Şizofreni Hastasında İntihar: Bir Olgu Sunumu. Anatolian Journal of Psychiatry. (8), s. 74-78.
Uslu, E. & Buldukoğlu, K. (2018). Şizofrenide İlaç Tedavisine Uyum ve Psikiyatri Hemşiresinin Rolü. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 7(1), s. 61-72.
Uzbay, T. (2009). Şizofreni Tedavisinde Yeni Farmakolojik Yaklaşımlar. Türk Psikiyatri Dergisi. 20(2), s. 175-182.
Üstündağ, M.F., Yücel, A., İbiş, E.Ö. & Özcan, H. (2015). Bir Şizofreni Hastasında Katatoni Belirtileri Nedeniyle Maskelenen Kalça Kemiği Kırığı. Yeni Symposium Dergisi. 53(1).
Üstünsoy-Çobanoğlu, Z. S., Aker, T. & Çobanoğlu, N. (2003). Şizofreni ve Diğer Psikotik Bozukluğu Olan Hastalarda Tedaviye Uyum Sorunları. Düşünen Adam. 16(4), s. 211-218.
Özlü, A., Mustafa, Y. & Aker, T. (2010). Şizofreni Hastalarına Bakım Verenlerde Travma Sonrası Gelişim ve İlişkili Etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi. (11), s.89-94.
Özpoyraz, N. & Taman, L. (1998). Şizofrenik Bozukluk. Galenos Aylık Tıp Dergisi. (1), s. 26-31.
Perlmutter, RA. (1996). A Family Approach to Psychiatric Disorders. Washington, DC, American Psychiatric Press.
Ruddy, R. & Milnes, D. (2005). Art Therapy for Schizophrenia or Schizophrenia-Like Illnesses. Cochrane Database of Systematic Reviews. (4). CD003728. DOI: 10.1002/14651858.CD003728.pub2.
Summakoğlu, D. & Ertuğrul, B. (2018). Şizofreni ve Tedavisi. Lectio Scientific Journal of Health and Natural Sciences. 1(2), s. 43- 61.
Willick MS. (1994) Schizophrenia: A Parent’s Perspective- Mourning without End. Schizophrenia: From Mind to Molecule. Andreasen NC (ed). Washington. American Psychiatric Publications. Inc, DC; s. 5-19.
World Health Organization-WHO. Schizophrenia. (Erş. Tarihi: 28 Ağustos 2019).http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs397/en
Yavuz, R. (2008). Şizofreni. Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi 62(1), s. 49-58.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yin, R. K. (2003). Case Study Research Design and Methods (3. Baskı). London: Sage Publications.
Xia, J., Merinder, LB. & Belgamwar, MR. (2011). Psychoeducation for Schizophrenia. Cochrane Database of Systematic Reviews. Issue 6. Art. No.: CD002831. DOI: 10.1002/14651858.CD002831.pub2.