Sultan II. Bayezid‟in şehzadelerine gönderdiği armağanlar

Bu makale Osmanlı sarayında ve devlet ricali arasında çok yaygın olan hediyeleşme ve hanedan mensuplarının hediyeleşme usullerini Sultan II. Bayezid‟in şehzadelerine gönderdiği armağanları konu alan bir defteri inceleyerek tesbit etmektedir. Bu defter vasıtasıyla erken dönem Osmanlı hediyeleşme geleneği, hediye verilen eşyalar, lüks anlayışı, spor ve eğlence kültürü, giyim-kuşam alışkanlıkları, okuma kültürü ve okunan kitaplar, günlük kullanılan eşyalar, taşrada Osmanlı şehzadelerinin hizmet kadrosu, armağanların hangi görevliler vasıtasıyla gönderildiği gibi farklı konular hakkında bilgi edinmemiz mümkün olabilmektedir.

The Gifts Sultan Bayezid II sent to his princes

By examining a notebook that lists the gifts of Sultan Beyazit II (1481-1512) to his princes, this article reveals the methods and styles of gift exchange among the Ottoman dynasty members and state officials. The notebook provides rich information not only about the gift exchange tradition in the early Ottoman Empire but also the goods given as gifts, the Ottoman concept of luxury, entertainment and sport culture of the period, dressing fashion, reading culture and the books read, the daily objects used as well as the servant crew of the princes in Anatolia and the officers who delivered the gifts.

PDF

___

Arşiv Belgeleri
BOA, (Başbakanlık Osmanlı Arşivi), TS.MA.d. (Topkapı Sarayı Arşivi Müzesi Defterleri), 10017, Evasıt-ı C. 892.
Tetkik Eserler
Ahmet Vefik Paşa. Lehçe-i Osmânî, (Haz: Recep Toparlı), Ankara: TDK Yayınları, 2000.
Akgündüz, Ahmet. Osmanlı‟da Harem, İstanbul: OSAV, 1995.
Akgündüz, Murat. “Padişah ile Şeyhülislam Arasındaki Hediyeleşmeler”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine ) Naskali – Aylin Koç), s.134-139, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Ateş, Ahmet. “Nîzamî”, İA, C.9, ss.318-327, İstanbul: MEB, 1988.
Ayönü, Yusuf. “Bizans’tan Selçuklulara Gönderilen Hediyeler”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine Gürsoy Naskali – Aylin Koç), s.35-48, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük, C.1-2, İstanbul: Kubbealtı Yayınları, 4.b, 2011.
Bardakoğlu, Ali. “Hediye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.17, 151-155, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998.
Batur, Zekerya ve Beştaş, Merve. “Divanu Lügat’it Türk’te Çocuk Dünyası ve Çocuk Eğitimi”, Turkish Studies, 6:2 (2011): 247-262.
Canan, İbrahim. Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte, C.16, İstanbul: Akçağ Yayınları.
Dingeç, Emine. “Osmanlı Sarayında Eski Bir Türk Geleneği: Yeni Yılda Hediyeleşme”, Turkish Studies, 4:8, (2009): 1055-1073.
Eroğlu, Haldun. Osmanlı Devletinde Şehzadelik Kurumu, Ankara: Akçağ Yayınları, 2004.
Hızlı, Mefail. “Osmanlı Medreselerinde Okutulan Dersler ve Eserler”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17:1 (2008): 25-46.
Huart, CL. “Kâtibî”, İA, C.6, ss.439, İstanbul: MEB, 1993.
Kortantamer, Samira. “Memluklerde Hediye”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine Gürsoy Naskali – Aylin Koç), s.13-32, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Naskali, Emine Gürsoy. “Hediyelik Kelimeler”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine Gürsoy Naskali – Aylin Koç), s.233-239, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Okumuş, Ömer. “Câmî, Abdurrahman”, DİA, C.7 ss.94-99, İstanbul: 1993, Diyanet Vakfı Yay., 1993.
Özdemir, Nebi. “Türk Hediyeleşme Geleneği ve Medya”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1:4 (2008), 467-480.
Öztürk, Necdet. “Osmanlı Kroniklerinde Hediye Kayıtları (1299-1500)”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine Gürsoy Naskali – Aylin Koç), s.49-71, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.I-III, İstanbul: MEB, 1993.
Reindl-Kiel, Hedda. “Osmanlıda Hediye (16.-17. Yüzyıl)”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine Gürsoy Naskali – Aylin Koç), s.102-111, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Ritter, H. “Firdevsî”, İA, C.4, ss. 643-649, İstanbul: MEB, 1993.
Ritter, H. “Hâfız”, İA, C.5/I, ss.65-71, İstanbul: MEB, 1993.
Salman, Hüseyin. “Göktürk ve Türgiş Devletlerinin Çin ile Hediyeleşmesi”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine Gürsoy Naskali – Aylin Koç), s.1-12, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Sertoğlu, Midhat. Osmanlı Tarih Lûgatı, İstanbul: Enderun, 1986.
Şen, Mesut. “Eski ve Orta Türkçede Hediye Kelimeleri”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine Gürsoy Naskali – Aylin Koç), s.240-259, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Tezcan, Hülya. Atlaslar, Atlası: Pamuklu, Yün ve İpek Koleksiyonu, İstanbul: YKY, 1993.
Tezcan, Hülya. Osmanlı Sarayının Çocukları, İstanbul: Aygaz, MAS Matbaacılık, 2006.
Türkmen, Mustafa Nuri. “Osmanlıda Av Seferleri”, Acta Turcica,, 1:1, (2009): 22-32.
Uluçay, M. Çağatay. “II. Bayezid’in Ailesi”, Sancaktan Saraya Seçme Yazılar, s.213- 230, İstanbul: YKY, 2012. [Bu makalenin ilk yayınlandığı yer. TD,(İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi) X/14, Eylül 1959, s.104-124.]
Uluskan, Murat. “Avusturya İmparatoruna Gönderilen Hediyeler (1665-1699)”, Hediye Kitabı, (Haz: Emine Gürsoy Naskali – Aylin Koç), s.72-82, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. “II. Bayezid’in Oğullarından Sultan Korkud”, Belleten, XXX:120, (1966): 539-601. [Sonradan yayınlandığı yer. Osmanlı Hanedanı Üzerine İncelemeler, Seçme Makaleler 2, s.157-214, İstanbul: YKY, 2012.]
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. “Sancağa Çıkarılan Osmanlı Şehzadeleri”, Belleten, XXXVI: 156, (1975): 659-696. [Sonradan yayınlandığı yer. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, “Sancağa Çıkarılan Osmanlı Şehzadeleri”, Osmanlı Hanedanı Üstüne İncelemeler, Seçme Makaleler 2, s. 215-266, İstanbul: YKY, 2012.]
Ünal, Mehmet Ali. Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul: Paradigma, 2011.
Yavuz, Yusuf Şevki. “Akaidü’n-Nesefî” DİA, 2, ss.217-219, İstanbul: 1989, Diyanet Vakfı Yay.
Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur‟an Dili, C.6, İstanbul: Feza Gazetecilik A.Ş., Tarihsiz.