HADİS İLMİNDE CERH-TA‘DÎL MERTEBELERİ

Hadisrâvîlerinin güvenilirlik durumlarını incelemesi nedeniylecerh-ta‘dîl hadis ilimleri arasında önemli bir yeresahiptir. Başlangıçta sistematik olmayan cerh-ta‘dîl mertebeler ile birlikte farklı bir boyut kazanmıştır. Cerh-ta‘dîl mertebelerinden ilk kez bahseden ve bunları sistemli olarak veren isim İbn Ebî Hâtim olmuştur. Bu çalışmada önce cerh ve ta‘dîl’in mahiyeti ile cerh ve ta‘dîl hükmüne götüren sebepler ana hatlarıyla açıklanmıştır. Sonra İbn Ebî Hâtim, Zehebî, Irâkî, İbn Hacer ve Sehâvî olmak üzere beş isim üzerinden cerh ve ta‘dîl lafızları ve mertebeleri incelenmiştir. Adı geçen âlimlerin aynı cerh-ta‘dîl lafızlarını farklı mertebelerde kullanması nedeniyle zihinlerde oluşan karışıklığı gidermek amacıyla bu mertebeler mukayeseli olarak bir tablo ile gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Cerh, Ta‘dîl, Cerh-Ta‘dîl İlmi, Cerh-Ta‘dîl Lafızları

-

Phases of Cerh-Tadil in Science of HadithCerh-tadil has an important place among sience of Hadith due to it isinvestigate reliability of hadith narrators. Initially nonsystematic cerh-tadilgained a new dimension with phases. The first scholar who mantioned aboutcerh-tadil’s phases and gave them systematically is Ibn Abi Hatim. In thisstudy, at first it was described the outlines the meaning of cerh and ta‘dîl andreasons that leading to the judgment of cerh and tadil. Then, it were investigatedcerh and tadil’s wordings and phases through the agency of these five names IbnAbi Hatim, Zehebi, Iraqi, Ibn Hajar and Sahavi. Because of mentionedscholars has used the same cerh-tadil’s wordings in different phases in order toresolve the confusion that occurs in the mind these phases are shown incomparison with a table

Keywords:

Cerh, Tadil, Cerh-Tadil Sience, Cerh-Tadil Words,

PDF

___

Aşıkkutlu, Emin, Hadiste Rical Tenkidi, İFAV, İstanbul, 1997
________, ‘Cerh ve Ta‘dîl’, DİA 7. Cilt, İstanbul, 1993
Çağrıcı, Mustafa, ‘Mürüvvet’, DİA, 32. Cilt, İstanbul, 2006
Hâkim, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah el-Hâkim en-Nisâbûrî, Ma’rifetü Ulûmi’l-Hadîs, thk.: Seyyid Hüseyin, Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut, 1977,
Hatîb, Ahmed b. Ali b. Sâbit b. Ahmed Mehdî Ebû Bekr el-Hatîb el- Bağdâdî, el-Kifâye fî İlmi’r-Rivâye, Medine, ty.
Hatipoğlu, Mehmet Said, “Hazreti Aişe’nin Hadis Tenkitçiliği”, A.Ü.İ.F.D., no: 117, s.59-74
Irâkî, Zeynüddîn Abdurrahîm b. Hüseyn, et-Takyîd ve’l-îzâh Şerhü Mu- kaddimetü İbni Salâh, Dâru’l-Hadîs, Beyrut, 1984
İbn Ebî Hâtim, Ebu Muhammed Abdurrahman, Kitâbu’l-Cerh ve’t- Ta‘dîl, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Azlî, Beyrut, 1952
İbn Hacer, Ebu’l-Fazl Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalânî, Tehzîbu’t- Tehzîb, Müessesetü’r-Risale, Beyrut
________, Nüzhetü’n-nazar fî tavzihi nuhbeti’l-fiker fî mustalahı ehli’l- eser, thk. Abdullah b. Dayfullah er-Rahîlî, Matbaatu Sefîr, Riyâd, 2001
İbn Hıbbân, Ebû Hatim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî, Sahîhu İbn Hıbbân bi Tertîbi İbn Balabân, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1993
İbn Receb, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ahmed el-Bağdadî el-Hanbelî, Şerhu İleli’t-Tirmizi, Daru’l-Maslah li’t-Tab’at ve’n-Nüşr, tarihsiz.
İbnü’s-Salâh, Ebû Ömer Osman b. Abdirrahmân eş-Şehrizûrî, Mukaddimetü İbn Salâh fî Ulûmi’l-Hadîs, Mektebetü’l-Fârâbî,Beyrut, 1984
Keskin, Yusuf Ziya, ‘İbn Ebî Hâtim ve el-Cerh ve’Ta‘dîl’indeki Metodu’, H.Ü.İ.F.D., 2001, 7. Cilt, Sayı 1, s.5-29
Koçyiğit, Talat, Hadis Istılahları, A.Ü.İ.F. Yayınları, Ankara, 1980
_______, Hadis Usulü, T.D.V.Y., Ankara, 2011
Mustafa b. İsmail, Ebu’l-Hasen, Şifâu’l-Alîl bi Elfâzi ve Gavâidi’l-Cerh ve’t-Ta‘dîl, Mektebetü İbn Teymiyye, Kahire, 1991
Özpınar, Ömer, ‘Hadis ve Fıkıh Edebiyatında Ortak Bir Kavram: Mürûet’, S.Ü.İ.F.D., 32. Sayı 2011, s.107-142
Râmehurmuzî, Hasan b. Abdirrahmân, el-Muhaddisu’l-Fâsıl Beyne’r-Râvî ve’l-Vâî, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1983
Sehâvî, Şemsüddîn Ebu’l-Hayr Muhammed b. Abdurrahman, Fethu’l- Muğîs bi Şerhi Elfiyyeti’l-Hadîs, Dâru’l-Minhâc, Riyad, 2005
Turhan, Halil İbrahim, “Cerh-Ta‘dîl İlminin Hicrî İlk İki Asırdaki Gelişim Seyri”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, M.Ü.S.B.E., İstanbul, 2014
Uğur, Mücteba, Hadis Terimleri Sözlüğü, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1992
Zehebî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed, Mîzânü’l-İ’tidâl fî Nakdi’r- Ricâl, Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut, 1995