Kur'an'da Fiilî Dua

Yaratıcı ile insanın ilişkisini şekillendiren, canlı münasebetini ifade eden ve kulluğun en güzel ifadesi olan dua, Allah’ın insana hitabı olan Kur’an’ın temel kavramlarındandır. Kişinin dua öncesi ve dua sürecinde elinden gelen tüm gayreti sergilemesini ifade eden fiilî dua tabiri ise Kur’an’da kullanılmaz. Ancak duayla ilgili bir kısım ayetlerde fiili duanın gereğine dikkat çekilir ve çeşitli peygamberlerin fiili dualarına yer verilir.Bu çalışmamızın amacı Kur’an’da fiilî dua olgusunu ortaya koymak ve Kur’an’ın fiilî duaya verdiği önemi sergilemektir. Giriş bölümünde duanın anlam ve öneminden bahsedilecek, ardından fiilî dua konusu ele alınarak Kur’an’ın duaya ve fiilî duaya bakışı incelenecektir. İlgili ayetlerin fiilî dua ile bağlantısı ortaya konmaya çalışılacak ve peygamberlerin hayatından fiilî dua örnekleri verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Kur’an, dua, sözlü dua, fiilî dua, amel

The Actual Prayer in the Holy Qur'an

Prayer is one of the fundamental concepts in the Qur'an that Allah's appeal to people. The concept of actual prayer, which means the effort spent by people before and during prayer, is not used in the Qur'an. However, in a number of verses about prayer, the need of actual prayer is emphasized and actual prayers of various prophets take place.The aim of this study is presenting the fact of actual prayer and demonstrating the importance given to the actual prayer in the Qur’an. In the introduction section, the significance and meaning of prayer will be presented; and then, the perspective of Qur'an regarding prayer and actual prayer will be examined. Connection between relevant verses and actual prayer and examples of actual prayers from the lives of the prophets will be presented.

Keywords:

Qur’an, Prayer, Verbal Prayer, Actual Prayer, Practice,

PDF

___

Kaynakça / Reference
Abdülbâkî, Muhammed Fuâd, el-Mu‘cemü’l-Mü’fehres li Elfâzi’l-Kur’ân’il-Kerim, Kahire: Daru’l-Hadis, 1428/2007.
Ahmed b. Hanbel (ö.241/855), Müsned, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
Bilgin, Beyza, “Dua”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam İlimleri Enstitüsü Yayınları, İslam İlimleri Enstitüsü Dergisi 2, (1975): 67-70.
Canbulat, Mehmet, “Dua”, Dinî Kavramlar Sözlüğü, 5. bs., Ankara: DİB Yayınları, 2010.
Carrel, Alexis, İnsan Denen Meçhul, İstanbul: Hayat Yayınları, 1997.
Cilalı, Osman, “Dua”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1994, c. IX, s. 529-530.
Çağrıcı, Mustafa, “Dua”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1994, c. IX, s. 536-539.
---------, “Tevekkül”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2012, c. XLI, s. 1-2.
Çitçi, Sinan, “Mehmet Âkif’in Şiirinde Kavlî Dua”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Vol. 1/4 (2008): 114-128
Demirci, Muhsin, Kur’ân’ın Ana Konuları, 5. bs., İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2010.
Dihlevi, Şah Veliyyullâh (ö.1176/1762), Hüccetullâhi’l-Bâliğa (İslam Düşünce Rehberi), çev. Mehmet Erdoğan, İstanbul: İmaj Yayıncılık, 2003.
Ebu Zeyd, Bekr b. Abdullâh, Tashîhu’d-Du‘â’, Riyâd: Dâru’l-‘Âsıme, 1419/1999.
Erdal, Mesut, “Kur’an’daki Bazı Duâlar Üzerine Mülâhazalar”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi I, (1999): 231-245.
Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı Meal-Tefsir, çev. Cahit Koytak, Ahmet Ertürk, İstanbul: İşaret Yayınları, 1996.
Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed (ö.505/1111), İhyâu ‘Ulûmi’d-Dîn ve bi Hâmişihî: Tahrîcu Ehâdîsi’l-İhyâ’, Kâhire: Dâru’ş-Şa‘b, ts.
Güler, İlhami, İtikattan İmana, 2. bs., Ankara: Ankara Okulu yayınları, 2011.
Gülle, Sıtkı, “Kur’an-ı Kerim’de Dua Kavramı”, EKEV Akademi Dergisi 18 (2004): 115-130.
Hökelekli, Hayati, Din Psikolojisi, Ankara: TDV Yayınları, 1996.
İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir (ö.1973), Tefsîrü’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus: ed-Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Mükerrem (ö.711/1311), Lisânu’l-‘Arab, thk. Abdullah Alî el-Kebîr v.dğr., Kâhire: Dâru’l-Ma‘ârif, ts.
el-İsfahânî, Râgıb (ö.502/1108), Müfredâtu Elfâzi’l-Kur’ân, tahk.: Safvân Adnân Dâvûdî, 2. bs., Beyrut: Daru’l-Kalem, 1997.
İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’an -Gerekçeli Meal Tefsir-, İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2008.
-----------, Kur’an Sûrelerinin Kimliği, İstanbul: Akabe Vakfı Yayınları, 2011.
-----------, 99 Esma 99 Dua, İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2013.
İzutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan, çev. Süleyman Ateş, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
Karagöz, İsmail, “Dua Kavramının Anlamı”, Dualar, 4. bs., Ankara: DİB Yayınları, 2013.
Karahan, Fatma Bayraktar, “Bir Kelam Problemi olarak Dua-Kader İlişkisi”, İslami İlimler Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 1-2, Bahar-Güz (2009): 275-294.
Karaman, Hayreddin, v.dğr., Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: DİB Yayınları, 2012.
Kayıklık, Hasan, “Kur’an’daki Dualar Üzerine Psikolojik Bir Değerlendirme”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1 (2001): 135-160.
Mevdûdî, Ebu’l-‘Alâ, Tefhîmü’l-Kur’ân, çev. Kurul, 2.bs., İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
Müslim b. El-Haccâc el-Kuşeyrî (ö. 261/875), Sahîh-i Müslim, 2. bs., İstanbul: Çağrı Yayınları 1413/1992.
Özsoy, Ömer ve İlhami Güler, Konularına Göre Kur’an, Ankara: Fecr Yayınları, 1996.
Öztürk, Yaşar Nuri, Kur’an’ın Temel Kavramları, 26. bs., İstanbul: Yeni Boyut Yayınları, 2014.
Parladır, Selâhattin, “İslam’da Dua”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1994, c. IX, s. 530-535.
er-Râzî, Fahruddîn Muhammed (ö.606/1209), et-Tefsîru’l-Kebîr, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1401/1981.
Muhammed Reşid Rızâ, Tefsîrul’l-Kur’ani’l-Hakîm -Tefsîru’l Menâr-, Kahire: Daru’l-menâr, 1366/1947.
Nursî, Said, Risâle-i Nur Külliyatından Sözler, İstanbul: Acar Matbaacılık, 2005.
Soysaldı, H. Mehmet, Kur’an-ı Kerim’e Göre Dua, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1996.
eş-Şîrâzî, Kutbuddîn (ö.710/1311), Fethu’l-Mennân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Süleymaniye Kütüphanesi, Hekimoğlu Ali Paşa, nr. 109-126.
et- Taberî, Muhammed b. Cerîr (ö.310/923), Tefsîru’t-Taberî -Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân-, Thk. ‘Abdullâh b. ‘Abdulmuhsin et-Türkî, Kâhire: Hicr, 1422/2001.
Tekineş, Ayhan, Dua Nedir?, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
et-Tirmizî, Muhammed b. îsâ (ö. 279/892), Sünen, 2. bs., İstanbul: Çağrı Yayınları 1413/1992.
Ünal, Ali, Kur’an’da Temel kavramlar, İstanbul: Beyan Yayınları, 1986.
-------, Allah Kelamı Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, İstanbul: Define Yayınları, 2011.
Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dîni Kur’an Dili, İstanbul: Çelik-Şura Yayınları, 1993.
Yıldız, Abdullah, Duâ Söylemden Eyleme, 3. bs., İstanbul: Pınar Yayınları, 2014.
Zemahşerî, Mahmud b. Ömer (ö.538/1144), el-Keşşâf ‘an Hakâiki Ğevâmidi’t-Tenzil ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Tahkik ve Ta‘lîk: eş-Şeyh Âdil Ahmed Abdulmevcûd - eş-Şeyh Alî Muhammed Mu‘avvid, Riyâd: Mektebetü’l-‘Abîkân, 1418/1998.