Maveraünnehir İslam tarihinde iki nehir arası bir havzadan, bir coğrafyadanöte, İslam’ın ilim, kültür, sanat havzasıdır. İslam’ın bu topraklaraulaşmasıyla birlikte İslam Medeniyetinin zirveye çıktığına tarih şahitolmuştur. Türklerin müslüman olması coğrafyanın ve yeryüzünün kaderinide değiştirmiştir. Başarılı devlet yönetimi, sağlam toplum yapısı, özgüveniyüksek, vasıflı, inançlı, ahlaklı, kaliteli ve çalışkan insan unsuru İslamMedeniyetinin gelişme ve yayılmasında büyük rol oynamıştır. Araplarınbaşarılı fetihleri, seçkin sahabelerin bölgeye yerleşmeleri, Abbasilerin ilmeve kültüre yatırım yapmaları, havzanın Türk, İran, Çin kültür vebirikiminden faydalanması da medeniyetin gelişme harcını teşkil etmiştir.Bağdat, Basra, Harran Mezopotamya bölgesi alimlerinin bu havzaya göçetmeleri, Horasan’dan sürekli bir akışın olması da zenginliğe ve gelişmeyesebep olmuştur. Maveraünnehir deyince, İslami ilimlerin lider, kaynak,sembol isimlerini, pozitif ve sosyal ilimlerde temayüz etmiş, İslam ve Batıalemine asırlarca rehberlik eden kıymetli alimleri ve eserlerini görüyoruz.Nakşibendiyye, Kübreviyye, Yeseviyye gibi İslam dünyasının en önemlitasavvufi simaları ve tarikatları, devletlerin etkin ve kurucu unsuru olmaları,devlet, toplum ve bireylerin gelişmesinde önder konumunda bulunmalarıda yadsınamaz. Maveraünnehir’den, Türkistan’dan Ortadoğu, Anadolu,Kafkasya, Balkanlar, Hindistan, Afrika ve Avrupa’ya dervişlerle, fetihlerleuzanan ve kurulan müslüman devletlerin arkasında da bu havzanın birikimivardır. Maveraünnehir havzası, çevresi, Horasan’la birlikte verimli, bereketlidevletlere, alimlere, eserlere, ekollere, ülkelerin gelişim ve değişimine sebepolurken, bu zirveye çıkışın muhtelif etkenleri, nedenleri ve çarpıcı yönleri devardır. Küreselleşme belki de ilk defa Ortadoğu dediğimiz bölgedenMaveraünnehir’e aktarılan, daha sonra başka coğrafyalara ihraç edilen,taşınan bilgi, ilim, kültür, sanat, tecrübe ve yaşam tarzlarıyla bu havzadabaşlamıştır.

Ma wara’un-nahr is a two-river basin in Islamic history, beyond a geography, it is a basin of Islamic science, art and culture. After the arrival of Islam, it has witnessed the zenith of Islamic civilization. Conversion of Turks to Islam also changed the destiny of the geography and the earth. Successful state administration, solid society structure, and the human element with high confidence, high skills and moral quality played a major role in the development and spread of Islamic civilization. The successful conquests of the Arabs, the settlement of the sahabah in the region, the investment of the Abbasids in the culture and science, and the utilization of Turkish, Iranian, Chinese, cultures and civilizations formed the basis of civilization in the region. The immigration of Baghdad, Basra and Harran Mesopotamian scholars to the basin and a continuous flow from Khurasan also led to wealth and development. When we say Ma wara’un-nahr, we see the leading and symbolic names of Islamic sciences, and the distinguished scholars of positive and social sciences, whose works have guided Islamic and the Western world for centuries. The role of Sufi leaders and sects (such as Naqshibendiyya, Kubrawiyya, Yasawiyya) as the constitutive elements of the states, and their leadership in the development of the state, society and individuals in the Islamic world cannot be denied. Behind the Muslim states established with Islamic conquests in Ma wara’un-nahr, Turkestan, the Middle East, Anatolia, the Caucasus, the Balkans, India, Africa and Europe there is the accumulation of this basin. While the Ma wara’un-nahr basin and its surroundings together with Khorasan led to fertile states, scholars, works and schools, and to the development and change of countries, there are various factors, causes and striking aspects of this zenith of civilization. Globalization has started for the first time in this basin with transfer of the knowledge, science, culture, art, experience and lifestyles from -the region we call- Middle East to Ma wara’un-nahr and then exported to other geographies.