Sâdık Vicdânî ve Dînî Eserleri

Mülazemetlikle başlayan memuriyet hayatına gazete baş muharrirliği ve vali vekilliği gibi bir çok görevi sığdırmış olan Ebu Rıdvan Sadık Vicdâni, üç çeyrek asır önce hayata veda etmiş olan çok yönlü (şairlik, yazarlık, tasavvuf) bir devlet adamıdır. Döneminin ahlakî toplumsal çöküşüne engel olmak amacıyla eserler yazan ve konuşmalar düzenleyen Vicdâni, bu yönüyle toplumun ihtiyaçlarına karşı duyarsız kalmamış, eserlerini bu ihtiyaçlar doğrultusunda oluşturmuştur. O ihvan diye isimlendirdiği Müslüman kardeşlerinin farz ve vacip ibadetlerinin nasıl eda edileceğini gösteren basit ilmihal kitapları hazırladığı gibi, Kur’an’dan bir sure veya ayetin kolaylıkla bulunmasını sağlayacak bir fihristin hazırlanmasını da kendisine görev bilmiştir. Dinin tarikat bazında temsilini gösteren tarikatlar hakkında detaylı bilgiler veren eserler yazmış, tasavvufa dair kavramların kökenlerini araştırmış ve kamuoyunda oluşmuş yanlış algıları düzeltmeye çalışmıştır. Toplumun manevi dinamikleri olan ahlakın deforme olmuş taraflarını hitablarınde dile getirmiş, bu hususta ahlakın kaynağının İslam Dini olduğunun altını çizmiştir. Son Peygamber Hz.Muhammed’e yönelik saldırılara karşı tepkisini yazı diliyle ifade etmiştir. Bu makalede, Vicdânî’nin hayatı ve dînî muhtevalı eserleri hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.Anahtar kavramlar: Sadık Vicdânî, Fihrist-i Kur’an-ı Kerim, Tomâr-ı Turuk-ı Aliyye, Hitabiyyat, Cuma ve Bayram Namazları

Anahtar Kelimeler:

Din, İslam Düşünürleri, Sadık Vicdani,

Sadiq Wijdani and His Religious Works

Sadiq Wijdani, was a versatile statesman who passed away three quarters of a century ago. By writing books and giving speeches in order to prevent the moral decadence in the society in his day, Therefore he wrote basic explanatory books showing how to perform the acts of worship for the benefit of Muslim brothers and also authored a catalogue (fihrist) to facilitate searching and finding a verse or a chapter of the Qur'an. Moreover Wijdani composed works relating to the sufi orders (turuq), studied the origins of the sufi concepts and strove to correct the public's misconceptions of the sufism. Wijdani expressed in words his reaction to the attacks against the Prophet Muhammad. This paper presents some evaluations of Wijdani's life and his religious books.

Keywords:

-,

PDF

___

Baştürk , İbrahim, Son Asır Türk Şairleri, Haz. A.K .M. Başk.lığı. Yay. Ankara 2002
Birinci, Ali; Kara, İsmail, “Mektupçu, Mutasavvıf, Şair ve Yazar, Sadık Vicdani,” Tarih ve Toplum, 1990 İstanbul
Ceyhan, Semih, ‘Sadık Vicdani mad’. D.İ.B. İslam Ans. 2008
Ebubekir, İbn Ebi Şeybe, Müsned-ü İbn Ebi Şeybe, Daru’l-Vatan, Riyad,1997
el-Beyhakî, Ebubekir, Şüabu’l-iman, Mektebetü’r-Rüşd, Bombay, Hindistan
El-Buhari, Sahih-i Buhari, Dar-u Tavku’n-Necat, Dımeşk,1422
El-esbehânî, et-Tuyûrât, Mektebet-ü Evdâi’s-Selef, Riyad, 2004
El-Kelâbâzî, EbuBekir, Bahru’l-Fevâidi’l-Meşhur Bi Maâni’l-Ahbar, Daru’l-Kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, Lübnan
Et-Tayalisi, Ebu Davud, “Müsned-ü Ebi Davud et-Tayalisi”, Tahk. Muhammed İbn Abdi’l-Muhsin et-Turkî, Daru’l-Hıcr, Mısır, 1999
İbn Hanbel, Ahmed, Müsned, Tahk. Ahmed Muhammed Şakir, Daru’l-Hadis, Kahire, 1995
Reşat Öngören, D.İ.B. İslam Ans. “Tomar-ı Turuk-ı Aliyye” mad. 2012
Susoy, Şenol, Za’feranbolu’nun Manevi Mimarları’, Karabük, 2014
Vicdânî, Bayram Namazları, . İstanbul Matbaa-i Âmire’de 1335-37
Vicdânî, Din-i Mubîn ve Ordu, 1325 tarihli Viyana’da kaleme alınmış ve Sırat-ı Müstekîm dergisinin 54.sayısında 24-25. sahifelerinde yayımlanmıştır.
Vicdânî, Hitabiyyat, s.4,Matbahane-i Hüdavendigar,1336-38
Vicdânî., Hüdavendigar Vilayeti Mektupçusu Ebu Rıdvan: Sadık Vicdani, Evkaf-ı islamiyye matbaası, Şehzadebaşı,1338-1340
Vicdânî, Kitabul-Cum’a namıyla yazılıp henüp kitap şeklinde tab’ ettirilmeyen telif-i mufassal acizanemden telhis edilmiştir. İstanbul Matbaa-i Amiresi, 1335-37
Vicdânî, Sadık, Fihrist-ü Kur’an-ı Kerîm, “Hüsn-ü İbtida” kısmı ,Dersaadet matbaası, İst. 1912
Vicdânî, Tarikatler ve silsileleri, Yay. Haz. İrfan Gündüz, Enderun Kitabevi, 1995
Vicdânî, Hz. Muhammed Niçin Çok Evlendi, Mukaddime, haz. Dursun Gürlek, Bedir Yay.İst.1998