FIKIHTA ÇEKİRGENİN HÜKMÜ

İslam dininde gıdaların helallik ve haramlık durumları belirlenmiştir. Hayvanlardan haşarat denilen böcek türleri habaisten sayılıp genel olarak helal görülmemiştir. Böcek türlerinden olan çekirgenin istisna olarak Peygamberimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) tarafından helal olduğu bildirilmiştir. Dört mezhepte çekirgenin yenilmesi helal görülmüştür. Sahabe döneminde yenilmesinin yaygın olduğu bilinen çekirge, günümüzde gıda olarak bazı bölgelerin dışında pek kullanılmamaktadır. Obezitenin gitgide yaygınlaşması bu konudaki uzmanları yeni arayışlara sevk etmiştir. Gıda konusunda çalışanlar yağ bakımından fakir, protein bakımından zengin olan böceklerin, özellikle çekirgenin kurtarıcı olabileceğini keşfetmiştir. Gelecekte şişmanlığa yol açmayan çekirgenin değişik formlarda gıdalarda kullanılmasının yaygınlaşacağı öngörülmektedir. Çekirge dışındaki böcekler konumuza dâhil değildir. Çünkü onların İslam fıkhına göre yenilmesinde sakıncalar bulunmaktadır. İslam dininde yenilmesinin helalliğinde şüphe olmayan çekirgenin gıda açısından Müslüman araştırmacılar tarafından ele alınıp incelenmesi gerekecektir. Bu çalışmanın ileride yapılacak araştırmalara bir basamak olacağını düşünmekteyiz

THE SATATUS OF LOCUST IN ACCORDANCE WITH ISLAMIC LAW

In Islam religion, the lawful and unlawful states of food have been identified. Vermins, belonging to the insect family have been considered as unclean and not stated as halal. It has been stated that grasshoppers have been considered as halal by Mohammed the Prophet as an exception. Eating grasshoppers have been considered as halal in the four communions. Eating grasshoppers, which had been common in the era of companions, are only common in some parts of the world. As obesity is becoming widespread, it has urged the specialists to start a new search. Researchers on food have discovered that especially grasshoppers, which are poor in fat but rich in protein can be a life saver. It is foreseen that grasshoppers, which do not cause obesity may be used in different forms in the future. As there is no doubt in eating grasshoppers as halal in Islam, Muslim researchers have to observe them from that point. We consider this study as a step to further researches.

PDF

___

ALÂADDİN, el-Allâme eş-Şeyh Muhammed. el-Hediyyetü’l-Alâiyye. Kahraman Yay., İstanbul 1984.
AYNÎ, Ebû Muhammed Mahmud b.Ahmed. el-Binâye fi Şerhi’l-Hidâye. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1990.
BORAN, Mustafa. Yiyecek Ve İçeceklerimizde Helal Haram Ölçüleri. İstanbul: Ravza Yayınları, 2019.
BURSEVÎ, İsmail Hakkı. Ruhu’l-Beyan. y.y. ts.
Büyüközer, Hüseyin Kami. Yeniden Gıda Raporu, Yediklerimiz İçtiklerimiz Helal mi, Haram mı? VE Sağlığımıza Ne Kadar Uygun. İstanbul: Çevik Matbaacılık, 2012.
GİMDES. Uluslararası Helal Gıda Konferansları. İstanbul: Altınoluk Matbaası, 2012.
CESSÂS, Ebû Bekir Ahmed b. Ali er-Râzî el-Cessâs (370). Ahkâmu’l-Kur’ân. Thk. Abdüsselam Muhammed Ali Şahin. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye,1993.
ÇAVUŞ, Remzi. Osmanlı Devleti’nde Çekirgelere Karşı Mücadele (1908-1918). Osmanlı Bilimi Araştırmaları. XVIII/2 (2017): 59-76.
ÇAYIROĞLU, Yüksel. İslam Hukuku’na Göre Helal Gıda. İzmir: Işık Yayınevi, 2014.
ELMALILI, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’ân Dili. I-10 ; İstanbul: Eser Neşriyat, 1979.
HADDAD, Ebû Bekir b. Ali. el-Cevheratü’n-Neyyira, Şerhu Muhtasaru’l-Kuduri 1-2. İstanbul: Fazilet Neşriyat,1978.
HAYAT, Büyük Türk Sözlüğü. İstanbul: Hayat yayınları, ts.
İBNÜ’L-HÜMAM, Kemâluddin Muhammed b. Abdurrahman, , Fethu’l-kadîr. Beyrut: Dâru’lkütübi’l- ilmiyye, 1995. 1-10.
İBN KUDÂME, Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed b. Muhammed el-Makdisî es-Sâlihî, el-Hanbelî (ö.620), el-Muğnî. Tahkik, Dr. Abdullah b. Abdül Muhsin et-Türki, Dr. Abdül Fettah Muhammed el-Halevi, Riyad: Dâru’l-âlemi’l-kütüb ts.
İBN RÜŞD, el-Kurtubî, Muhammed b. Ahmed (v.595/1198), Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’lmuktesıd, (I-II), Beyrut: y.y., 1982.
KANDEMİR, Feridun. Fahrettin Paşanın Medine Müdafaası. 13. Baskı, İstanbul: Yağmur Yayınları, 2010.
KÂSÂNÎ, Alâuddîn Ebû Bekr b. Mes’ûd (v.587/1191), Bedâiu’s-sanâî fî tertîb’ş-şerâî (thk. Ali Muhammed Muavviz, Adil Ahmed Abdülmevcud), Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1997.
KESKİN, Mehmet. Şafii Fıkhı (Hanefi Mezhebi İle Mukayeseli)I-II. 3. Baskı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
KUDÛRÎ, Ebu’l-Hüseyin Ahmed b. Ebî Bekr, el-Kudûrî fi’l-fıkhi’l-Hanefî, 2. Baskı, İstanbul: Eser Kitabevi, 1966.
MEVSILÎ, Abdullah b. Mahmud b. Mevdud el-Hanefî, el-İhtiyar li ta’lili’l-muhtar, İstanbul: Pamuk Yayınları, 1989.
MOLLA HÜSREV, Mevlânâ el-Kadı Muhammed b. Ferâmûz (v.885/1481), Dureru’l-Hukkâm fî Şerh-i Gureru’l-Ahkâm, I-II, İstanbul: Fazilet Neşriyat, 1979.
MUSTAFA, İsmail v.dğr. Mu’cemü’l-Vasît. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
NAİM, Ahmet. Miras, Kamil. Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi. 9. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları-Sayı:123-1, 1988.
NEVEVÎ, Ebû Zekeriyya Muhyiddîn Yahyâ b. Şeref (ö. 676/1277). Sahih-u Müslim bi Şerhi’n- Nevevi. Trc. Ahmed Davutoğlu, İstanbul: Sönmez Neşriyat, 1983.
ÖZDEMİR, Oğuzhan, Yiyecek ve İçeceklerde Helâllik-Haramlık Kriterleri, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009.
RAFİ’Î, Ebu’l-Kasım Abdülkerim b. Muhammed b. Abdülkerim el-Kazvînî eş-Şâfi., el-Azîz Şerhu’l-Vecîz (Şerhu’l-kebîr). Tahkik ve Talik, Ali Muhammed Muavviz, Adil Ahmed Abdü’l-mevcud, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1997.
SAHNÛN, Abdüsselâm b. Said et-Tenûhî, el-Müdevvenetü’l-kübrâ, I-IV, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye, 1994.
SERAHSÎ, Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl (ö.483/1091). el-Mebsût I-XXXI. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ts.
TSE. Helal Gıda, Standard. Ekonomik ve Teknik Dergi, Yıl 52,Sayı:611, Nisan, Ankara: Korza Yayıncılık, 2013.
ŞİRBÎNÎ, Şemseddin Hatib Muhammed b. Ahmed Kahiri Şâfiî (ö.977/1570), Muğni’l-muhtac ila ma’rifeti meani elfazi’l- Minhac, I-IV, Beyrut: Daru’l-Ma’rife, 1997.
YENİ REHBER ANSİKLOPEDİSİ, Türkiye Gazetesi, İstanbul 1993.
YILDIZ, Bilal. XIX. Yüzyıl Başlarından XX. Yüzyılın İlk Çeyreğine Kadar (1800-1920) Denizli Çevresinde Yaşanan Çekirge İstilaları ve Yapılan Mücadele Çalışmaları, İstem, Yıl:11, Sayı:22, 2013.
ZİHNİ EFENDİ, El-Hac Mehmed. Nimet-i İslam. İstanbul: Sönmez Neşriyat, ts.
http://www.ensonhaber.com/20-yil-sonra-bocek-burger-yiyebiliriz-2012-07-31.html (Erişim, 03.11.2018)
https://www.haberler.com/15-yil-sonra-bocekler-masamiza-gelecek-10220661-haberi/ (Erişim, 03.11.2018)