Sivas Yıldızeli Şeyh Halil Türbesi Duvar Resimleri

Osmanlı Mimarisinde 18. yüzyıldan itibaren batı etkisiyle görülmeye başlayan duvar resimleri,19. yüzyıl boyunca imparatorluğun tüm bölgelerine yayılmıştır. Sivil ve dini mimarinin hemen hementüm yapı türlerinde görülen bu uygulama, üslup özellikleri bakımından batılı formları izlerken konubakımından bulundukları yapı tiplerine göre değişiklik gösterirler. Özellikle dini yapılardagördüğümüz kimi özgün tasvirler barındırdıkları ikonografik anlamlar ile ilgi çekicidir. Devrininsosyal, dini, politik ve teknolojik olaylarına gönderme yapan bu tasvirlerin kamuya açık yapıtürlerinde yer almaları toplumsal niteliği olan olayların görsel dille yayılmasını ve paylaşılmasınıamaçlıyor olmalıdırlar. Bu çalışma, bir yandan Sivas’ın Yıldızeli ilçesi Şeyh Halil Köyü’nde bulunanŞeyh Halil Türbesi’nin duvar resimlerini tanıtmayı amaçlarken öte yandan bu resimlerin bugünhakkıyla anlamlandıramadığımız kodlarına devrin politik, dini ve sosyal yapısının içerisindedüşünerek çözüm önerileri sunmayı amaçlamaktadır.

Wall Paintings in The Tomb of Sheikh Khalil in Sivas

Wall paintings, seen in Ottoman architecture from the 18. century by the effect of Western World, was spread to whole Empire area in the 19. century. This application could be seen all samples of civilian and religious architecture. Although they resemble Western World style with regard to the wording, they may change according to the subject with regard to the building types. Some original descriptions, which especially could be seen in the religious buildings, are interesting with regard to iconographic meanings. These descriptions have reflected social, religious, political and technological aspects of the period. Since these descriptions are in the buildings which are open everybody, it may be thought that aim of them must be to spread and share the social events with visible instruments. This article is about wall paintings of wall paintings in the tomb of Sheikh Khalil in Yıldızeli, Sivas. Our aim is to train to solve the codes of them and to bring some proposals about them.

PDF

___

ARIK, Rüçhan, Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1976.
ATASOY, Nurhan, Derviş Çeyizi Türkiye’de Tarikat Giyim Kuşam Tarihi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul 2006.
ARIK Rüçhan- Mehmet Oluş, Erken Devir Anadolu-Türk Mimarisinde Türbe Biçimleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1969.
ALKAN, Mustafa, “Hacı Bektaş- Velî Tekkesine Nakşibendî Bir Şeyhin Tayini: Merkezî Bir Dayatma ve Sosyal Tepki”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, C.57, 2011, s.213-223.
AKSEL, Malik, Türklerde Dini Resimler, Kapı Yayınları, İstanbul 2015.
BIRGE, John Kingsley, Bektaşilik Tarihi, Çev: Reha Çamuroğlu, Ant Yayınları, İstanbul 1991.
ÇAL, Halit. “Tokat Zile Yeşilce Köyü Şeyh Eylük Türbesi,” Prof. Dr. Yılmaz Önge Armağanı, Selçuklu Araştırmaları Merkezi Yayını, Konya 1993, s.293-305.
ÇAL, Halit. “Şeyh Nasreddin (Nusret) Türbesi,” Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu (2-6 Temmuz 1986) Bildiriler Kitabı, Ankara 1987, s.427-461.
ÇAĞLITÜTÜNCİGİL, Ersel, “Türk Süsleme Sanatında Nar: “Form Köken ve İkonografik Anlamı” Türklük Bilimi Araştırmaları, C.18, S.33, 2013, s.61-91.
DURAN, Remzi, “Seki-Tekke Camii ve Tekke Sanatı ile İlgisi Üzerine”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.7, 1992, s.323-349.
HAKKI, Acun, “Sivas ve Çevresindeki Eski Eserlerin Listesi ve Turistik Değerleri” Vakıflar Dergisi, C.20, 1988, s.183-220.
KARAMAĞARALI, Beyhan, “Anadolu’da XII-XVI Asırlardaki Tarikat ve Tekke Sanatı Hakkında”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.21, 1976, s.247-276.
KALAFAT, Yaşar, “Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivine Göre Horasan Eri Olarak Bilinen Anadolu Yatırları I”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.40, 1966, s.511- 535.
KAYA, Doğan, “Sivas’ta Yatmakta Olan Horasan Merkezli Anadolu Erleri”. Halkbilim Araştırmaları. Kitabevi Yayınları, İstanbul 2002, s.261-85.
ORTAYLI, İlber, “Tarikatlar ve Tanzimat Dönemi Osmanlı Yönetimi”, Otam Dergisi, S.6, Ankara 1995, s.281-287.
OKÇUOĞLU, Tarkan, 18. ve 19. Yüzyıllarda Osmanlı Duvar Resimlerinde Betimleme Anlayışı, (İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2000.
RENDA, Günsel, Batılılaşma Döneminde Türk Resim Sanatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1977.
ŞENER, Dilek, 18.ve 19.yüzyıllarda Anadolu’da Duvar Resimleri, (Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2011.
TALİ, Şerife, ““Kırşehir/Mucur’daki Hüseyin Ağa Camii ile Emine Hanım Camii’nin Kalemişleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.6, S.25, 2013, s.504- 528.
TANMAN, Baha. “Merzifon Kara Mustafa Paşa Camii Kubbesinde Zileli Emin’in yarattığı Osmanlı Dünyası ve Bu Dünyaya Yansıyan Kişiliği”, Sanat Tarihinde İkonografik Araştırmalar, Güner İnal’a Armağan, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 1993, s.491-521.
UZ TAŞKESEN, Ayşe Nermin. “Amasya II. Beyazıt Camisi Şadırvanı Duvar Resimlerinin Restorasyonu ve İkonografik Çözümlemesi”. Vakıflar Dergisi, S. 35, 2011, s. 177-190.