İSLAM İKTİSADINDA İHTİYAÇ KAVRAMI

İslam dini insanı geniş bir çerçevede ele alır. Buna göre insan, birçok önemli özelliği bünyesinde barındırır, bir bakıma kâinatın küçük bir modelidir. İslam’a göre insanın dünyaya gönderilme sebeplerinden birisi dünyanın güzel ve yaşanabilir hale getirilmesidir; dünyanın ziyan edilmesi, yaşanmaz bir hale getirilmesi değildir. İslam iktisadi yaklaşımında insan, ahlakî değerlere sahiptir ve bu değerler onun tüm ekonomik kararlarında etkili olur. Bu açıdan her birey sadece kendini düşünmez. Bütün toplumun menfaatini ve refahını düşünür. Bencil değildir paylaşımcı ve adildir. Yeri geldiğinde toplum menfaati ve refahını kendisinden önce düşünür. İslam insanı ihtiyaçlarını karşılar ve menfaatlerini sonuna kadar değerlendirir. Fakat bunu Allah’ın emir ve yasakları çerçevesinde, makul ölçüleri gözeterek gerçekleştirir. Kısacası İslam insanının ihtiyaçlarına “İslam insanı” olma yolunda sınırlar konulur.Bu makalede, “bireysel özgürlük” adına ihtiyaçların sınırsızlığı anlayışını temel eksen olarak kabul eden Batılı iktisadi yaklaşımdan farklı olarak, İslam’ın ihtiyaç konusundaki temel yaklaşımları ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İhtiyaç, İslam insanı

NEED AS A CONCEPT IN ISLAMIC ECONOMICS

Islam as a religion embraces human being in a broad frame. According to this, human being has several significant characteristics inside; in other words, human being is a small model of the universe. According to Islam, one of the reasons why human beings were sent to the world is to make the world beautiful and liveable instead of making the world uninhabitable and wasted. In Islamic economic approach, human beings possess moral values and these values are effective in all their economic decisions. In this respect, not everyone thinks only of herself / himself. S/he thinks about the interests and prosperity of the whole society. S/he is not selfish, is a sharer and fair-minded. If it is necessary, s/he firstly considers interest and prosperity of the society instead of her/himself. A Muslim meets the needs and evaluates her/his interests until the end. But s/he does so within the framework of the commandments and prohibitions of Allah/God, with regarding reasonable measures. To sum up, Islam determines limits needs of human being of Islam on the way of being “Homo Islamicus”. In this article, unlike the Western economic approach, which regards the concept of limitlessness of needs as the fundamental axis in the name of "individual freedom", the main approaches of Islam on need will be addressed.

Keywords:

Need, Homo Islamicus,

PDF

___

ASUTAY, Mehmet (2007). “A Political Economy Approach to Islamic Economics: Systemic Understanding For An Alternative Economic System”. Kyoto Bulletin of Islamic Area Studies. 1(2).CHAPRA, Ömer; Ahmed, Hurşid; Yılmaz, Faruk ve Şah, Abdurrahman (1991). İslam Ekonomisi ve Sosyal Güvenlik Sistemi. Hazırlayan: Faruk Yılmaz. İstanbul: Marifet Yayınları.ÇOBANOĞLU, Şevki (2013). İslam Ekonomisi. İstanbul: Yediveren Yayınları.DİLEK, Serkan; Küçük, Orhan; Işık, Sefa ve Çakmak, Fatih (2017-1), “İsraf ve Tüketici Dengesine Yeni Bir Yaklaşım”, International Congress On Political, Economic and Social Studies, 19-22 May 2017, Sarajevo.DİLEK, Serkan; Küçük, Orhan; Özdirek, Recep (2017-2). “Homo Economicus Mu? İslami İnsan mı?” Uluslar arası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, ss. 635-641.EBUSSUUD, Mahmud (1983), İslâmî İktisad’ın Esasları, Trc. Ali Özek, İstanbul: Hisar YayıneviGÖRMÜŞ, Şakir (2015). “İslam İktisadı, İnsanlık İçin Bir İhtiyaç mı?”. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies. 1(2). ss. 161-170.HOESCHELE, Wolfgang (2010). The Economics of Abundance: A Political Economy of Freedom, Equity and Sustainability. England: Gower Publishing Limited.SİLİ, Ayşegül; Çürük, Suna A. (2013/2). “Bir İdeal Toplum Bileşeni Olarak İslam’ın Temel Ekonomik İlkeleri.” Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Analiz Dergisi, Maltepe Üniversitesi Yayınları, ss. 107-123.TABAKOĞLU, Ahmet (1987). İslâm ve Ekonomik Hayat. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı YayınlarıTABAKOĞLU, Ahmet (2005). İslâm İktisadı – Toplu Makaleler II. Kitabevi Yayınları, İstanbul.TABAKOĞLU, Ahmet (2013). İslâm İktisadına Giriş. Dergâh Yayınları, İstanbul.ZAİM, Sabahaddin (1992), İslâm-İnsan, Ekonomi. İstanbul: Yeni Asya Yayınları