Rize’de Eğitim Durumu (1923-1980)

Bu makalenin amacı 1923-1980 yılları arasında Rize’nin eğitim durumunu sayısal verilerleortaya koymaktır. Araştırmada tarihsel yöntem benimsenmiş olup veri toplama tekniği olarakdoküman incelemesi kullanılmıştır. Rize il geneli ilkokul, ortaokul, lise kurumlarının öğretmen,öğrenci ve okul sayıları tespit edilerek mesleki eğitim ve yükseköğretim kurumlarıdeğerlendirilmiştir.Rize il genelinde 1923-1924 ders yılında 35 erkek, 1 kız ilkokulu ve 1 adet bir devreli erkek lisesisöz konusudur. Bir devreli lise 1924 yılında ortaokul haline getirilmiştir. Bu tarihten sonra Rize iligenelinde lise kurumuna tekrar 1951 -1952 öğretim yılında rastlanmıştır. 1979-1980 ders yılınagelindiğinde ilkokul düzeyinde 450 okul, 53503 öğrenci, 2145 öğretmen; ortaokul düzeyinde 39okul, 10042 öğrenci, 250 öğretmen; lise düzeyinde 9 okul, 4907 öğrenci, 178 öğretmen tespitedilmiştir. Tespit edilen bu sayıların 1923-1980 yılları arasında arttığı fakat bu artışın yıllara göreistikrarlı olmadığı anlaşılmıştır.Rize’de meslek eğitimi için 1944 yılında Akşam Kız Sanat Okulu, 1944-1945’te Yapı Usta Okuluve 1945’te Erkek Sanat Enstitüsü kurulmuştur. 1979-1980 öğretim yılında mesleki ve teknikokulların sayısı 22, öğretmen sayısı 238, öğrenci sayısı da 5760 olmuştur. Rize’de yükseköğretimalanında Tekniker Okulu, Rize Meslek Yüksek Okulu ve Eğitim Enstitüsü açılmıştır.

Educational Status in Rize (1923-1980)

The purpose of this article is to reveal the educational status of Rize between 1923 -1980 with numerical data. Historical method was adopted in the research and document analysis was used as data collection technique. The number of teachers, students and schools of primary, secondary and high school institutions in Rize was determined and vocational education and higher education institutions were evaluated. There were 35 boys’, 1 girls’ primary school and 1 one circuit boys’ high school in the 1923 -1924 academic year in Rize. A circuit high school was turned into a secondary school in 1924. After this date, high school was encountered again in 1951 -1952 academic year in Rize. In the 1979-1980 academic year, the number of schools in primary schools was 450, students was 53503, teachers was 2145; the number of schools in secondary schools was 39, students was 10042, teachers was 250; the number of schools at the high school level was 9, students was 4907 and teachers was 178. It was understood that these numbers increased between 1923 and 1980, but this increase was not stable over the years. For vocational education The Evening Girl Art School was established in 1944, the Master Building School in 1944-1945 and Male Art Institute were established in 1945 in Rize. In the 1979-1980 academic year the number of vocational and technical schools was 22, the number of teachers was 238, and the number of students was 5760. Technician School, Rize Vocational High School and Educational Institute were opened in the field of higher education in Rize.

PDF

___

Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim 1967-1971, (Yayın No. 761), Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1976.
Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim 1971-1973, (Yayın No. 758), Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1976.
Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim 1976-1978, (Yayın No. 938), Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, 1981.
Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim 1978-1979, (Yayın No. 972), Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1982.
Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim 1979-1980, (Yayın No. 968), Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1982.
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim İlköğretim İstatistikleri 1949-1950, (Yayın No. 334), Türkiye Matbaacılık ve Gazetecilik A. O. Yeni Matbaa, Ankara 1952.
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistikleri 1946-1947, (Yayın No. 296), Pulhan Matbaası, 1948.
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistikleri 1947-1948, (Yayın No. 307), Pulhan Matbaası, İstanbul 1949.
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistikleri 1948-1949, (Yayın No. 326), Türkiye Matbaacılık ve Gazetecilik A. O. Yeni Matbaa, Ankara 1950.
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Orta Öğretim İstatistikleri 1949-1950.
(Yayın No. 335), Türkiye Matbaacılık ve Gazetecilik A. O. Yeni Matbaa, Ankara 1952.
Başvekâlet İstatistik Umum Direktörlüğü, Maarif 1937-1938 İstatistiği, (Yayın No. 145), Sühulet Matbaası, İstanbul 1939.
Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Maarif 1923-32 İstatistikleri, (Yayın No. 26), Devlet Matbaası, İstanbul 1933.
Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Maarif İstatistiği 1938-1939, (Yayın No. 186), Ulusal Matbaa, Ankara 1942.
Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Maarif İstatistiği 1939-1940, (Yayın No. 187), Ulusal Matbaa, Ankara 1942.
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim 1965-1967, (Yayın No. 608), Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1970.
T. C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı, Milli Eğitim İstatistikleri İlk Öğretim 1953-1960, (Yayın No: 431), 1963.
T. C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri İlköğretim 1961/1965, (Yayın No. 530), Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1967.
T. C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri Orta Öğretim 1960- 1961 (Yayın No. 466), Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1965.
T. C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Milli Eğitim İstatistikleri Ortaöğretim 1961/1965, (Yayın No. 534), Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1968.
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı, Milli Eğitim İstatistikleri Orta Öğretim 1953-1960, (Yayın No. 437), Güzel İstanbul Matbaası, Ankara 1963.
Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Milli Eğitim İstatistikleri Orta Öğretim 1951-1952, (Yayın No. 356), Akın Matbaacılık Ltd., Ankara basım tarihi yok.
AKDOĞAN, Ali, Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Geçişte Dini Hayat (Rize İl Merkezi Örneği) (Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Samsun 1999.
AKYÜZ, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, Pegem Yayıncılık, Ankara 2008.
ALKAN, Mehmet Ö, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Modernleşme Sürecinde Eğitim İstatistikleri 1839-1924, T. C. Başbakanlık İstatistik Enstitüsü, Ankara 2000.
Anonim 1, Bir Asırlık Tarihçe, Ali Metin Kazancı Rize Lisesi Tarih Panosundan edinilmiştir.
Anonim 2, Tarihçe, http://ghmtal.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/53/01/193023/icerikler/tarihce_800498.html? CHK=00d05eb132ef8749b18dfdc2e131c0ef adresinden edinilmiştir (Son E.T 20.03.2020).
Anonim 3, Okulumuzun Tarihçesi, http://tevfikilerieml.meb.k12.tr/icerikler/okulumuzuntarihcesi_188823.html adresinden edinilmiştir. (Yeni adres: http://tevfikilerimtal.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/53/01/193011/icerikler/okulumuzuntarihcesi_188823.html?CHK=33e5c56be8bd03fe001f3d0fead53497 (son E.T 20.03.2020).
Anonim 4, Genel Bilgiler, http://tbmyo.erdogan.edu.tr/tr/page/genel-bilgiler/2285 adresinden edinilmiştir. (Son E.T 20.03.2020).
CİCİOĞLU, Hasan, Türkiye Cumhuriyetinde İlk ve Ortaöğretim, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1983.
ÇAPA, Mesut, “Rize’nin Yakın Tarihine Bir Bakış (1923-1950)”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, C. 10, S. 20, 2016, ss 293-307. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/kid/article/view/5000190553/5000166801 adresinden edinilmiştir.
DEMİREL, Fatih, “II. Meşrutiyetten Sonra Osmanlı’da Ortaöğretim: Sultânîler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C. XXVII, S. 2, 2012, ss. 339-358. http://dergipark.org.tr/en/download/article-file/58836 adresinden edinilmiştir.
DEMİREL, Rukiye, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ve Atatürk Dönemi Uygulamaları, (Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi), Adana, 2009.
GÜLTEKİN, Mehmet, “İlköğretim I”, Türk Eğitim Tarihi, Ed. Mustafa Sağlam, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Ankara 2013, ss. 63-83.
GÜVEN, İsmail, Türk Eğitim Tarihi, Pegem Yayıncılık, Ankara 2014.
KANPOLAT, Erhan, Harf Devrimi’nden Köy Enstitülerine Türkiye’de İlköğretim (1928-1940), (İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2015.
KESKİN, Birol, 12 Mart 1971 Askeri Muhtırası’nın Türk Eğitim Tarihindeki Yeri ve Günümüz Eğitim Sistemiyle Karşılaştırılması, (Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü), Erzurum 2018
KILIÇ, Aziz, Türkiye’de Askerî Darbelerin Eğitim ve Kültür Hayatı Üzerindeki Etkileri (27 Mayıs 1960-12 Mart 1971-12 Eylül 1980), (Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Kahramanmaraş 2019.
MEŞECİ GIORGETTI, Filiz-Batır, Betül, “İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı Döneminde Eğitim Politikaları”, İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, S. 13-14, 2008, ss. 27-56. http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/9826 adresinden edinilmiştir.
ÖNDER, Mustafa, Türk Eğitim Tarihi, Anı Yayıncılık, Ankara 2014.
ÖZKAN, Salih, Türk Eğitim Tarihi, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2014.
Rize İMKB Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Arşivinden alınan belge, tarih yok.
Rize Valiliği, Cumhuriyet’in 75. yılında Rize, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1998.
TAŞDÖVEN, Zehra, Demokrat Parti Dönemi Eğitim Anlayışı (1950-1960), (Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi), Aydın 2013.
Yurt Ansiklopedisi, Rize Maddesi, C. 9, Anadolu Yayıncılık, İstanbul 1982-1983, ss. 6340- 6416.