Rize Yöresine Ait Tıbbi ve Aromatik Bitkilere Genel Bir Bakış

Dünya’da artan ihtiyaçlar doğrultusunda insanların doğaya ve doğal ürünlere olan talebi her geçen gün artmaktadır. Ülkemizin her bölgesinde farklı iklim koşullarının hüküm sürmesi, beraberinde farklı tıbbi ve aromatik bitkileri içeren zengin oraları oluşturmaktadır. Doğu Karadeniz bölgesi sınırları içerisinde yer alan Rize yöresi de bunlardan bir tanesidir. Bu bitki zenginliğinin yöre halkına ve Türkiye ekonomisine katkı sağlayacağı dikkate alınarak bitkilerin yöresel isimleri, biyokimyasal içeriği ve kullanım alanları literatür taramasıyla belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Doğu Karadeniz Bölgesi, ora, tıbbi ve aromatik bitkiler, Rize

A General View to Medicinal and Aromatical Plants Belonging to Rize Province

Along with the increasing needs and demands throughout the world, human needs for nature and natural products are also ever increasing. Turkey has different and speci c climate conditions in every region, therefore has highly rich ora of medicinal and aromatic plants. Eastern Blacksea Region, especially the Province of Rize, is among those regions with highly rich ora. Considering the potential bene ts to be provided by these plants to local people and county economy, the present study was conducted to provide local names of these plants, their biochemical composition and areas of using through comprehensive literature review.

Keywords:

Flora, medicinal and aromatic plants, Rize, The Eastern Black Sea Region,

PDF

___

Anşin, R.,1980. Doğu Karadeniz Bölgesi orası ve asal vejetasyon tiplerinin oristik içerikleri, Karadeniz Teknik Üniversitesi Doçentlik Tezi (Basılmamıştır), Trabzon, s. 305.
Anşin, R.,Okatan, A., Özkan, Z.C., 1994. Doğu Karadeniz Bölgesi’nin önemli yan ürün veren odunsu ve otsu bitkileri, TUBİTAK, Proje No: TOAG-903, Sonuç Raporu, s. 173, Trabzon.
Akbulut, S., Anşin, R.,Özkan,Z. C., 2006. İhmal edilen kimi şifalı otsu bitkiler. 1. Uluslar Arası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 1-4 Kasım 2006. Trabzon. 331-337.
Avcı, M., 2005. Çeşitlilik ve endemizm bakımından Türkiye’nin bitki örtüsü, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 13: 27-55.
Başbağ, S., 1993. Halk Hekimliğinde kullanılan ve halk ağzından derlemeler sözlüğünde yer alan tıbbi bitkiler. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Adana.
Başer, H.C.,1998.Tıbbi ve aromatik bitkilerin endüstriyel kullanımı, Anadolu Üniversitesi TAB Bülteni, 13(14):19-43.
Baydar, H., 2007. Tıbbi, aromatik ve keyf bitkileri bilimi ve teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:51, Isparta.
Baytop, T., 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi, geçmişte ve bugün (İkinci Baskı). Nobel Tıp Kitapevi, s. 480, İstanbul.
Birinci S., 2008. Doğu Karadeniz Bölgesinde Doğal Olarak Bulunan Faydalı Bitkiler ve Kullanım Alanlarının Araştırılması, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi(Basılmamış), Adana.
Bozdoğangil, E. E., 1996. Çukurova Bölgesinde doğal olarak bulunan faydalı bitkiler ve kültür olanakları üzerinde araştırmalar, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Büyükgebiz, T., Fakir, H., Negiz, M.G., 2008. Sütçüler (Isparta) yöresinin doğal odun dışı bitkisel orman ürünleri ve geleneksel kullanımları. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1(0): 109-120, Isparta.
Ceylan, A., 1995. Tıbbi Bitkiler I. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları (III. Basım) No:312, Bornova/İzmir.
Chıej, R., 1988. TheMcdonald Encyclopedia of MedicinalPlants, Macdonald&Co. Ltd. 66-73, ShoeLaneLondon.
Çelik, H.,2008. Maviyemiş (VacciniumcorymbosumL.). BAĞBAHÇE Dergisi, 2(1): 4-9, İzmir.
Demirtürk, Y., 1990. Tıbbi Bitkilerimizin değerlendirilmesi, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, 53: 12-16, Ankara.
Faydaoğlu, E. ve Sürücüoğlu, M.S., 2011. Geçmişten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(1): 52- 67.
Güner, A.,Vural, M., Sorkun, K., 1987. Rize orası, vejetasyonu ve yöre ballarının polen analizi, Hacettepe Üniversitesi, TÜBİTAK TBAG-650, s. 269, Ankara.
Gürhan, G., Ezer, N., 2004. Halk arasında hemoroit tedavisinde kullanılan bitkiler-1. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 24(1): 37-55, İstanbul.
Gürsoy, O.V., Gürsoy, U.K., 2004. Anadolu’da diş ve dişeti ile ilgili hastalıkların tedavisinde halk arasında yaygın olarak kullanılan bitkiler, kullanım şekilleri ve bitkisel özellikleri. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 7(1): 64-67, Sivas.
Karagöz, A.,Zencirci, N., Tan, A., Taşkın, T., Köksel, H., Sürek, M., Toker, C., Özbek, K., 2010. Bitki Genetik kaynaklarının korunması ve kullanımı, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi (11-15 Ocak 2010), 155-177, Ankara.
Kendir, G., Güvenç, A., 2010. Etnobotanik ve Türkiye’de yapılmış etnobotanik çalışmalara genel bir bakış, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30(1): 49-80, Ankara.
Özbucak, T.B., Kutbay, H.G., 2006, Ordu İli Boztepe piknik alanının orası. Ekoloji Dergisi, 15(59): 37-42.
Şimşek, I., Aytekin, F., Yeşilada, E., Yıldırım, Ş., 2002. Anadolu’da Halk arasında bitkilerin kullanılış amaçları üzerinde etnobotanik bir çalışma. 14. Bitkisel ilaç hammaddeleri toplantısı, bildiriler, 29-31 Mayıs, Eskişehir.
Tanker, M., Tanker, N., 1991. Farmakognozi (Cilt I). Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi No:58, Ankara.
Tarımcılar, G., Kaynak, G., 2002. Karadeniz Bölgesi MenthaL. (Labiatae) taksonları üzerine morfolojik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5( 3): 194-229, Isparta.
Toptaş, A.,2009. Bitkilerle modern tedavi, Gonca Yayın Evi, ISBN: 978-9944-790-31-4, İstanbul.
Tosun, A.,2006. Daphne L. Türlerinin Kimyasal İçeriği ve Biyolojik Aktiviteleri, Ankara Üniversitesi Eczacılık. Fakültesi Dergisi, 35 (1): 43-68.
Uzun, A.,Kevseroğlu, K., Gülümser, A., 2008. Orta ve Doğu Karadeniz kıyı kesimindeticareti yapılan tıbbi ve aromatik bitkiler. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi (25-27 Haziran 2007), Erzurum.
Van Overwalle, G, 2007. Medicinaland Aromatic Plants, Chapter 9.
Yaldız, G., Yüksel, T., Şekeroğlu, N., 2010. Rize ili orasında bulunan tıbbi ve aromatik bitkiler ve kullanım alanları, III Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi (20-22 Mayıs 2010), 3(0): 1100-1114.
Yenikalaycı, A., 1996. Pınarbaşı (Kayseri) Yöresinde Bitkilerin İlaç, Baharat, Boya ve gıda olarak Kullanımlarının Araştırılması, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Adana.
Zeynalov, Y., 2008. İlaç Bitkiler tarihi gelişimi ve kullanımları. ND-ADEN Yayıncılık. İstanbul.