Erzurum valisi Mustafa Nazım bey’in vilayetteki çalışmalarına dair raporu (1905)

Mustafa Nazım Bey 1902-1906 tarihleri arasında Erzurum Valiliği görevini yürütmüştür. Çalışma konumuz olan raporunda, Erzurum Vilayeti’nde yaptığı çeşitli alanlardaki çalışmaları detaylı bir şekilde ortaya koymuştur. Anlatımlarıyla vilayetin genel durumunu gün yüzüne çıkarmıştır. Ayrıca Erzurum Vilayeti’nin ihtiyaçlarına değinerek bu hususta plan ve beklentilerini izah etmiştir. Rapor II. Meşrutiyet öncesinde Erzurum Vilayeti’nin her alandaki sorunlarını ve Vilayet genelinde yapılan çalışmaları dile getirmesi bakımından önemlidir.

Erzurum governor mr. Mustafa Nazım’s work report about the city (1905)

This article examines the problems of Erzurum in the early twentieth century in light of a special report presented to the sultan by the city governor Mustafa Nazım. The detailed report narrated not only the road, bridge, school and hospital needs of the city but also explained its position in trade and agriculture. This article highlights the key features of this report and presents the social and economic position of Erzurum prior to the 1908 Young Turk revolution.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Nezareti Muhaberat-ı Umumiye İdaresi ( DH MUİ ), Dosya No: 3-3, Gömlek No: 7.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Yıldız Perakende Umum Vilayetler Tahriratı (YPRK.UM), Dosya No: 74, Gömlek No: 106.
B-Kitap ve Makaleler
CEVİZLİLER Erkan, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Erzurum’da Eğitim (1839-1923), (Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum, 2006.
KANSU Aykut, 1908 Devrimi, İstanbul, 2001.
KARPAT Kemal H., Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, (Çev. Bahar Tırnakçı), İstanbul, 2003.
KONUKÇU Enver, Selçuklulardan Cumhuriyete Erzurum, Ankara, 1992.
Mücellidoğlu Ali Çankaya, Son Asır Türk Tarihinin Önemli Olayları İle Birlikte Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler, II (1859-1968), Ankara, 1968-1969.
ÖNCÜ Ali Servet, “Erzurum Valisi Mehmet Emin (Yurdakul) Bey’in Erzurum-Trabzon Yollarıyla İlgili Bir Raporu”, Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 4/Bahar 2008, Trabzon, 2008.
PAKALIN Mehmed Zeki, Sicill-i Osmanî Zeyli Son Devir Osmanlı Meşhurları Ansiklopedisi, XIII, Mehmet Naci Bey, Nüzhet Sabit Bey, (Yay. Haz: Cengiz Kartın), Ankara, 2008.
TOZLU Selahattin, “Erzurum Valisi Mehmet Celal Bey’in Bayezıd (Ağrı) Sancağına Dair Raporu (1909)”, Ramazan Şeşen Armağanı, edt. E. Uyumaz–S. Kızıltoprak, (İSAR Vakfı Yay.), İstanbul, 2005.
TOZLU Selahattin, “Osmanlı Yol Düzenlemeleri (1839-1908)”, Osmanlı, III (İktisat), Edt: Güler Eren, (Yeni Türkiye Yayınları), Ankara, 1999.
TÜRKGELDİ Ali Fuad, Görüp İşittiklerim, Ankara, 1949.