Zerkâ’nın el-Fıkhu’l-İslâmî fî Sevbihi’l-Cedîd Adlı Kitap Projesi Üzerine Bir Araştırma

Bu makalede, Mustafa Ahmed ez-Zerkā’nın “el-Fıkhu’l-İslâmî fi sevbihi’l-cedîd” adlı kitap projesinin kapsamı konusunda yeni bir kanaat ortaya konulması ve müellifin bu proje kapsamında yayımlamış olduğu ilk iki eserin yeni baskılarında yapılan değişikliklere dikkat çekilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla evvela müellifin kitaplarının ön sözlerindeki açıklamalardan hareket edilerek oradan elde edilen bilgilerin eserlerin muhtevası ile karşılaştırmalı bir şekilde yorumlanmasıyla projenin amaçları ile sonuçları arasındaki ilişki sorgulanmıştır. Daha sonra, müellifin “el-Medhal ilâ nazariyyeti’l-iltizâmi’l-‘âmme” adlı eserine yeni baskıda eklemiş olduğu “Nusûsu mevâddi’n-nazariyyeti’l-âmmeti li’l-iltizâmât fi’l-fıkhi’l-İslâmî” adlı kanun tasarısının bu projeyle ilişkisinin belirlenmesine çalışılmıştır. Vardığımız kanaate göre bu tasarı, müellifin yaptığı nihai değişiklikte başlangıçtaki plandan farklı bir biçimde ortaya çıkmış olsa da, daha önce projenin dördüncü cildi için planlanmış olan asıl çalışmanın yerine ikame edilmiş bir metindir. Zerka’nın İslam fıkhını yeni bir üslupla sunma çabasının somut neticelerinden bir olan bu metin, hem onun bu çabasının doğru anlaşılabilmesi hem de İslam fıkıh tarihinin son döneminin en önemli gelişmelerinden biri olan İslam fıkhına dayalı kanun yapma faaliyetinin daha ileri bir noktaya taşınabilmesi bakımından farkında olunması gereken bir özelliğe sahiptir.

Anahtar Kelimeler:

İslam Hukuku, İslam Medeni Kanunu, İslam Borçlar Teorisi, fi Sevbihi’l-Cedîd, el-Medhal, Nusûs, Zerkâ

A Research on the Scope of Mustafa Ahmad al-Zarqā's Book Project named al-Fiqh al-Islāmī fī Thawbih al-Jadīd

In this article, we tried to determine what the fourth volume of Mustafa Ahmad al-Zarqā’s book project named al-Fiqh al-Islāmī fi thawbih al-jadīd. As a method, we interpreted the preface of the books published by the author within the scope of the project, comparatively with the content of the books. As a result of this examination, it was concluded that the fourth volume of this project which planned in the beginning, it was replaced by the law design named "Nusūsu mavādd al-nazariyyah al-‘āmmah li al-iltizāmāt fi al-fıqhi al-Islāmī" which added to the third volume in the new edition of the work, in a different form from the original plan. It is also argued the justice of this argument by analyzing the content relationship between the working name and that law design. This law project is an important element both regarding being able to appreciate Zarqā's work more accurately and in the next stage in the process of making law based on Islamic jurisprudence.

Keywords:

Islamic Law, Islamic Sivil Law, Islamic Dept Theory, al-Zarqā, fī Thawbih al-Jadīd, al-Madkhal,

PDF

___

Akınturk, Turgut - Ateş Karaman, Derya. Borçlar Hukuku. 20. Bs. İstanbul: Beta, 2013.
Akınturk, Turgut - Ateş Karaman, Derya. Medenî Hukuk. 26. Bs. İstanbul: Beta, 2013.
Akyıldız, Ali. “Tanzimat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 40: 1-10. İstanbul, 2011.
Aydın, Mehmet Akif. “Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 28: 31-35. İstanbul, 2003.
Bardakoğlu, Ali. “Fıkıh (Literatür / Modern Dönem)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 13: 22-27. İstanbul, 1996.
Ez-Zerkâ, Mustafa Ahmet. Çağdaş Yaklaşımla İslam Hukuku (Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş Arapça 9. Baskısından çeviren: Servet Armağan). 1993. Bs, 3 Cilt. İstanbul: Timaş Yayınları, 2000.
Gözler, Kemal. Hukuka Giriş. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2013.
İltaş, Davut. “‘Çağdaş Yaklaşımla İslam Hukuku’ Adlı Çevirideki Hatalar Üzerine”. Bilimname: Düşünce platformu 2/25 (2013): 101-132.
Işık, Kâmil. Son Devir İslam Hukukçularından Mustafa Ahmed ez-Zerkâ’da Yöntem. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
Köse, Saffet. “Mustafa Ahmed ez-Zerkâ’ (1907-1999): Hayatı - Eserleri - İslam Hukuku İle İlgili Bazı Görüşleri - Fetvalarından Örnekler”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi [Son Asır İslâm Hukukçuları Özel Sayısı]. 6 (2015): 585-616.
Köse, Saffet. “Zerkâ, Mustafâ b. Ahmed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul, 2013.
Yaman, Ahmet. “Son Yüzyılın Önde Gelen Hukukçularından Mustafa Ahmed ez-Zerkâ ve Fetâvâ’sı”. Diyanet İlmi Dergi 36/3 (2000): 31-44.
Zerkâ, Mustafa Ahmed. ‘Akdü’l-bey’. Dimeşk: Dâru’l-Kalem, 1433.
Zerkâ, Mustafa Ahmed. el-Fi’lu’d-dâr. Dimeşk: Dâru’l-Kalem, 1409.
Zerkâ, Mustafa Ahmed. el-Medhal ilâ nazariyyeti’l-iltizâmi’l-‘âmme fi’l-fıkhi’l-İslâmî. Dimeşk: Dâru’l-Kalem, 1999.
Zerkâ, Mustafa Ahmed. el-Medhalü’l-fıkhî el-âmmü-ihrâcün cedîd bi-tatvîr fî’t-tertîb ve’t-tebvîb ve ziyâdât. 3. Bs, 2 Cilt. Dimeşk: Dâru’l-Kalem, 1433.