Kültepe Metinlerinde Geçen Altın Süs Eşyaları

Bu makale Kültepe tabletlerinde bahsedilen altın süs eşyalarını inceleyerek erken antik dönemin sosyal yaşamı hakkında bilgi sunmaktadır. Farklı yapım teknikleri kullanılarak hazırlanan altın süs eşyaları erken antik dönemde Anadolu halkının dinî ve sosyal yaşantısında altının önemli bir yer tutuğunu göstermekte, hem de yüksek bir sanat anlayışının varlığını kanıtlamaktadır. Asur Ticaret Kolonileri Çağı (M.Ö. 1928-1720), eski Anadolu tarihinin en önemli safhasıdır. Çünkü Anadolu insanı, yazıyla bu devirde tanışmıştır. Bu devre ait gerek yazılı tabletlerin, gerekse arkeolojik bulguların oldukça zengin olduğu merkez ise Kültepe-Kaniş’tir. Kültepe’de yapılan kazılarda ele geçirilen tabletler, dönemin ticarî faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlamıştır. Bu faaliyetler içerisinde, süs eşyaları ve bunların ticareti önemli bir yer tutmuştur. Anadolu-Mezopotamya arasındaki ticaretin temelini, bu süs eşyalarının da hammaddesi olan, madenlerin oluşturduğu bilinmektedir.

The Gold Ornaments in Kültepe Texts

This article examines the golden ornaments mentioned in the Kültepe tablets and present information about the social life in early ancient period. The golden ornaments prepared with different technics primarily show that gold had a significant place in the religious and social life of Anatolian peoples and secondarily the artistic level of these ornaments indicates a highly advanced artictic creativity in the early ancient period. The Assyrian Trade Colonies Period (1928-1720 BC), is the most important phase of the history of ancient Anatolia because writing was introduced to the people of Anatolia in this period. Kültepe-Kaniş is one of the centers with rich written tablets and archeological findings from this period. The tablets found in Kültepe excavations give detailed information about the the commercial activities, in which ornament trade has a substantial place. The minerals were not only the main component of the trade between Anatolia and Mesopotamia but also the raw materials of these ornaments.

PDF

___

Albayrak, İ., “Kültepe‟den Değişik Bir Masraf Listesi”, Archivum Anatolicum V,s.1 -10, Ankara 2002.
Albayrak, İ., “... Onlarla oturacak, yiyecek ve yağlanacak /ušbat aklat paššat ištišunu” Archivum Anatolicum 7/1, s. 1-21 Ankara 2004.
Albayrak, İ., Kültepe Tabletleri IV, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VI. Dizi, S. 33b, Ankara 2006b.
Albayrak, İ., -Erol, H., “Kültepe‟den nikka ile ilgili Altı Yeni Belge”, Archivum Anatolicum 8/2. Ankara 2005, s. 1-20.
Bilgiç, E., “Asurca Vesikalara Göre Etiler den Önce Anadolu da Maden Ekonomisi” Sümeroloji Araştırmaları, AÜDTCF Yayınları, Cumhuriyet Matbaası, Ankara 1940, s. 942- 956.
Bilgiç, E., -S. Bayram, Ankara Kültepe Tabletleri II, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Dizi, 33a, Ankara 1995.
Bilgiç, E., - Günbattı, C., Ankaraner Kültepe-Texte III, Franz Steiner Verlag, Band 3, Stuttgart 1995.
Çeçen, S., “idinnum” Kelimesinin Analamı Üzerine Yeni Bir Teklif” Archivum Anatolicum 2, Ankara 1996b, s. 20-24.
Çeçen, S., “Kaniš Karumu‟nun Diğer Kārum ve Wabartumlara KÙ.AN (amūtum) ile İlgili Önemli Talimatları”, Belleten, C. LXI, S. 231. Ankara 1997, s. 219-232.
Darga, M., Anadolu’da Kadın: On Bin Yıldır Eş, Anne, Tüccar, Kraliçe, Yapı Kredi Yayınları, 3779- Sanat 195. İstanbul 2011.
Deimel, A., Pantheon Babylonicum, Roma 1914.
Dercksen, J.G., The Old Assyrian Copper Trade in Anatolia. Leiden 1996.
Dercksen, J.G., “The Silver of the Gods on Old Assyrian “ikribū”, Archicum Anatolicum 3, Ankara, 1997, s. 75-100.
Dercksen, J.G., “Cevherden Objeye: Kaniş‟te Madenler”, Anadolu’nun Önsözü Kültepe-Kaniš Karumu, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları (s.110-115), İstanbul 2011.
Ebeling, E., “Parfümrezepte und Kultische Texte aus Assur” Orientalia Vol. 17-19. Pontificium İnstitutum Biblicum, London 1950, s. 10-38.
Emre, K., Anadolu Kurşun Figürinleri ve Taş Kalıpları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Dizi.VI-14, Ankara 1971.
Erkut, S., “Kültepe Metinlerinde Geçen amūtu(m) Üzerine”, Belleten LXX1, Ankara 2007, s. 1-4.
Gökçek, L. G., “Kültepe Metinlerinde Geçen Kaplar”, Archivum Anatolicum, V, Ankara 2002, s.73-87.
Günbattı, C., “An Eponym List (KEL G) from Kültepe”, Altorientalische Forschungen, Vol. 35, Weisbaden 2008, s. 103-132.
Günbattı, C., “Anadolu‟nun Politik Manzarası”, Arkeo-Atlas, No:2011/01, İstanbul 2011.
Günbattı, C., Kültepe-Kaniş Anadolu’da İlk Yazı, İlk Belgeler, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Kayseri 2012.
Hecker, K., “Schultexte vom Kültepe”, Aspects of Art and Iconography: Anatolia and Its Neighbors, Studies in Honor of Nimet Özgüç, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1993, s. 281-293.
Hecker, K., “Beim Tode Unsers Vaters...”, Assyria and Beyond Studies Presented to Mogens Trolle Larsen, Publications de Institut historique-archéologique néederlandais de Stambul (PIHANS C), Belçika 2004, s. 281-297.
Hecker, K.-Kryzat, G.-Matouş, L., Kappadokische Keilschritta feln (Prag 1), Praha 1998.
Hirsch, H., Untersuchungen zur Altassyrichen Religion, Graz 1961.
Kulakoğlu, F., “A Hittite God from Kültepe”, Old Assyrian Studies in Memory of Paul Garelli, s. 13-19, Leiden 2008.
Kulakoğlu, F., “Kültepe Kaniş Karumu: Anadolu‟nun En Eski Uluslararası Ticaret Merkezi”, Anadolu’nun Önsözü Kültepe-Kaniš Karumu, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları (s.40-51), İstanbul 2011.
Larsen, M. T., Kültepe Tabletleri VI-a, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Dizi, 33d-a, Ankara 2010.
Lewy, J., “Old Assyrian husârum and Sanchunyâtôn‟s Story about Chusor” , Israel Exploration Journal, Vol. 5/3, 1955, s. 154-162
Lewy, J., ““Aspect of Commercial Life in Assyria and Asia Minor”, Journal of American Oriental Society 78, 1958, s 89-101.
Maxwell-Hyslop, R., “The Metals amūtu and aši’u in the Kültepe Texts”, Anatolian Studies XXII, London 1972, s. London 1972, s. 159-162.
Michael, C.-Garelli, P., Tablettes Paleo-Assyriennes de Kültepe, Vol.I, (Kt.90/k), Paris 1997.
Michael, C., “Le Lapis-Lazuli Des Assyriens Au Début Du İle Millénaire” Veenhof Anniversary Volume (Studies Presented to Klaas R. Veenhof on the occasion of His Sixty-fifth Birtday)-Publications de l’Institut Historique et Archéologique Néerlandais à Stamboul LXXXIX, İstanbul 2001a, s. 341-360.
Michael, C.,_ “ Asur ve Kaniş‟in Kadınları”, Anadolu’nun Önsözü Kültepe-Kaniš Karumu, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul 2011, s. 124-133.
Özgüç, T., Kültepe-Kaniš / Neša, Yapı Kredi Yayınları 2210, Sanat 122, İstanbul 2005.
Porter, B.N., Images, Power and Politics: Figurative Aspects of Esarhaddon‟s Babylonian Policy, Americen Philosophical Society, 1993.
Savaş, Ö. S., Çivi Yazılı Belgeler Işığında Anadolu’da Madencilik ve Maden Kullanımı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Dizi, 63, Ankara 2006.
Sollberger, E., “A Bead for Sennacherib”, Literature and History: Philogical and Historical Studies Presented to Erica Reiner (AOS 67), New Haven 1997, s. 379-381.
Şahin, H. A., “Kültepe Metinlerinde Geçen Rahip ve Rahibeler”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı, 8, Kayseri 1999, s. 143-153.
Thompson, R.C., A Dictionary of Assyrian Chemistry and Geology, Oxford 1936.
Veenhof, K. R., The Old Assyrian List Of Year Eponyms From Karum Kanish and Its Chronological Implication, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Seri VI-No. 64, Ankara 2003.
Veenhof, K. R., Kültepe Tabletleri V, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Dizi, 33c, Ankara 2010.
AHw: Akkadisches Handwörterbuch AKT: Ankara Kültepe Tabletleri I, II ARM : Archives Royales de Mari ATHE: Die Altassyrischen Texte des Orientalischen Semaners der Universitat Heidelberg und der Sammlung Erlenmeyer BIN: Babylonian Inscriptions in the Collection of J.B. Nies CAD : The Assyrian Dictionary of the University of Chicago CCT : Cuneiform Texts from Cappadocian Tablets in the British Museum CDA : A Concise Dictionary of Akkadian CTMMA : Cuneiform Texts in the Metropolitan Museum of Art VIII HUCA : Hebrew Union College Annual ICK : Inscriptions Cunéiforms du Kültépé KT : Kültepe Tabletleri KTS: Keilschrifttexte in den Antiken Museen zu Stambul OIP : Oriental Institute Publications TC : Tablettes Cappadpciennes du Louvre