Osmanlı devleti'nde modern anayasal hareketlerin başlangıcı ve osmanlı anayasa düşüncesine rigas ferrios'un etkisi

Bu çalışma siyasi düşünür Rhigas Pheraios’ın 1793 tarihli Fransız Anayasasını esas alarak Osmanlı Devleti için hazırladığı anayasa tasarısını incelemektedir. Pheraios’un anayasa taslağının muhtevası ve hazırlandığı dönemin siyasi şartları değerlendirildiğinde bu taslağın döneminin Osmanlı siyasi düşünce hayatının çok ilerisinde bir taslak olduğu ve içerisinde Osmanlıcılık fikrini barındırdığı tespit edilmektedir.

The beginning of modern constitutional movements in the ottoman empire and the influence of rhigas pheraios on ottoman constitution thought

This article examines the draft the Ottoman constitution by political thinker Rhigas Pheraios (1757-98), who prepared the draft in light of the 1793 French Constitution. An evaluation of the contents of this draft constitution and the political conditions of the period during which it was prepared reveals that the draft was ahead of its time in Ottoman political thought and it contained the idea of Ottomanism.

PDF

___

1.Arşiv Belgeleri
BOA, HRT.h. (Haritalar), Dosya Numarası: 683, 24 Rebiyü’l-evvel 1303.
2-Süreli Yayınlar
a. Gazeteler
“Kanuna Riayet”, İstikbal, no: 1, 22 Ağustos 1875.
“Muterizler”, İstikbal, no: 189, 8 Eylül 1876.
“Özürname I” Hürriyet, no: 66, 7 Eylül 1869.
“Sadaret”, Hürriyet, no. 36, 1 Mart 1869.
“Sultan Abdülaziz Han – Ziya Bey – Âli Paşa”, Hürriyet, no: 68, 11 Ekim 1869.
“The Ottoman Constitution”, The Times, 1 Ocak 1877.
3.Telif Eserler
a Kitaplar
ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1988.
ATAR, Fahreddin, İslam Adliye Teşkilatı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1999.
BERKES, Niyazi, Türkiye İktisat Tarihi, İstanbul: Gerçek Yayınları, 1969.
BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2003.
DRIAULT, Edouard, Şark Meselesi, çev: Nafiz, haz: Emine Erdoğan, Ankara: Berikan Yayınları, 2003.
HEYD, Uriel, Türk Hukuk ve Kültür Tarihi Üzerine, .Çev. Ferhat Koca, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
HUSLUCK, Frederick William, Christianity and Islam Under the Sultans, Oxford, 1929.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, c: 5, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1995.
KARAL, Enver Ziya, Selim III’ün Hattı Hümayunları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1998.
MİLLAS, Herkül, Yunan Ulusunun Doğuşu, İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
PORTAKAL, Hüsen, Rönesans ve Laiklik, İstanbul: Cem Yayınevi, 2003.
SADİ, Kerim, Osmanlı İmparatorluğu’nun Dağılma Devri, İstanbul: Çeltut Matbaası, 1941.
ŞAPOLYO, Enver Behnan, Mustafa Reşit Paşa ve Tanzimat Devri Tarihi, İstanbul: Güven Yayınevi, 1945.
TEVFİK, Ebuzziya, Yeni Osmanlılar, haz. İemsettin Kutlu, İstanbul: Pegasus Yayınları, 2006.
TUNCER, Hüner, Metternich’in Osmanlı Politikası (1815-1848), Ankara: Ümit Yayınları, 1996.
ÜNAL, Mehmet Ali, Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Isparta: Fakülte Kitabevi, 2010.
YAZİCİ, Serkan, Osmanlı’da Siyasi Muhalefetin Kurumsallaşma Süreci, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya, 2011.
b.Makaleler
DAVUTOĞLU, Ahmet, “Tarih İdraki Oluşumunda Metodolojinin Rolü: Medeniyetler arası Etkileşim Açısından Dünya Tarihi ve Osmanlı”, Divan, yıl: 4, sayı: 2, İstanbul: Bilim ve Sanat Vakfı Yayınları, 1999, 1-63.
KARPAT, Kemal H., “Etnik Kimlik ve Ulus-Devletlerin Oluşumu”, Osmanlı Ansiklopedisi, c.2, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999, 17-34.
KÜÇÜK, Cevdet, “Osmanlılarda Millet Sistemi ve Tanzimat”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, c.4, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, 1007-1024.
LOULES, Dimitris, “Fransız Devriminin Yunanistan Üzerindeki Etkisi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, c.15, sayı 26, Çev. Selda Kaya, Ankara: 1963, 291-296.
İPİİRLİ, Mehmet, “Osmanlı Devlet Teşkilatı”, Osmanlı Devleti Tarihi, c. I, İstanbul: İslam Tarih Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi Yayınları, 1999.
MİLLAS, Herkül, “Velestinli Rigas’ın Anayasası”, Osmanlı’dan Cumhuriyete Problemler, Araştırmalar, Tartışmalar, 1. Uluslararası Tarih Kongresi, 24-26 Mayıs 1993, Ankara: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, 104-131.
ORTAYLI, İlber “Tanzimat Bürokratları ve Metternich”, Prof Fehmi Yavuz’a Armağan, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları,1983, 361-368.
KARPAT, Kemal H., “Etnik Kimlik ve Ulus-Devletlerin Oluşumu”, Osmanlı Ansiklopedisi, c.2, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999, 17-34.
KÜÇÜK, Cevdet, “Osmanlılarda Millet Sistemi ve Tanzimat”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, c.4, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, 1007-1024.
LOULES, Dimitris, “Fransız Devriminin Yunanistan Üzerindeki Etkisi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, c.15, sayı 26, Çev. Selda Kaya, Ankara: 1963, 291-296.
İPİİRLİ, Mehmet, “Osmanlı Devlet Teşkilatı”, Osmanlı Devleti Tarihi, c. I, İstanbul: İslam Tarih Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi Yayınları, 1999.
MİLLAS, Herkül, “Velestinli Rigas’ın Anayasası”, Osmanlı’dan Cumhuriyete Problemler, Araştırmalar, Tartışmalar, 1. Uluslararası Tarih Kongresi, 24-26 Mayıs 1993, Ankara: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, 104-131.
ORTAYLI, İlber “Tanzimat Bürokratları ve Metternich”, Prof Fehmi Yavuz’a Armağan, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları,1983, 361-368.