Öğretmen Adaylarının Girişimcilik Özellikleri İle Kariyer Streslerine Yönelik Görüşleri

Bu araştırma, öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri ve kariyer stresleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesini amaçlamaktadır. Bunun yanında, öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri ile kariyer stresleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırma, ilişkisel tarama modeli ve nedensel karşılaştırma modelinde hazırlanmıştır. Araştırmada sınıf, okul öncesi, Türkçe, sosyal bilgiler, Almanca, İngilizce, fen bilgisi, ilköğretim matematik, resim, müzik, bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi, psikolojik danışma ve rehberlik öğretmenliği bölümlerinde 4. sınıfta öğrenim gören 354 öğrenci yer almıştır. Veri toplama aracı olarak, Deveci ve Çepni (2015) tarafından geliştirilen “Girişimcilik Ölçeği” ile Choi ve diğerleri (2011) tarafından geliştirilmiş, Özden ve Sertel-Berk, (2017) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılmış “Kariyer Stresi Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin analizinde, frekans, yüzde, mann whitney u testi ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak, kadın öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri “duygusal zeka” alt boyutunda erkek öğretmen adaylarına göre daha yüksek çıkmıştır. İş deneyimi olan öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri “risk alma” alt boyutunda iş deneyimi olmayanlara göre daha yüksek çıkmıştır. Girişimcilik ile ilgili ders/kurs/seminer alan öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri “risk alma”, “kendine güven”, “duygusal zeka”, “yenilikçi olma” alt boyutlarında girişimcilik ile ilgili ders/kurs/seminer almayanlara göre daha yüksek çıkmıştır. Erkek öğretmen adaylarının kariyer stresi “kariyer belirsizliği ve bilgi eksikliği”, “dışsal çatışma”, alt boyutlarında kadın öğretmen adaylarına göre daha yüksek çıkmıştır. İş deneyimi olan öğretmen adaylarının kariyer stresi “kariyer belirsizliği ve bilgi eksikliği” alt boyutunda, “dışsal çatışma” alt boyutunda, “iş bulma” alt boyutunda iş deneyimi olmayanlara göre anlamlı bir farklılık oluşturmamıştır. Girişimcilik ile ilgili ders/kurs /seminer/alan öğretmen adaylarının kariyer stresi, “kariyer belirsizliği ve bilgi eksikliği” ve “iş bulma” alt boyutunda, girişimcilik ile ilgili ders/kurs /seminer/ almayan öğretmen adaylarına göre, daha yüksek çıkmıştır. Öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri ile kariyer stresleri toplam puanları arasında zayıf düzeyde negatif yönde ve anlamlı bir ilişki belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Girişimcilik, , Kariyer Stresi, Öğretmen Adayı, Öğretmen Yetiştirme

Pre-Service Teachers’ Entrepreneurship Characteristics and Views of Career Stress

The current study aims to investigate the relationship between pre-service teachers’ entrepreneurship characteristics and career stress in relation to different variables. In addition, it also aims to investigate the relationship between pre-service teachers’ entrepreneurship characteristics and career stress. The current study employed the relational survey model and causal comparative model. The participants of the study are 354 senior students from the departments of elementary school teacher training, pre-school teacher training, Turkish, social studies teaching, German, English, science, elementary school mathematics, arts, music, computer and instructional technologies, psychological counselling and guidance. As the data collection tools, the “Entrepreneurship Scale” developed by Deveci and Çepni (2015) and the “Career Stress Scale” developed by Choi et al. (2011) and adapted to Turkish by Özden and Sertel-Berk, (2017) were used. In the analysis of the collected data, frequencies, percentages, Mann Whitney U test and correlation analysis were used. As a result, the female pre-service teachers’ entrepreneurship mean score was found to be higher than that of the male pre-service teachers in the sub-dimension of emotional intelligence. The entrepreneurship characteristics of the pre-service teachers having work experience were found to be better than those of the pre-service teachers not having work experience in the sub-dimension of risk taking. The entrepreneurship mean scores of the pre-service teachers having taken a course/seminar on entrepreneurship were found to be higher than those of the pre-service teachers not having taken a course/seminar in the sub-dimensions of risk taking, self-confidence, emotional intelligence and being innovative. The male pre-service teachers’ career stress was found to be higher than that of the male pre-service teachers in the sub-dimensions of career ambiguity and lacking information, external conflict. The career stress of the pre-service teachers was found to be not varying significantly depending on work experience in the sub-dimensions of career ambiguity and lacking information, external conflict and employment pressure. The career stress of the pre-service teachers having taken a course/seminar on entrepreneurship was found to be higher than that of the pre-service teachers not having taken a course/seminar in the sub-dimensions of career ambiguity and lacking learning and employment pressure. A weak, negative and significant correlation was found between the pre-service teachers’ entrepreneurship characteristics and career stress.

Keywords:

Entrepreneurship, Career Stress, Pre-Service Teacher, Teacher Training,

PDF

___

Adatepe, S. (2018). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu’nda okuyan öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri ile yansıtıcı düşünme düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
Akman, O. (2018). An ınvestigation of the effect of entrepreneurship course on social studies teacher candidates. The Eurasia Proceedings of Educational and Social Sciences, 10, 30-34.
Aksel, İ., & Bağcı, Z. (2016). Girişimcilik eğilimi; bir kamu üniversitesinin İİBF’sinde öğrenim gören son sınıf öğrencilerinde bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2120-2133.
Akın, H. B., & Demirel, Y. (2015). Entrepreneurship education and perception change: The preliminary outcomes of compulsory entrepreneurship course experience in Turkey. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 15-26.
Akpınar, B. (2013a). Öğretmen adaylarının stres nedenleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 147-174.
Akpınar, B. (2013b). Öğretmen adaylarının stres düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 229-241.
Akoğlan-Kozak, M., & Dalkıranoğlu, T. (2013). Mezun öğrencilerin kariyer algılamaları: Anadolu Üniversitesi örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 41-52.
Alan, S. (2019). Comparative ınvestigation of entrepreneurship and ınnovation perceptions of preservice teachers. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 7(4), 311-318.
Armut, B., & Kılınç, M. (2018). 4. Sınıf sosyal bilgiler öğretmenliği adaylarının girişimcilik becerisi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 4(1), 39-56. doı: 10.32570/ijofe.409858
Aslan, H., Yıldız, B., & Direzinci, A. (2017). Öğrencilerin girişimcilik dersi kazanımlarının girişimcilik eğilimi ve inovasyon yeteneği üzerine etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(51), 524-538.
Aşçı, Ö., Hazar, G., Kılıç, E., & Korkmaz, A. (2015). Üniversite öğrencilerinde stres nedenlerinin ve stresle başa çıkma biçimlerinin belirlenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 213-232.
Aydın, E., & Öner, G. (2016). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının girişimcilik düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 497-515.
Bakırcıoğlu, R. (2016). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
Benli, A., & Cerev, G. (2018). The ımpact of entrepreneurship training on the entrepreneurial tendency of university students: A research on Fırat university faculty of economics and administrative sciences students. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 13(1), 13-23.
Boldureanu, G., Ionescu, A. M., Bercu, A. M., Bedrule-Grigoruță, M. V., & Boldureanu, D. (2020). Entrepreneurship education through successful entrepreneurial models in higher education ınstitutions. Sustainability, 12(3), 1267. https://doi.org/10.3390/su12031267
Bozyiğit, E., & Gökbaraz, N. (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde kariyer stresinin belirleyicileri. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 181-200.
Bruyat, C., & Julien, P. A. (2001). Defining the field of research in entrepreneurship. Journal of Business Venturing, 16(2), 165-180.
Choi, B. Y., Park, H., Nam, S. K., Lee, J., Cho, D., & Lee, S. M. (2011). Development and ınitial psychometric evaluation of the Korean career stress ınventory for college students. The Career Development Quarterly, 59, 559-572.
Çelik, O. (2014). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının girişimcilik bilgi ve beceri düzeyleri (Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Çetinkaya, T. (2019). The analysis of academic motivation and career stress relationships of the students in department of physical education and sport. International Education Studies, 12(4), 24-35.
Çetin, Ş., & Arcagök, S. (2018). Lojistik regresyon analiziyle öğretmen adaylarının depresyon durumunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(220), 19-36.
Deveci, İ., & Seikkula-Leino, J. 2018). A revıew of entrepreneurshıp educatıon ın teacher educatıon. Malaysian Journal of Learning and Instruction, 15(1), 105-148.
Deveci, İ., & Çepni, S. (2015a). Öğretmen adaylarına yönelik girişimcilik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 12(2), 92-112.
Deveci, İ., & Çepni, S. (2015b). Fen bilgisi öğretmen adaylarının girişimci özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 7(3), 135–149.
Doğan, T. (2019). Stres, başa çıkma ve sağlık. Işık, Ş. (Ed.), Psikolojiye giriş (413-437). Ankara: Pegem Yayınevi.
Enterprise and Entrepreneurship Education. (2012). Enterprise and entrepreneurship education: Guidance for UK higher education providers, September 2012, © The Quality Assurance Agency for Higher Education.
Engin, G. (2019). Determine pre-service teachers' burnout levels and anxiety of not to be appointed to teacher profession. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 14(2), 29-44. doi: 10.29329/epasr.2019.201.2
Ergün, S. S. (2019). Examining the STEM awareness and entrepreneurship levels of pre-service science teachers. Journal of Education and Training Studies, 7(3), 142-149.
Esen, D. (2019). Kariyer stresi ile özyeterlilik inancı ilişkisinin demografik değişkenlerin farklılaştırıcı rolü bağlamında incelenmesi: İzmir meslek yüksekokulu iktisadi ve idari programlar örneği. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 217-232.
European Commission. (2016). Entrepreneurship training at school in Europe. Luxemburg, Belgium: European Union Broadcast Office.
European Commission. (2014). Entrepreneurship education: A guide for educators. Entrepreneurship 2020 Unit Directorate-General for Enterprise and Industry, European Commission, 1049 Brussels.
Gazzaz, Z. J., Baig, M., Al Alhendi, B. S. M., Al Suliman, M. M. O., Al Alhendi, A. S., Al-Grad, M. S. H., & Qurayshah, M. A. A. (2018). Perceived stress, reasons for and sources of stress among medical students at Rabigh Medical College, King Abdulaziz University, Jeddah, Saudi Arabia. BMC Medical Education, 18(1), 29. https://doi.org/10.1186/s12909-018-1133-2
Gartner, W. B. (1990). What are we talking about when we talk about entrepreneurship? Journal of Business Venturing, 5(1), 15-28.
GİSEP. (2015). Türkiye girişimcilik stratejisi ve eylem planı 2015-2018. Ankara. https://www.kosgeb.gov.tr/Content/Upload/Dosya/Mali%20Tablolar/Gisep_2015-2018_TR.pdf 10 Mart 2020 tarihinde erişildi.
Gözübüyük, D. (2019). Yaratıcı, eleştirel ve yansıtıcı düşünmenin girişimcilik becerisi üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
Günay, A., & Çelik, R. (2019). Kariyer stresinin psikolojik iyi oluş ve iyimserlik değişkenleriyle yordanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(33), 205-217.
İnce-Aka, E. & Yılmaz, M. (2018). Fen Bilimleri öğretmen adaylarının atanamama kaygılarının incelenmesi üzerine bir araştırma. JRES, 5(1), 105-123.
Karakuş, A. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bireysel girişimcilik algıları ile eleştirel düşünme standartları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
Karademir, E., Balbağ, M., & Çemrek, F. (2018). Öğretmen adaylarının girişimcilik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(220), 177-200.
Kızılaslan, İ. (2014). Stress among Turkish pre-service english language teachers. Route Educational and Social Science Journal, 1(3), 176-185.
King, K. A., Vidourek, R. A., Merianous, A., & Singh, M. (2014). A study of stress, social support, and perceived happiness among college students. The Journal Happiness & Well-Being, 2(2), 132-144.
Korkmaz, İ. H., Çerçi, A., & Büyükikiz, K. K. (2019). Investigation of the relationships between the entrepreneurship characteristics and teacher self-efficiencies of teacher candidates: The case of Gaziantep University. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 706-727. DOI: 10.26466/opus.593504
Korkut-Owen, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin kariyer gelişim ihtiyaçları. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 32(2), 28-39.
Köstekçi, E. (2016). Öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri ile yansıtıcı düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
Kwok, J. M. Y., & Ng, D. K. S. (2016). A study of the perceived stress level of university students in Hong Kong. International Journal of Psychological Studies, 8(4), 91-106.
Memduhoğlu, H. B., & Şahin, M. (2017). Öğretmen adaylarının girişimcilik düzeylerinin incelenmesi. Journal of Research in Education and Teaching, 6(1), 297-307.
MEB. (2019). 2020 yılı bütçe sunuşu. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/18094404_2020_BUTCE_SUNUYU_17.12.2019.pdf 5 Nisan 2020 tarihinde erişildi.
MEB. (2018). Matematik dersi öğretim programı. Ankara: MEB.
Mirón, J., Goldberg, X., López-Sola, C., Nadal, R., Armario, A., et al. (2019). Perceived stress, anxiety and depression among undergraduate students: An online survey study. Journal of Depress Anxiety, 8(1), 330. doi:10.4172/2167-1044.1000330
Mutlu, T., Korkut-Owen, F., Özdemir, S., & Ulaş-Kılıç, Ö. (2019). Öğretmen adaylarının kariyer planları, yaşadıkları kariyer kararsızlıkları ve bununla baş etme stratejileri. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(1), 1-31.
Ocak, G., & Su, A. (2016). An evaluatıon of entrepreneurshıp levels of prospectıve teachers. Asian Journal of Instruction, 4(1), 1-16.
Othman, N., Ahmad, F., El Morr, C., & Ritvo, P. (2019). Perceived impact of contextual determinants on depression, anxiety and stress: A survey with university students. International Journal of Mental Health Systems, 13(1), 17. https://doi.org/10.1186/s13033-019-0275-x. Özden, K., & Sertel Berk, Ö. (2017). Kariyer stresi ölçeği’nin (KSÖ) Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin sınanması. Psikoloji Çalışmaları, 37(1), 35-51.
Özcan, M. (2019). An analysis of prospective teachers’ anxiety of not being appointed to teachership. International Journal of Contemporary Educational Research, 6(1), 195-204.
Özbilen, F. M. (2019). Öğretmen adaylarının sosyal sermaye ve girişimcilik düzeylerinin değerlendirilmesi (Doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
Öztürk, M. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri ile yansıtıcı düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Sakarya Üniversitesi Örneği) (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
Öztürk, E., Önder, A. N., & Yıldırım, E. G. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının girişimcilik özelliklerinin ve eleştirel düşünme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Individual Differences in Education, 1(2), 89-107.
Pan, V. L., & Akay, C. (2015). Eğitim fakültesi öğrencilerinin girişimcilik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Education Sciences, 9(6), 125-138.
Pierceall, E. A., & Keim, M. C. (2007). Stress and coping strategies among community college students. Community College Journal of Research and Practice, 31(9), 703-712. DOI: 10.1080/10668920600866579
Raposo, M., & do Paço, A. (2011). Entrepreneurship education: Relationship between education and entrepreneurial activity. Psicothema, 23(3), 453-457.
Reyhan, S., & Karaca, A. A. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu ile eğitim fakültesi öğrencilerinin algılanan stres düzeylerinin karşılaştırılması (Siirt üniversitesi örneği). Uluslararası Multidisipliner Akademik Araştırmalar Dergisi, 3(3), 26-35.
Shaw, M. P., Peart, D. J., & Fairhead, O. J. W. (2017). Perceived stress in university students studying in a further education college. Research in Post-Compulsory Education, 22(3), 442-452. DOI: 10.1080/13596748.2017.1362534
Stevenson, H. H., & Jarillo, J. C. (1990). A paradıgm of entrepreneurshıp: Entrepreneurıal management. Strategic Management Journal, 11, 17-27.
Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
Şenel, D., & Kocaalan, M. L. (2018). Çocuk gelişimi ve okul öncesi öğretmenliğinde eğitim gören öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerinin belirlenmesi: Pamukkale üniversitesinde bir uygulama. The Journal of Academic Social Science, Yıl:6, Sayı:81, 399-415. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.14271
Şen, B. (2019). Gençlerin girişimcilik eğilimlerinin araştırılması (Yüksek lisans tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara. TEDMEM. (2019). 2018 eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 5). Ankara: Türk Eğitim Derneği.
Tican, C. (2019). Pre-service primary school and pre-school teachers’ perception of ındividual entrepreneurship and opinions about their creative thinking tendency. International Journal of Educational Methodology, 5(4), 591-606.
Turpçu, E., & Akyurt, H. (2018). Turizm eğitimi alan öğrencilerin kariyer streslerinin belirlenmesi: Giresun Üniversitesi lisans öğrencileri üzerine bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 69, 365-380. doi: 10.9761/JASSS7612
TÜİK. (2020). İşgücü istatistikleri, 2019. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33784 6 Nisan 2020 tarihinde erişildi.
Uzun, S. (2018). Algılanan streste sosyal destek unsurları ve öz-yeterliliğin rolü: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Üzüm, B., Uçkun, S., & Uçkun, G. (2018). Üniversite öğrencilerinin yaşadığı bir fenomen: Kariyer stresi. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(24), 1641-1651.
van Zyl, Y., & Dhurup, M. (2016). When thıngs get tough, the tough get goıng: Unıversıty students’ perceıved stress and copıng mechanısms. International Journal of Social Sciences and Humanity Studies, 8(1), 218-232.
Yavaşoğlu, N. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri, girişimcilik niyeti ve duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
Yavuzaslan, A., Barişçil, A., & Fekete Farkas, M. (2016). Stress and future career aspıratıons among unıversıty students ın Turkey. Internatıonal Journal of Socıal Scıences and Humanıty Studıes, 8(1), 233-250.
Yasar, O. M., & Turgut, M. (2019). Sport science college students and career stress. Cypriot Journal of Educational Science, 14(4), 580–589. https://doi.org/10.18844/cjes.v11i4.4383
Yerin Güneri, O., Owen, D. W., Tanrıkulu, İ., Dolunay Cuğ, F., & Büyükgöze Kavas, A. (2016). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kariyer gelişimi ihtiyaçlarının incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(1), 178-193.
Yılmaz, A. (2019). Öğretmen adaylarının kariyer stresinin karma araştırma yaklaşımı ile incelenmesi. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 93-105.
Yılmaz, S. (2019). Öğretmen adaylarının çeşitli değişkenlere göre girişimcilik algılarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
Yılmaz, C., Urdaletova, A., Özdil, T., & Tolun, B. G. (2018). Girişimcilik dersinin Kırgızistan ve Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerine etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 655-675.