Abdurrahman ECE

HADİSLERİN HADİSLERLE ANLAŞILMASI

Hadislerin, Kur’an’ın beyânı olduğu ve bu bağlamda, Allah tarafından ifade buyurulmuş bazıhususların Hz. Peygamber tarafından mücmelin tafsili, mutlakın takyîdi ve umûmun tahsisişeklinde açıklandığı bilinmektedir. Her ne kadar hadislerin böyle bir yönü olsa damuhtevalarında açıklanması gerekenlerin olduğu bir gerçektir. Bunları en doğru şekildeaçıklayacak olan kişi hiç şüphesiz o sözlerin sahibidir. Daha sonra onları kendisinden dinleyenve uygulamasına şahit olan sahâbîlerdir. Hz. Peygamber, insanlara hitap ederken bilgiseviyelerini dikkate almış, bazen çok veciz konuşurken bazen de söylediklerini açıklamaihtiyacı hissetmiştir. Bu çalışmada Hz. Peygamber’in bazı hadislerinin, diğerlerinin açıklamasımahiyetinde olduğu, bu şekildeki hadisleri doğru anlamak için onları birlikte değerlendirmekgerektiği örneklerle ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Understanding the Hadiths by the Hadith

It is known that the Qur'an are explained by the hadiths and some things expressed by Allah are explained by the Prophet. It is a fact that hadiths have such a direction, but it is a fact that there is something to be revealed within them. The one who will explain them in the most correct way is certainly the owner of those says. The Prophet has taken into consideration the level of knowledge when addressing people. He sometimes spoke very self, sometimes explaining what he said.In this study, some hadiths of the Prophet were tried to be explained with the examples that their values were to be explained, and that they had to be evaluated together to correctly understand these hadiths.

PDF

___

Abd b. Hümeyd, Ebû Muhammed Abd b. Humeyd b. Nasr el-Kissî (el-Keşşî). el-Muntahab min Müsned ‛Abd b. Hümeyd. Kâhire: Mektebetü’s-sünne, 1988/1408.
Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsned. thk. Şu’ayb el-Arnavût ve diğerleri. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1999/1420.
Aynî, Bedruddîn el-‛Aynî el-Hanefî. ‛Umdetü’l-Kârî. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2001/1421.
Bardakoğlu, Ali. “Âm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2: 552-553. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
Beki, Niyazi. 40 Hadis’te İbret Verici Kıssalar. İstanbul: Alternatif Düşünce Yayınevi, 2006.
Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin el-Beyhakî. Sünenü’l-Kübrâ. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye, 2003/1423.
Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin el-Beyhakî. Şu‛abü’l-Îmân. Riyâd: Mektebetü’r-rüşd, 2003/1423.
Bigiyef, Musa Carullah. Kitâbü’s-Sünne. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2009.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmaîl b. İbrâhîm el-Buhârî. el-Câmi’u’s-Sahîh. nşr, Mustafa Dîb el-Buğa. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1993.
Büyükkara, Mehmet Ali. “Vehhâvîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42: 611-615. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
Coşkun, Selçuk. Hadise Bütüncül Bakış. İstanbul: İFAV Yayınları, 2014.
Curcânî, Ali b. Muhammed b. Ali. et-Taʿ rîfât. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-arabî, 1405.
Çağrıcı, Mustafa. “İhsan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21: 544-546. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
Çakan, İsmail Lütfü Hadislerde Görülen ihtilaflar ve Çözüm Yolları. İstanbul: İFAV yayınları, 2010.
Dölek, Adem. Edebi Açıdan Hadislerde Teşbih ve Temsiller. İstanbul: Ekev Yayınları, 2001.
Duman, Ali. “Sadaka”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 35:383-384. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
Ebû Dâvud, Süleymân b. el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî. Sünen-u Ebî Dâvud. Beyrut: Müessesetü’r- Risâle Nâşirûn, 1436/2015.
Ebû Dâvud, Süleymân b. el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî. el-Merâsîl. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1408.
Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillâh b. İshâk el-İsfahânî. Hilyetü’l-evliyâ. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye, 1988/1409.
Ece, Abdurrahman. “Müşkil ve Müteşâbih Hadisleri Yorumlama İlkeleri: İbn Fûrek Örneği”. eŞarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 10/2 (Mayıs-2018): 548-577.
Etyûbî, Muhammed b. Alî b. Âdem b. Mûsâ el-Etyûbî. Zahîratü’l-‛Ukbâ fî şerhi’l-Müctebâ. Mekke: Dârü’l-Mi‛râc, 2003/1423.
Hâkîm en-Neysâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdullah. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ty.
Hatîb el-Bağdâdî, Ahmed b. Ali b. Sâbit Ebû Bekir el-Hatîb el-Bağdâdî. el-Kifâye fi ‛İlmi’r-rivâye. Medine: Mektebetü’l-İlmiyye, ty.
Hatiboğlu, Mehmet Said. Hadis Tedkikleri. Ankara: Otto Yayınları, 2016.
İbn Battâl, Ebü’l-Hasen Alî b. Halef b. Abdilmelik b. Battâl el-Bekrî el-Kurtubî. Şerhu Sahîhi’l- Buhârî. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
İbn Fûrek, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen b. Fûrek el-İsfahânî en-Nîsâbûrî. Müşkilü’l-Hadîs. thk. Mûsâ Muhammed Alî. Beyrut: ‘Âlemü’l-Kütüb, 1985/1405.
İbn Hacer, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali b. Hacer el-‘Askalânî. Fethü’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dârü’l-Maʿrifa, 1379.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. Sahîh. thk. Şu’ayb el-Arnaût. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1414/1993.
İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî. Sünenu İbn Mâce. thk. Muhammed Fuad Abdulbakî. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 1975.
İbn Rüşd. Bidâyetü’l-Müctehid. Mısır: Matbaatü Mustafa el-Bâbî, 1975.
İmâm Şafiʿî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İdrîs eş-Şâfiʿî. el-Ümm. Beyrut: Dârü’l-Maʿrife, 1990/1410.
İbrahim Mustafa ve diğerleri. el-Mu‛cemü’l-vasît. İstanbul: Dâru’d-Da‛ve/Çağrı Yayınları, 1986.
Kahrman, Hüseyin. “Suret Hadisi Üzerine Bağlam Esaslı Bir Tahlil Denemesi”, Hadis Tetkikleri Dergisi I/1 (2003): 51-70.
Kallek, Cengiz. “Vesk”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43: 70, İstanbul: TDV yayınları, 2013.
Kallek, Cengiz. “Kulle”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul, 2002, 26: 357-358.
Kardâvî, Yûsuf el-Kardâvî. Sünneti Anlamada Yöntem. İstanbul: Nida Yayınları, 2018.
Kazancı, Ahmet Lütfü. Peygamberimizin Hitabeti. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2015.
Koca, Ferhat. “İbn Teymiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 413-414. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
Koca, Ferhat. “Mutlak”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31: 402-405. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
Köktaş, Yavuz. “Esbâbu Vurûdi’l-Hadîs İlmi: Kapsamı ve İçeriğine Yeni Bir Bakış”, Usul İslam Araştırmaları Dergisi 4 (Temmuz-Aralık 2005): 131-156.
Mâlik, Mâlik b. Enes. Muvattâ. thk. M. Mustafâ el-Aʻzamî. Ebû Zabiy: Müessesetu Zâyd b. Sultân, 2004/1425.
Müslim, Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. nşr. Muhammed Fuad Abdulbaki. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ty.
Nesâî, Ahmed b. Şu‛ayb. el-Müctebâ mine’s-Sünen/Sünen en-Nesâî. Beyrut: Dârü’l-Ma‛rifa, 1420. Özafşar, Mehmet Emin. Hadisi Yeniden Düşünmek. Ankara: Otto Yayınları 2017.
Özpınar, Ömer. Hz. Peygamber'i ve Hadislerini Anlamak. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2012.
Pazarlı, Osman. İslâmda Ahlâk. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1980.
Süyûtî, Celâluddîn es-Süyûtî. Câmiʿ ü’l-Ahâdîs. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1414/1994.
Şeybânî, Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî. el-Hücce alâ ehli’l-Medîne. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1403.
Taberânî, Ebû’l-Kâsım Süleymân b. Ahmed et-Taberânî. el-Mu‛cemü’l-Evsat. Kâhire: Dârü’l- Haremeyn, 1415.
Taberânî, Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb Ebû’l-K’asım et-Taberânî. el-Mü’cemü’l-Kebîr. thk. Hamdî b. Abdülmecîd es-Selefî. Mûsul: Mektebetü’l-‛Ulûm ve’l-Hikem, 1983/104.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. el-Câmiu’s-Sahîh/Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir ve diğerleri. Beyrût: Dâru’İhyâi’t-Turâsi’l-Arâbî,1962/1382.
Üsâme Abdullah Hayyât. Muhtelifü’l-Hadîs, Mekke: Câmi‛atü Ümmu’l-Kurâ, 1401-1402.
Yaren, Rahmi. “Bid‛at”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6: 129-131. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
Yıldırım, Enbiya. Hadis Problemleri. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2001.
Züheylî, Vehbe ez-Züheylî. Fıkhü’l-İslâmî ve Edilletuh. Dımaşk: Dârü’l-Fikr, ty.