Cumhuriyet Döneminde Ayaş Ilçesinin Idari Yapisi Ve Nüfusu (1923-1980)

Bu çalışmada, İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeybatısında yer alan Ayaş ilçesinde Cumhuriyetin ilanından günümüze kadar idari alandaki düzenlemelerle nüfusun tarihsel gelişimi, şehirsel ve kırsal nüfus, yoğunluğu ve dağılışı üzerinde durulmaktadır. Bilindiği üzere, İç Anadolu Bölgesi’nin alan bakımından büyük şehirlerinden ve Türkiye’nin başkenti Ankara’nın ilçelerinden birisi olan Ayaş, tarih boyunca başta Hititler, Frigyalılar, Galatlar ve Romalılar olmak üzere birçok kültür ve uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Böylesine önemli olan yerleşim alanında tarih boyunca idari alanda birçok düzenlemeler yapılmış ve bu durum doğal olarak nüfusu da etkilemiştir. Bilhassa idarî alandaki düzenlemelere bağlı olarak Ayaş’ın nahiye ve köylerinin statülerinde birtakım değişikliklerin ve yeniliklerin yapılması zorunlu hale gelmiştir. Bu durum, doğal olarak nüfus artış hızını da etkilemiştir. Bu eser başta arşiv kayıtları, Resmî Gazete ve TÜİK verileri olmak üzere; araştırma ve inceleme eserlerinden yararlanılarak oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ayaş, Düzenleme, İdari Yapı, Nüfus

Administrative Structure and Population of Ayas Province in the Republican Era (1923-1980)

This study deals with Ayas where is located in the district of the North Anatolian Region and historical development of the population from the proclamation of the Republic to the day-to-urban and rural population, sex and age structure, density and distribution. As known, Ayas as one of the Central Anatolian Region's major cities in terms of field and one of Turkey's capital Ankara's province, has hosted many cultures and civilizations, including the Hittites, the Phrygians, the Galatians and the Romans throughout history. In Ayas, there have been many Regulations in the administrative area throughout history and this situation naturally affected the population. It has become compulsory to make some changes and innovations in the status of Ayas' towns and villages depending on the administrative arrangements in particular. This situation, naturally, also affected the rate of population growth. This work was created mainly archive records, Official Gazette and TSI data and by research and investigation works.

Keywords:

Ayas, Regulation, Administrative Structure, Population,

PDF

___

KaynakçaArşiv BelgeleriBaşbakanlık Cumhuriyet Arşivi (B.C.A.)BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 70.11.14.BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 63.15.5.BCA, Fon Kodu:30.11.1.0, Yer No: 79.24.11.BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 95.11.19.BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 275.8.10.BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 275.8.10.BCA, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 424.16.14.Resmi GazetelerResmi Gazete, 23 Ekim 1929, Sayı: 1327, s.8423.Resmi Gazete, 6 Temmuz 1930, Sayı: 1538, s.9197.Resmi Gazete, 20 Haziran 1931, Sayı: 1827, s.555.Resmi Gazete, 8 Mayıs 1932, Sayı: 2092, s.1436.Resmi Gazete, 15 Ağustos 1933, Sayı: 2478, s.2491.Resmi Gazete, 3 Temmuz 1956, Sayı: 9348, s.14780.Resmi Gazete, 12 Eylül 1958, Sayı:10005, s. 20134.Resmi Gazete, 22 Haziran 1948, Sayı: 6938, s.14219.Resmi Gazete, 29 Haziran 1954, Sayı: 8741, s.9727.Resmi Gazete, 16 Ağustos 1954, Sayı: 8778, s.10046.Resmi Gazete, 4 Ağustos 1955, Sayı: 9069, s.12461.Resmi Gazete, 10 Ağustos 1955, Sayı: 9074, s.12499.Resmi Gazete, 28 Temmuz 1956, Sayı:9367, s. 15198.Resmi Gazete, 27 Haziran 1957, Sayı:9644, s.17438.Resmi Gazete, 24 Mayıs 1958, Sayı:9914, s. 19372.Resmi Gazete, 7 Nisan 1959, Sayı:10179, s. 10179.Resmi Gazete, 28 Ekim 1959, Sayı: 10343, s.22831.Araştırma ve İnceleme EserleriKaraman, A.F (2006), “XIX. Yüzyıl Ortalarında Ankara Vilayetine Bağlı Ayaş Kazasının Sosyal ve İktisadi Durumu”,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Ortaylı, İ. (2008), Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, 3. Baskı, Ankara: Cedit Neşriyat.Özgür, E. M. (2011), Nüfus Coğrafyası, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.Tunç, B.(2015) “Demokrat Parti Döneminde Kocaeli (1950-1960)”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Tunçel, H. (2000). Türkiye’de İsmi Değiştirilen Köyler, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2/10.Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, 1935 Genel Nüfus Sayımı (Ankara Vilayeti), Devlet Basımevi, İstanbul 1936.Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1935 Genel Nüfus Sayımı (Ankara Vilayeti), Hüsnü Tabiat Basımevi, İstanbul 1937.Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1940 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Basımevi, İstanbul 1941. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1945 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Basımevi, İstanbul: 1946.Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Genel Müdürlüğü, 1955 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Kütüphanesi, Ankara 1961.Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Genel Müdürlüğü, 1955 Genel Nüfus Sayımı, Devlet Kütüphanesi, Ankara 1963.Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü,1950 Genel Nüfus Sayımı, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1968.Yücekaya, H. (2004), “1830 Nüfus Sayımında Ayaş Köyleri ve Kasabaları (Ankara’nın 232 Numaralı Şer’iyye Siciline Göre)”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.