General F.S.Maude'un Bağdat Seferi

Sir Frederick Stanley Maude , İngilizler tarafından Birinci Dünya Savaşı sırasında Irak Seferî Kuvvetlerinin kaderini değiştiren komutan olarak bilinmektedir. Tümgeneral Maude, 1916 Ağustos ayı sonlarında Korgeneral Sir Percy Lake'in yerine Irak'taki İngiliz Seferî Kuvvetleri Başkomutanlığına getirilirken, rütbesi de bu görev itibariyle geçici süreliğine Korgeneralliğe yükseltildi. Bu dönemde İngiliz-Hint Ordusu, Dicle ve Fırat nehri boyunca savunma durumunda idi. General Maude, kısa bir süre içerisinde emrindeki birliklerin eğitimi ve yeniden düzenlenmesi çalışmalarını tamamlarken, 6.Ordu Komutanı Halil (Kut) Paşa'nın birlikleri ise giderek zayıflamaktaydı. Osmanlı Başkomutanlık Vekâleti, 29 Nisan 1916'da kazanılan Kutü'l-Amârezaferinden sonra yaklaşık yedi ay süren İngiliz hazırlıklarını görmezden gelerek, yeni bir İngiliz taarruzuna karşı yeterli derecede hazırlık yapmadı ve Dicle üzerindeki kuvvetlerinin bir kısmını Almanya'nın isteği üzerine İran üzerine göndererek, kuvvetlerini azaltma yoluna gitti. 1916 Aralık ayı başı itibariyle İngilizlerin ön hazırlık dönemi tamamlandı ve 12 Aralık 1916 itibariyle General Maude'un Bağdat hedefli taarruzu başladı. İngiliz birliklerinin Dicle nehri boyunca ilerlemesi karşısında Albay Kâzım Bey (General Karabekir) komutasındaki 18.Kolordu'ya bağlı Osmanlı birlikleri büyük bir fedakârlık ve kahramanlık örneği göstermiş olsa da General Maude'un askerleri tarafından 22 Şubat 1917'de Felâhiye, 24 Şubat 1917'de Kutü'l-Amâre, 27 Şubat 1917'de Aziziye işgal edildi; ve nihai olarak 11 Mart 1917 tarihi itibariyle de Bağdat ele geçirildi. Bağdat'ın düştüğü ve General Maude'un birliklerinin başında muzaffer bir edayla Bağdat'a girdiği haberi, sadece Britanya İmparatorluğu ile sınırlı kalmadı, bütün İtilâf Devletleri tarafından büyük coşkuyla karşılandı. Bu zaferin ardından 12 Mart 1917 günü Savaş Bakanlığı tarafından General Maude artık Korgeneralliğe resmen atandı. General Maude tarafından 19 Mart 1917'de Bağdat vilayeti halkı için Londra'da Sir Mark Sykes tarafından kaleme alınan bildirge yayınlandı. Bahse konu bildiride "Ordularımız sizin kentlerinize fatih veya düşman gibi değil, kurtarıcı gibi gelmişlerdir," açıklaması yapılmakta idi. 18 Kasım 1917'de koleradan Bağdat'ta vefat eden General Maude, İngilizler tarafından hâlâ "Bağdat'a Özgürlük Getiren Adam" olarak anılmaktadır.

General F.S. MAUDE's Baghdad Campaign

Frederick Stanley Maude has recognized by the English for his role in turning around the fortunes of the Mesopotamian Expeditionary Force during the First World War. Major General Maude, was taken the command of a Mesopotamian Expeditionary Force in late August 1916, replacing Lieutenant General Sir Percy Lake and this duty gave him the temporary rank and position of a Lieutenant General. In this period, the English policy in Mesopotamia was defensive. General Maude trained and organized his army in a short time . At the same time, the Ottoman Sixth Army under the command of Halil (Kut) Pasha was growing weaker. The Ottoman General Staffignored the British preparations during the seven months following the recapture of Kut-Al-Amara on 29 April 1916. This staff also neglected to make adequate preparations to resist a renewed British offensive and reduce the forces on the Tigris by the advice of Germans in order to advance into Persia. By the early days of December, the period of preparation was virtually at an end. Maude's offensive was launched on 12 December 1916. As to the English forces advancing up the Tigris, The Ottoman forces under the command of Colonel Kâzım (General Karabekir) XVIII. Army Corps, put through a great performance and heroism. But the troops under the command of General Maude recaptured Sannaiyat on 23 February1917, Kut-Al-Amara on 24 February 1917, Aziziyeh on 27 February 1917 and finally conquered Baghdad on 11 March 1917. General Maude entered into the city at the head of his troops as a victorious commander. Tidings of the capture of Baghdad aroused great enthusiasm, not only throughout the confines of the British Empire but also in all the Allied countries. After this victory, Maude was promoted definitely to the rank of Lieutenant General by the War Cabinet on 12 March 1917. He issued a proclamation to the inhabitants of Baghdad on 19 March 1917. This document, drafted by Sir Mark Sykes in London, pledged that "Our armies do not come into your cities and lands as conquerors or enemies, but as liberators". General Maude who died of cholera on 18 November 1917, is still remembered as "the Liberator of Baghdad."

PDF

___

TNA (The National Archives)/Londra
WO 106/910 (Dispatch by Lieut.General Sir F.S. Maude, commanding I.E.F. "D" on the operations of that force from end of August 1916 to the end of March 1917).
WO 106/914(Dispatch by Lieut.General Sir F.S. Maude, on the operations of Mesopotamian Expeditionary Force, 1st April - 30 September 1917).
WO 106/915 (The Operations of the Mesopotamian Expeditionary Force from 1st October 1917 to 31st March 1918).
WO 106/1558 The Operations of the Mesopotamian Expeditionary Force (1914-1918).
WO 32/5206 (General F. S. Maude's dispatch on operations of Mesopotamia Expeditionary Force, 28 August 1916-31 March 1917; London Gazette, 10 July
AYKOTA, Ali Vehbi, Tarihçe-i Harb Üçüncü Alay (Irak Cephesi Harbi), Haz.: Hasan Babacan-Servet Avşar, TTK Basımevi, Ankara 2011.
AYDEMİR, Şevket Süreyya, Makedonya'dan Orta Asya'ya Enver Paşa, (1914-1922), C.III, Remzi Kitabevi, İstanbul 1972.
BAYKOÇ, Hulusi, Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkas ve Irak Cephesinde 5.Seferî Kuvvetleri (52.Tümen), Genelkurmay ATASE Yayınları, Ankara 2006.
BAYUR, Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, C.III, Kısım III, TTK Basımevi, Ankara 1991.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi: Irak-İran Cephesi 1914-1918, C.III, Kıs.I, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1979.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi: Irak-İran Cephesi 1914-1918,C.III, Kıs. II, Genelkurmay Basımevi, Ankara 2002.
CALLWELL, C.E., The Life of Sir Stanley Maude, Constable&Company Ltd., London 1920.
CARVER, Lord (Field Marshall), The National Army Museum Book of the Turkish Front 1914-1918, Pan Books, London 2003.
CLARK, Arthur Tillotson, To Bagdad with the British, William Briggs, Toronto 1918.
ENGLE, Jason, "Review of Syk, Anderw, ed., The Military Papers of LieutenantGeneral Frederick Stanley Maude, 1914-1917,"H-War, H.Net Reviews, April 2014, p.1-3.
ERICKSON, Edward J., Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Ordusu, (çev. Tanju Akad), Kitap Yayınevi, İstanbul 2003.
GARDNER, Nikolas, Kut'ül Amare Mezopotamya'da Bir Savaş, (1915-1916) (çev. Mehtap Gün) Etkileşim Yayınları, İstanbul 2016.
KARABEKİR, Kâzım, Birinci Dünya Savaşı Anıları, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı, 1908- 1918, C.IX, TTK Basımevi, Ankara 1996.
MATHEWS, Basil, The Liberator of Mesopotamia, Paget Literary Agency, Newyork 1918.
MOBERLY, F.J., The Campaign in Mesopotamia 1914-1918, Vol.III, H.M.Stationery Office, London 1924.
NEVILLE, J.E.H., History of the 43rd and 52nd (Oxfordshire and Buckinghamshire) Light Infantry in the Great War, 1914-1919, Vol.I, Gale& Rolden Ltd., Aldershot 1938.
SABİS, Ali İhsan, Harp Hatıralarım (Birinci Cihan Harbi), C.III, Nehir Yayınları, İstanbul 1991.
SABİS, Ali İhsan, Harp Hatıralarım (Birinci Cihan Harbi), C.IV, Nehir Yayınları, İstanbul 1991.
SORGUN, Taylan M, Halil Paşa (Bitmeyen Savaş), 7 Gün Yayınları, İstanbul 1972.
TÜRKMEN, Zekeriya, "Birinci Dünya Harbinde Irak Cephesinde Türk-İngiliz Mücadelesi", 1914'ten 2014'e 100'üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı'nı Anlamak Sempozyumu (20-21Kasım 2014), İstanbul, Harp Akademileri Komutanlığı Basımevi, 2015, s.381-434.
With A Highland Regiment In Mesopotamia (1916-1917), (By One of Its Officers), The Times Press, Bombay 1918.