Yunanistan’da Bulunan Alevi -Bektaşilerin Ritüel Müzikleri “Ruşenler Köyü Nevrûziyye Söyleme Geleneği”

Türk kültür yapısı içerisinde gerek dinî gerekse de farklı sebeplerden olsun bazı günler özel kabul edilmiş ve bu günlere has özel şiirler yazılmış ve bu şiirler bazen bestelenerek müzik ile okunmuştur. “Nevrûz” yani Mart ayının yirmi birinci günü de bu türden özel günlerdendir. Bu gün /21 mart Ortadoğu ve Orta Asya’da çoğu toplum için baharın gelişinin en önemli işareti sayılmıştır. Bu anlamlardan birisi de “Nevrûzun” Hazreti Ali’nin doğum günü olarak kabul edilmesidir. Bu durum “Nevrûz’a” inanç açısından da bir önem katmıştır. Bugüne has yazılmış olan özel ve adına “Nevrûziyye” adı verilen sözlü eserlerde Hazreti Ali’yi, onun doğumunu, hayatını anlatan ve onu öven sözler bulunmaktadır. Bu çalışmada Ruşenler köyü “Nevrûziye” okuma geleneği üzerinde durulurken, Yunanistan’ın Rodop iline bağlı, tamamı Bektaşi olan Ruşenler (Roussa) köyünün Nevrûziyye geleneği incelenmiştir. Alan araştırması ile yürütülen bu çalışmada adına “Zakir” denilen, “Cem” törenlerinde bağlama çalan kişilerle görüşülmüştür. “Nevrûziyyeler” hem sözleri hem de müzikleri ile derlenerek notaya alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Nevruz, Nevruzziye, Alevilik, Bektaşilik, Yunanistan, Nefes

Ritual Music of Alevi-Bektashis in Greece “Nevrûziyye Tradition of Ruşenler Village”

On the Turkish culture, some special days has been accepted that special days. “Nevrûz” is one of these special days for the twenty-first day of March. This date has been considered the most important sign of the arrival of spring for most societies in the Middle East and Central Asia. One of these meanings is that "Nevrûz" is accepted as Imam Ali's birthday. This situation also added importance to “Nevrûz” in terms of belief. In the private and verbal works named “Nevrûzziye” written specially today, Imam Ali has words that describe and praise her birth and life. Such works encountered in different societies are also found in the Alevi-Bektashi tradition. In this study, Ruşenler village "Nevrûziyye" focuses on the reading tradition, while the Nevrûzziye tradition of the village of Ruşenler (Roussa), which is all Bektashi. In this study carried out with field research, people called "Zakir" and playing in the "Cem" ceremonies were interviewed. “Nevrûziyye” was researched both lyrics and music and was included in the note.

Keywords:

Nevrûz, Alevi music, Traditional Music, Religious Music, Greece,

PDF

___

Artun, E. (1999). Türk Halk Kültüründe Nevrûz. Uluslararası Nevrûz Sempozyumu, (s. 1-7). Karaganda, Kazakistan.
Bayak, C. (2007). Nevrûziyye. TDV İslâm Ansiklopedisi (s. 62). içinde İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
Bilgili, A.S. (2010). Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Kızıldeli (Seyyid Ali Sultan) Zaviyesi, (s.89) Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi.
Er, P. (2000). Anadolu Alevi-Bektaşi Geleneğinde Nevrûz ve Isparta-Gönen-Gümüşgün (Baladız Köyü Örneğinde Nevrûz Cemi. Uluslararası Nevrûz Sempozyumu (s. 21-23). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Karabulut, M. (2004). Müzikte Nevrûz. M. Ö. Oğuz içinde, Türk Dünyası Nevrûz Ansiklopedisi (s. 172). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
Noyan, B. (1983). Şia’nın Bayramlarından Nevruz. E.Ü Ed. Fak. TDEA Dergisi. (2-3)
Özdemir, N. (2005). Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlence Kültürü. Ankara: Akçağ Yayınları.
Pinkert, M. T. (2016). A VOICE OF THEIR OWN: MUSIC AND SOCIAL COHESION IN TURKISH ALEVI LIFE. 193-204-230. Maryland: Dissertation submitted to the Faculty of the Graduate School of the University of Maryland, College Park, in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy.
Rayman, H. (2002). Nevrûz ve Türk Kültüründe renkler. Milli Folklor, 10-15.
Sipos, J., & Csakı, E. (2009). The Psalms and Folk Songs of a Mystic Turkish Order. Budapest: Akademiai Kiado.
Tee, C. (2010). Holy lineages, migration and reformulation of Alevi tradition: a study of the Derviş Cemal ocak from Erzincan. British Journual of Middle Eastern Studies, 37(3), 335-392.
Uçkun, R. (2005). Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu I (s. 161-168). Isparta: SDÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Üçer, M. (1999). Pir Sultan Abdal'ın Bir Nevrûz Şiiri ve Aşık Veysel'in Köyünde Nevrûz. Bilge Dergisi(20), 15-17.
Yaltırık, H. (2002). Trakya Bölgesinin Tasavvufi Halk Müziği (Notalarıyla) Nefesler - Semahlar. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Yaltırık, H. (2003). Tasavvufi Halk Müziği "İlahiler-Nefesler-Tatyanlar-Deyişler-Semahlar". Ankara: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Müzik Dairesi Başkanlığı.
Yaman, A. (2005). Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yiğit, E. F. (2015). Pomak Halk Şarkılarının Müziksel Analizi. EÜ Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Dergi, 85-96.
Arşiv Belgeleri
DAB, Y.327-16639, nolu belge, Tarih H. 09.07.1199)
DAB, Y.678-33038 nolu belge, Tarih H. 29.12.1232)