HİTİT KANUNLARINDAKİ TARIM VE TARIM ARAZİSİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİN GÜNÜMÜZ MODERN TÜRK HUKUKU İLE KIYASLANMASI

Günümüzden yaklaşık 4000 yıl önce, MÖ 2000 yıllarında Anadolu'da halkın ekonomik hayatı meyvecilik, el işçiliği, madenciliğin yanında, günümüzde olduğu gibi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Hititler Dönemi Anadolu'sunda ormanlar ve ekilemeyen araziler bir tarafa bırakılacak olursa, tarıma elverişli topraklar genellikle ya kralın ya tapınakların yani mabedin ya da özel kişilerin kontrolündeydi. Bu toprakların bir kısmı tarla, bir kısmı da bağ ve bahçe tarımı için kullanılmaktaydı. Hititler için tarım hayati derecede önem taşıdığından, Hitit kanun maddelerinden, Hititler dönemi Anadolu'sunda tarlanın sürülmesi, ekilmesi, sulanması, hasat edilmesi, mahsulün toplanması ve taşınması, bu işlerde kullanılan ziraat aletleri ve tarımı yapılan tarla bitkileri hakkında çok önemli bilgilere ulaşmaktayız. Hititler'de olduğu gibi, Anadolu topraklarında tarım ve hayvancılığın önemi, geçmişten günümüze devam etmektedir. Günümüz Anadolu'sunda da tarım ve hayvancılığı destekleyen pek çok hukuki düzenleme yapılmıştır. Hititler zamanında yapılan tarım faaliyetlerinin, günümüzde de iyi bir şekilde yapılabilmesi için, günümüz modern hukukunda, yani Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve İş Kanunu’nda gerçekleştirilen düzenlemeler ve yaptırımlar aracılığıyla kanuni olarak garanti altına alınmaya çalışılmıştır. Toplumsal şartlar ve ihtiyaçların değişmesi nedeniyle, Hitit Devleti zamanında var olan bazı düzenlemelerin günümüzde karşılığı olmadığı ve günümüzde yapılan tohumculuk kanunu, organik tarım kanunu, sulama alanlarında arazi düzenlemesine dair tarım reformu kanunu gibi güncel, Hitit kanunlarında karşılığı olmayan düzenlemelere de rastlanmıştır.

Comparison of the Provisions on Agriculture and Agricultural Land in the Hittite Laws with Today's Modern Turkish Law

Approximately 4000 years ago, in 2000 BC, the economic life of the Anatolian people was based on agriculture and animal husbandry, fruit growing, handicraft and mining as it is today. In Hittite-era Anatolia, when forests and uncultivated land were set aside, arable land was generally under the control of either the king, temples or private persons. Some of these lands were used as farms, while some others were used as vineyards and gardenings. From the articles of these laws, we reach to very important information about plowing, planting, irrigating, harvesting, gathering and transporting of the goods, the equipment used in those processes, and the crops planted Anatolia in the Hittites period. As in the Hittites, the importance of agriculture and farming in Anatolia continues from past to present. In today's Anatolia, many legal arrangements supporting agriculture and animal husbandry have been made. In order for these agricultural activities carried out in the Hittite period to be carried out today, Regulations have been made in today's modern law, namely the Turkish Civil Code and the Turkish Code of Obligations, the Turkish Penal Code and Labor Law. Agricultural activities have been tried to be legally guaranteed. Due to the changes in social conditions and needs, some regulations that existed during the time of the Hittite State have no equivalent today. Today, there are laws that have no equivalent in Hittite laws, such as the law on seed production, organic agriculture law, agricultural reform law on land arrangement in irrigation areas

PDF

___

AKBULUT, O.& ÇOBANOĞLU, N., (2020). Türk Hukukunda Hayvanların Korunmasına İlişkin Yasal Mevzuat ve Bu Mevzuata Göre Hayvanların Hukuki Durumları, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, 1-37.
ALP Sedat, (1947), “Hitit Kanunları Hakkında. [About the Hittite Laws]”. A.Ü. D.T.C.F. Dergisi, 5, s. 465-482.
ALPARSLAN, M. D., Hititlerde Meslekler, Arkeo Atlas, 2011. DİNÇOL, Belkıs, "Hitit Yasaları", Hititler, Editör: Meltem Doğan Alparslan-Metin Alparslan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2013.
EĞİLMEZ, Mahfi, Hitit Ekonomisi, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul 2005.
ERKUT Sedat, “Hititlerde Hukuk”, Eski Çağlarda Anadolu’da Hukuk 1 (Ankara Barosu Panel Bildirileri), (s.59-68) Ankara: Öncü Basımevi 2008.
ERKUT, Sedat-REYHAN, Esma., "Hititlerde Toprak Edinme ve Arazi Bağış Belgelerinden Örnekler", Acta Turcıca, Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Ocak 2012, 1, 80-86.
ERTEM, Hayri, "Çivi Yazılı Metinlere Göre Hititlerde Tarla Tarımı", VII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, Ankara 1972, s. 84-89.
ERTEM, Hayri, Boğazköy Metinlerine Göre Hititler Devri Anadolu'sunun Florası, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1987.
GURNEY, O. R., Hititler, Çev: Pınar Arpaçay, Dost Kitabevi, Ankara 2001.
GÜNALTAY, M. Şemseddin, Yakın Şark II Anadolu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1946.
HOFFNER, H.A., "Legal and Social Institutions of Hittite Anatolia", editör Jack M. Sasson, Civilizations of the ancient near east, Vol. One-Two, 555-569, Hendrickson Publishers, 2006. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4857.pdf, 10.01.2021.
IMPARATI, Fiorella, Hitit Yasaları, Çeviren: Erendiz Özbayoğlu, İtalyan Kültür Heyeti Arkeoloji Araştırmaları Bölümü, Ankara 1992.
İNAN, Afet, “Etilerde Ekonomi Hayatı”, Belleten, 1939, C. III, s. 423-435. KARAUĞUZ, Güngör, Hititler Döneminde Anadolu'da Ekmek, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2006.
KINAL, Füruzan, Eski Anadolu Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1987.
KOÇ, İlker, Hititler, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Yayınları, Ankara 2006
MACQUEEN, J. G, Hititler ve Hitit Çağında Anadolu, Çeviren: Esra Davutoğlu, Arkadaş Yayınevi, Ankara 2001.
MARTİNO De, Stefano, Hititler, Çeviren: Erendiz Özbayoğlu, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2006.
MCNEILL, W. H. Dünya Tarihi, çev: Alaeddin Şenel, İmge kitabevi, 2015. ÖZ, Esma, Kültepe Metinleri Işığında Eski Anadolu'da Tarım ve Hayvancılık, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2014.
ÖZGENÇ, N. B., Türk Hukukunda Özgürlüğü Bağlayıcı Bir Cezaya Mahkûmiyetin Sonucu Olarak Kişinin Kısıtlanması, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2020, 2, 652-668.
REYHAN, Esma, "Hititlerde Gündelik Hayata Dair İktisadi İlişkiler", Tarih Araştırmaları Dergisi, 2010, sayı 47, s. 65-82.
SEVİNÇ, Fatma, "Hititler'in Anadolu'da Kurdukları Ekonomik ve Sosyal Sistem", SDÜ Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2008, sayı 17, s. 11-32.
TAŞ, İlknur, “Hititlerde Ölçü Birimleri ve Bunların Hitit Metinlerinde Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2008, s. 79-90.
TUTKAOĞLU, U.C, Eski Mezopotamya ve Eski Anadolu Kanunlarının Etkileşimi ve Mukayesesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.
ÜLGEN, Celal, Türk Ceza Kanunu, Beta Basım A.Ş., İstanbul 2018.
ÜLGEN, Celal, Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Hukuku, Beta Basım A.Ş., İstanbul 2013.
ÜNAL, Ahmet, Anadolu'nun En Eski Yemekleri Hititler ve Çağdaşı Toplumlarda Mutfak Kültürü, Homer Kitabevi, İstanbul 2007.
YAKAR, Jak, Anadolu'nun Etnoarkeolojisi, Çeviren: Selen Hırçın Riegel, Homer Kitabevi, İstanbul 2007.
YILDIRIM, Recep, Eskiçağ'da Anadolu, Meram Yayıncılık, İzmir 1996.