Demokrat Parti İktidarı Döneminde Türkiye Büyük Millet Meclisi Bütçe Görüşmelerinde Demokrasi, Hürriyet ve Kalkınma Konularında Yapılan Tartışmalar

14 Mayıs 1950 tarihinde yapılan seçimler, Türk Demokrasi Tarihi açısından önemlidir. Çünkü ilk defa sandık sonuçları itibarıyla iktidar el değiştirmiştir. 27 yıllık Cumhuriyet Halk Partisi dönemi bitmiş, Demokrat Parti dönemi başlamıştır. Demokrat Parti, kuruluş dönemlerinde ve seçim beyannâmelerinde ülkede demokratik düzeni kuracağını vaat etmiştir. Demokrat Partinin bu konudaki vaatleri ve 10 yıllık iktidar dönemindeki uygulamaları, ülke gündeminde sürekli tartışma konusu olmuştur. Bu konuda pek çok bilimsel çalışma yapılmış, tez, kitap ve makaleler yazılmış; konunun tarihî, siyasî, sosyal, ekonomik boyutları ortaya konmuştur. Demokrat Parti döneminde, demokrasi, hürriyet ve kalkınma konularında, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bütçe görüşmeleri sırasında da çok yoğun tartışmalar yaşanmıştır. Bu makalemizde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi'nden taradığımız bu konularla ilgili bilgiler literatüre kazandırılmak suretiyle bilime katkı yapılmıştır.

The Discussions Made in Turkish Assembly About Democracy, Freedom and Development During The Budget Sessions in Democrat Patry Period

The elections held on 14th May, 1950 were important in regard of Turkish Democracy history. The country was governed by another political party for the first time in history through elections. The Republic People party that ruled the country for 27 years lost the power and The Democratic Political Party started to govern the country. The Democrat Party promised the citizens in their election decleration that they would establish a new democratic rules in the country. The promises and the applications of the Democrat Party in 10 years caused some arguments in the country. Many scientific articals, thesis, books have been published and many studies have been carried out about these arguments. The issue was handled in historical, political, social and economical aspects. In the Democratic Party period, there happened many discussions and arguments in Turkish Assembly during the Budget disccussions about democracy, freedom and development.This study contributed to the literature with the knowledge with the articles obtained from the Turkish Assembly newspapers.

PDF

___

ALBAYRAK, Mustafa, Türk Siyasî Tarihinde Demokrat Parti (1946-1950), Phoenix Yayını, Ankara 2004.
ASLAN, Emel, Türkiye'nin İç Siyasetinde Demokrat Parti (1950-1960), Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir, 2014.
BENHÜR, Çağatay,"14 Mayıs 1950 Genel Seçimlerinde CHP ve DP'nin Seçim Kampanyalarının Ana Hatları", Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Edebiyat Dergisi, Yıl: 2007, Sayı: 17, s. 61-75.
Hükümetler ve Programları I.Cilt 1920-1960, Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayını, Ankara 1983.
İNAN, Süleyman, Muhalefette Adnan Menderes (1945-1950), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı Doktora Tezi, Isparta 2002.
ÖZÇELİK, Pınar Kaya, Demokrat Parti'nin Demokrasi Söylemleri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65-3, s.163-187.
ÖZKÜÇÜK, Adem, "Demokrat Partinin Demokrasi Söylemleri (1946-1957)", Tarih Okulu, Ocak-Nisan 2012, Sayı:XII, s.95-115.
PARS, Verda, Demokrat Parti Döneminde Siyasal Örgütlenme, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2005.
SAKAL Fahri, Çok Partili Döneme Geçişte Tek Partinin Muhalefet Anlayışı, Etüd Yayınları, Samsun 2008.
T.C. Resmî Gazete, 17 Mart 1954, Sayı:8660, s.8653.
T.C. Resmî Gazete, 8 Haziran 1956, Sayı:9327, s.14505.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (9. Dönem), Cilt: 2, Ankara 1951.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (9. Dönem), Cilt: 13, Ankara 1952.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (9. Dönem), Cilt: 20, Ankara 1953.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (9. Dönem), Cilt: 28, Ankara 1954.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (10. Dönem), Cilt: 5, Ankara 1955.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (10. Dönem), Cilt: 7, Ankara 1955
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (10. Dönem), Cilt: 10, Ankara 1956.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (10. Dönem), Cilt: 17, Ankara 1957.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (11. Dönem), Cilt: 2, Ankara 1958.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (11. Dönem), Cilt: 7, Ankara 1959.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (11 .Dönem), Cilt: 12, Ankara 1960.
UYAR, Hakkı; "1950 Genel Seçimleri Üzerine Bir Analiz Denemesi" Uluslararası Türkiye Cumhuriyeti Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, 22-24 Ekim 2008.
YILMAZ Ensar, "1954 Seçimlerinin Önemi, Öne çıkan Özellikleri ve Siyasî Sonuçları", e-Journal of News World Sciences Academy Humanities, 2010, Volume: 5, Number: 4, s. 541-551.