Korku Endeksi (VIX) ile Gelişmekte Olan Ülke Borsaları Arasındaki İlişkinin Analizi: Yatırımcı Duyarlılığı Üzerine Bir Çalışma

Hisse senedi piyasaları, başta yatırımcılar olmak üzere tüm iktisadi birimler ve ülke yöneticileri tarafından her zaman ilgiyle takip edilen ve araştırmalara konu olan önemli ekonomik mekanizmalardan biridir. Yapılacak yatırımdan elde edilecek getiri ve beraberinde oluşacak risk, yatırımcılar tarafından dikkat edilmesi gereken başlıca etmenlerdir. Bir ülkenin borsasında oluşan riskler, bulaşma etkisiyle bir diğer ülke borsasını etkileyebilmektedir. Buna ek olarak, mevcut ekonomik durumlarındaki belirsizlikler ve finansal istikrarsızlıklar, gelişen piyasalarda volatilitenin yüksek seviyelerde görülmesine neden olmuştur. Gelişmekte olan ülkelerdeki oynaklığın gelişmiş ülkelere göre daha fazla olması buradan kaynaklanmaktadır.Yatırımcı duyarlılığının öncü göstergesi olarak görülen korku endeksi, günümüz finansal piyasalarının dikkatle incelenmesi ve izlenmesi gereken bir ölçütü olarak bilinmektedir. Uluslararası finansal serbestleşme hareketleriyle ulusal sınırlar kaldırılmış ve piyasalar entegre olmuştur. Böylece, korku endeksinden borsalara doğru bir yayılım etkisi tespit edilmiş, bu etkinin gelişen ülkelerde daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışmanın amacı, yatırımcı duyarlılığının öncü göstergesi kabul edilen VIX Korku Endeksi’nin kısa dönemde Türkiye pay senedi piyasalarının da yer aldığı gelişme sürecindeki ülkelere volatilite etkisini test etmektir. Türkiye BİST-30, Meksika IPC, Hindistan NIFTY 50, Rusya MOEX ve Endonezya İslami Endeksi (JKII) 2015-2019 yılları arası aylık verilerini kapsayan çalışma VAR modeli ile Granger Nedensellik Testi uygulanarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, VIX’ten BİST-30 endeksine doğru tek taraflı nedensellik ilişkisinin varlığı saptanmıştır. Korku endeksinin Türkiye borsalarını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Fakat, VIX ile Meksika, Hindistan, Rusya ve Endonezya borsaları arasında herhangi bir nedensellik bağı kurulamamıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, volatilite endeksinin Türkiye gibi gelişmekte olan bir ülkenin hisse senedi piyasalarında etkin rol oynadığını ve yatırımcıların VIX endeksini dikkate alarak Türkiye borsalarında işlem yapmalarının yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yatırımcı Duyarlılığı, Gelişen Ülke Borsaları, VIX Endeksi, Korku, Endeks

Analysis of the Relationship Between the Fear Index (VIX) and Emerging Markets: A Study on Investor Sentiment

Stock markets are one of the important economic mechanisms that are always pursued with great interest and subject to research by all economic units and country managers, especially investors. Risks on one country's stock market have been able to move to another country's stock market under the influence of contamination. In addition, uncertainties and financial instabilities in their current economic situation have led to high levels of volatility in emerging markets. The fear index, which is seen as the leading indicator of investor sentiment, is known as a criterion that must be carefully examined and followed today. With financial liberalization movements, borders have been removed and markets have been integrated. Thus, a spreading effect from the fear index to the stock markets was detected which has been seen to be more effective in emerging countries.The aim of this study is to test the volatility effect of the VIX fear Index, which is considered a pioneer indicator of investor sentiment, to emerging countries with Turkey stock markets is also included in a short time period. The research covering the monthly data of Turkey's BIST-30, Mexico IPC, India NIFTY 50, Russia MOEX and Indonesian Islamic Index (JKII) between 2015-2019 and was examined by applying the Granger Causality Test with VAR model. According to the research results, one-sided relationship was found from VIX to the BİST-30 index. The fear index has been found to affect Turkey's stock markets. However, no relation of causality has been established between VIX and the Mexican, India, Russia and Indonesian stock exchanges. When all results of the research are discussed, the volatility index plays an active role in the stock markets of Turkey. It is emphasized that the investors will have their own benefit to trade on the Turkish stock exchanges, paying attention to the VIX index.

Keywords:

Investor Sentiment, Developing Countries Stock Markets, Fear, Index,

PDF

___

Akdağ, S. (2019). VIX korku endeksinin finansal göstergeler üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 235-256.
Alkulaib, Y. A., Najand, M., Mashayekh, A. (2007). Dynamic linkages among equity markets in the Middle East and North African countries. Journal of Multinational Financial Management, 19, 43-53.
Asteriou, D., Hall, S. G. (2011). Applied econometrics. New York: Palgrave Macmillan.
Baba, N., Sakurai, Y. (2011). Predicting regime switches in the VIX Index with macroeconomic variables. Applied Economics Letters No.18, 1415-1419.
Basher, S. A., Sadorsky, P. (2016). Hedging emerging market stock prices with oil, gold, VIX, and bonds: a comparison between DCC, ADCC and GO-GARCH. Energy Economics, 54, 235-247.
Black, F., Scholes, M. (1973). the pricing of options and corporate liabilities. Journal of Political Economy, 81(3), 637-654.
Brooks, C. (2019). Introductory econometrics for finance. Cambridge: Cambridge University Press.
Dickey, D. A., Fuller W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
Gebka, B., Serwa, D. (2007). Intra – and ınter – regional spillovers between emerging capital markets around the world. Research in International Business and Finance, 21, 203-221.
Giot, P. (2005). Relationships between implied volatility indices and stock index returns. Journal of Portfolio Management, 31(3), 92-100.
González, M. T., Novales, A. (2009). Are volatility indices in international stock markets forward looking. Matematicas, 103(2), 339-352.
Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross spectral methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
Gujarati, D. N., Porter, D. C. (2009). Basic econometrics. New York: McGraw Hill.
Hassan, M. K., Naka, A. (1996). Short-run and long-run dynamic linkages among international stock markets. International Review of Economics and Finance, 5, 387-405.
Kamışlı, M., Temizel, F. (2019). Finansal korku endeksleri arasındaki ilişkilerin analizi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 14(2), 167-176.
Kamışlı, M. (2020). Risk göstergelerinin sendikasyon kredilerine etkileri: Asimetri ve frekans boyutunda analiz. BMIJ, 8(1), 181-195.
Kanas, A. (2012). Modelling the risk–return relation for the S&P 100: The role of VIX. Economic Modelling, 29, 795–809.
Kaya, E. (2015). Borsa İstanbul (BİST) 100 Endeksi ile Zımni Volatilite (VIX) Endeksi arasındaki Eşbütünleşme ve Granger nedensellik. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(28), 1-6.
Kaya, A., Çoşkun, A. (2015). VIX Endeksi menkul kıymet piyasalarının bir nedeni midir?. Borsa İstanbul örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 175-186.
Kearney, C. (2012). Emerging markets research: Trends, issues and future directions. Emerging Markets Review, 13, 159-183.
Kızıldere, C., Kabadayı, B., Emsen, Ö. S. (2013). Dış ticaretin döviz kuru değişmelerine duyarlılığı: Seçilmiş gelişmekte olan ülkeler üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 41-54.
Kliger, D., Kudryavtsev A. (2013). Volatility expectations and the reaction to analyst recommendations. Journal Of Economic Psychology, 2013, 3(C), 1-6.
Korkmaz, T., Çevik, E. İ. (2009). Zımni Volatilite Endeksi’nden gelişmekte olan piyasalara yönelik volatilite yayılma etkisi. Journal Of BRSA Banking & Financial Markets, 3(2).
Kula, V., Baykut, E. (2017). Borsa İstanbul Kurumsal Yönetim Endeksi (XKURY) ile Korku Endeksi (Chicago Board Options Exchange Volatility Index-VIX) arasındaki ilişkinin analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2).
Kumar, S. S. S. (2012). A first look at the properties of India's Volatility Index. International Journal of Emerging Markets, 7(2), 160-176.
Merton, R. C. (1973). The theory of rational option pricing. Journal of Economics and Management Science, 4(1), 141-183.
Okina, K., Shirakawa, M., Shiratsuka, S. (1999). Financial market globalization: Present and future. Monetary And Economic Studies, Institute for Monetary and Economic Studies, 17(3), 1-40.
Öner, H. (2018). Altın, petrol, döviz kuru, faiz ve korku endeksi arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Akademik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 396-404.
Öner, H., İçellioğlu, C. Ş., Öner, S. (2018). Volatilite Endeksi (VIX) ile gelişmekte olan ülke hisse senedi piyasası endeksleri arasındaki Engel-Granger Eş-Bütünleşme ve Granger nedensellik analizi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 110-124.
Sadeghzadeh, K. (2018). Borsanın psikolojik faktörlere duyarlılığı: Oynaklık Endeksi (VIX) ve Tüketici Güven Endeksi (TGE) ile BİST 100 Endeksi arasındaki ilişkiler. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 238-253.
Sarwar, G. (2012). Is VIX an investor fear gauge in BRIC equity markets. Journal of Multinational Finance Management, 22(3), 55-65.
Sarwar, G., Khan, W. (2017). The effect of us stock market uncertainty on emerging market returns. Emerging Markets Finance and Trade, 53(8), 1796-1811.
Schwarz, G. (1978). Estimating the dimension of a model. The Annals Of Statistics, 6, 461-464.
Siriopoulos C., Fassas, A. (2012). An investor sentiment barometer: Greek Volatility Index (GRIV). Global Finance Journal, 23(2), 77-93.
Tsai, I. C. (2014). Spillover of fear: Evidence from the stock markets of five developed countries. International Review of Financial Analysis, 33, 281-288.
Vo, X. V., Daly, K. J. (2007). Determinants of internatıonal financial integration. Global Finance Journal, 18(2), 228-250.
Vuran, B. (2010). İMKB 100 Endeksi’nin uluslararası hisse senedi endeksleri ile ilişkisinin Eşbütünleşim analizi ile belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39(1), 154-168.
Wang, J. (2007). Foreign equity trading and emerging market volatility evidence from Indonesia and Thailand. Journal of Development Economics, 84(2), 798–811.
Whaley, R. E. (2000). The ınvestor fear gauge. Journal of Portfolio Management, 26(3), 12-17.