İnsan Onuru – Şûrâ İlişkisi: Kur’an ve Sünnet Bağlamında Bir Değerlendirme

‘Şe-ve-ra’ fiil kökünden türemiş olan ve bir konuda ehil bir kimsenin görüşüne müracaat etmek anlamına gelen Şûra-Meşveret-istişare köken itibariyle insanlık tarihi kadar eski bir ilkeye işaret eder. Kur’an, İslâm öncesi Arapların gündelik hayatlarında ve zahirî anlamı kastedilerek kullandığı kelimeyi, sosyal ve bireysel hayatın vazgeçilmez bir ilkesi olan “danışma” anlamına yükseltmiştir. İslâmî literatürde siyasî kimliği öne çıkarılan yaklaşımlarla ele alınan kavram bu çalışmada gönül alma, değer verme, hatayı affetme, nabız ölçme gibi bireysel terapi yönü ağır basan bir çerçevede ele alınmıştır. Özellikle Hz. Peygamberin istişarelerinde bu yönün ağırlıklı olarak kendisini hissettirdiği örnekleriyle açıklanmıştır. Belki ilkenin bu zaviyeden değerlendirilmesiyle, yalnızlaşan insanların bireysel hayatına daha hızlı ulaşılmasına katkı sağlanabilecek ve sorunların çözümüne yardımcı olunacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Şûrâ, Meşveret, İstişâre, Onur, Yalnızlaşma

The Relation Between Dignity and Shura (Mutual Consultation): An Evaluation in the Context of Qur'an and Sunnah

Shura or mashwarah (i.e. mutual consultation) and another relevant term, istisharah (i.e. consulting the cognoscenti) all derive from the Arabic verbal root, namely "sha-wa-ra" and refer to a principle as old as history of mankind in terms of origin. The Qur'an has shifted the meaning of the word which the Arabs in the pre-Islamic era had used in its external (zahiri) sense to the counseling, an indispensable principle of social and individual life. This concept which has been addressed in the Islamic literature with approaches emphasizing political identity is dealt with in this study in a context, of which the aspect of individual theraphy predominates by means of values and deeds such as appreciation, forgiveness, pleasing and taking soundings. Especially, the fact that in the consultations of the Prophet (pbuh), this aspect is mostly noticeable is explained through examples. The study by presenting an evaluation of the principle in that respect, would perhaps contribute to the swifter access to the personal lives of isolated people and assist in finding solutions to the problems

Keywords:

Mutual Consultation (Shura, Mashwarah), Consulting (Istisharah), Dignity,

PDF

___

Alusî, Mahmut ebu’l-Fadl, Ruh’ul-Maânî fi Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ve’s- Seb’ul-Mesânî, Beyrut: Dar-u İhyai’t-Türâsil-Arabiyyi, ts.
Buhârî, Edebü’l-Müfred, ( Ahlak Hadisleri),çev. ve Şerheden: Fikri Yavuz,
Dönmez, İbrahim Kâfî, “İcma”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA),İst: Türkiye Diyanet Vakfı,2000
Ebu Hayyan, Bahru’l-Muhit fi’t-Tefsir, Tahk. Sıdkî Muhammed Cemil, Beyrut: Daru’l-Fikr, 1420
Ebu Ubeyde, Ma’mer b. Müsenna et-Teymî el-Basrî, Mecazu’l- Kur’an, Thk. Fuat Sezgin, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle,1981
el- Cevheri, İsmail b. Hammad Ebu Nasr el- Farabi, es-Sıhah, Tahk. Şihabüddin Ebû Amr, Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1998/1418
El-Askerî, Ebu Hilal, Furûku’l-Lugaviyye, Tahk. Hüsameddin Kudsi, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
El-Begavî, Mealimu’t-Tenzil, Tahk. Muhammed Abdullah En-Nemr, Osman Cuma Dâmiriyye, Süleyman Müslim El-Harş, y.y.: Daru’t-Tayyibe, 1997
El-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed ibn el-Huseyn ibn Ali, Sünenü’l-Kübra ve Fî Zeylihi el-Cevheru’n-Nakıyyu, Haydarabad: Meclis-ü airati’l-Mearifi’n-Nizamiyyeti’l-Kâineti fi’l-Hindi, ts.
el-Bikâi, Ebü’l-Hasan Burhaneddin İbrâhim b. Ömer b. Hasan, Nazmud-Durer Fi Tenasubi’l-Ayi ve’s-Süver, Haydarabad: Dâiretü’l-Maârifi’l- Osmaniyye 1978/1398
el-Buhari, Edebül-Müfred, Beyrut: Darul-Beşâir, 1989
el-Esfehânî, er-Râgıb, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’an, Tahk: Muhammed Halil Aytânî, Beyrut-Lübnan: Daru’l-Ma’rife, ts.
El-Ezdî, Mamer bin Ebî Raşid, el-Câmî, Tahk. Habibürrahman el-A’zamî, Beyrut: Meclisü’l-İlmî bi Pakistan, 1403
El-Kudâî, Muhammed ibn Sellame ibn Ca’fer ebu Abdillah, Müsnedü’ş-Şihab, Tahk. Hamdî ibn Abdül-Mecid es-Selefi, , Beyrut: Müessesetür-Risale, 1986
el-Kuraşî, İbn Vehb el-Mısrî, , El-Camî li Hadis li İbn Vehb, Tahk. Hasan Huseyn Muhammed ebu’l-Hayr, , Riyad: Daru İbn Cevzî, 1995
el-Kurtubî, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’an, 2.bs.Tahk. Ahmed Berdûnî, İbrahim Itfiyyiş, Kahire: Daru’l-Kutübi’l-Mısrıyye, 1964
El-Mukatil, Tefsîru Mukatil b. Süleyman, Tahk. Abdullah Mahmut Şehhâte, y.y.: Daru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabiyyi, 1423
En-Nisâbûrî, El-Hakim, Müstedrek, Zehebî’nin Telhıs hakkındaki talikâtı ile beraber, Beyrut: Darul-Kutubil-İlmiyye, 1990
Er-Razi, Mefâtîhu’l-Gayb, 3.bs. Beyrut: Daru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabiyyi, 1420
Es-Sahib, İsmail bin Abbad, El-Muhit fi’-luga, Şın, lam, elif, ye’ babı, Beyrut: Alemu’l-Kütüb, 1994
Et-Taberî, Camiul-Beyan an Te’vili ayi’l-Kur’an, Tahk. Ahmed Muhammed Şakir, y.y.: Müessesetür-Risale, 2000
et-Tahavî, Şerhu Müşkili’l-Asar, Tahk. Şuayb Arnavut, y.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1494
Ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Amr b. Ahmed, Esâsül-Belaga, Kahire: Daru’l-Kütüb, 1972
Ez-Zemahşerî, el-Keşşâf, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-Arabiyyi, 1407
Fîrûzâbâdî, Muhammed b.Yakub b. Muhammed b.İbrahim b. Ömer, Ebu Tahir, Kamusul-Muhit, Bulak: Matbaatü Miriyye, ts.
Itr, Hasan Dıyau’d-Din Muhammed, eş-Şura fi Davi’l-Kurani ve’s-Sünne, 1. bs., y.y: Daru’l-Buhus, 2001
İbn Abbas, Tenvirul-Mikbas Min Tefsiri İbn Abbas, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Lübnan
İbn Arabî, Ahkamu’l-Kur’an, Kahire: 1957
İbn Atıyye, el-Muharreru’l-Veciz fi Tefsiri Kitabi’l-Aziz, y.y.: el-Meclisu’l-İlmî bi’l-Fas, 1977
İbn Faris, Ebul-Huseyn Ahmed, Mücmelü’l-Lüga, Tahk. Züheyr Abdu’l Muhsin Sultan, Beyrut: Müessesetü’r- Risale, 1986
İbn Hanbel, Ahmed, Müsned, Tahk. Şuayb Arnavut, Adil Mürşid, y.y.: Müessetü’r-Risale, 2001
İbn Kesir, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, Tahk. Sami b. Muhammed Sellâme, y.y.: Daru’t-Tayyibe, 1999
İbn Manzur, Muhammed ibn Mükrim, Lisanu’l-Arab, Beyrut: Daru’s-Sadır, ts.
İbn Rahuye, İshak, Müsned, Medine-i Münevvere: Mektebetül- Eyman,1991
İbn. Ahmed, Halil, Kitabu’l-Ayn, Tahk. Mehdî el-Mahzûmî, İbrahim es-Sâmirâî, Dâr ve Mektebetü’l-Hilâl, y. y. ts.
İbn. Aşur, Tahir, Et-Tahrir ve’t-Tenvir, Tunus: ed-Dâru’t-Tunûsiyye,1984
İst: Sönmez Neşriyat, 1979
Komisyon, Türkçe Sözlük, Ankara: T.D.K, 1988
Tezcan, Tuğrul, Kur’an’da şûra Kavramı ve Çağdaş Yorumları, Ankara: Yayınevi Yay. 2011