Faruk TAŞKIN

Antep’te bir misyoner üniversitesi: Merkezi Türkiye koleji

Amerikan Board’ın Türkiye sınırları içerisinde kurduğu kolejlerden birisi Gaziantep’teki Merkezi Türkiye Koleji’dir. Ermeni ileri gelenlerinin de talebiyle 1876 yılında kurulan bu okul, hazırlık, tıp ve bilimler bölümü olmak üzere üç bölümden oluşmaktaydı. Osmanlı hükümetinin 1914 yılında üniversite olarak da kabul ettiği bu kolejden birçok doktor, eczacı, diş hekimi, öğretmen, mühendis, hukukçu ve papaz yetişmiştir. Fransızların Antep’ten çekilmesinin ardından Antep Ermenileri’nin büyük kısmı Halep’e taşınmış ve öğrenci bulmakta zorluk çeken Merkezi Türkiye Koleji de 1924 yılında Halep’e taşınmıştır.

A missionary university in aintab: Central Turkey college

Central Turkey College in Aintab was one of the colleges founded in Turkey by the American Board of Commissioners for Foreign Missions at the request of prominent regional Armenian leaders. The school that was founded in 1876 had three parts: preparatory, medicine and science departments. The Ottoman government recognized the college as a university in 1914. The school trained many doctors, pharmacists, dentists, teachers, engineers, legists and priests. After the French troops left Aintab in 1921, a large number of Armenians followed them to Aleppo. This move decreased and number of students in the college and it soon moved to Aleppo in 1924.

PDF

___

A.B.C.F.M., Reel, 668; No: 35, 36, 43, 82, 83, 87, 379, 386.
A.B.C.F.M., Reel, 661; No: 455, : 456, 459, 232.
A.B.C.F.M., Reel, 667, No: 132, 139.
A.B.C.F.M., Reel, 666, No: 55, 88, 133.
A.B.C.F.M., Reel, 646, No: 379.
A.B.C.F.M., Reel, 673, No: 800.
BOA., DN 226, SN. 10, T. ġ. 2. 1322/2.
BOA., AMKT, MHM, 713/30.
Catalogue of Central Turkey College at Aintab, Presses of H. Matteosian Bible Constantinople, 1901.
Central Turkey College The Year Before The War, College Press, 1914.
Missionary Herald, “Central Turkey Mission”, volume 108, December, 1912.
BARLAS, Uğurol (1971). Gaziantep Tıp Fakültesi Tarihi ve Azınlık Okulları, Gaziantep Kültür Derneği Yayınları, Gaziantep.
BARLAS, Uğurol (1992). “Osmanlı Döneminde Gaziantep‟te Kurulan İlk Tıp Fakültesi”, I. Türk Tıp Tarihi Kongresi, İstanbul, 17-19 Şubat 1988, TTK, Ankara, 127-136.
BAYRAK-MARAġ, Samet-Erol, “Gaziantep‟te Doktorlar ve Sağlık, Opr. Dr. Ahmet Hurşit Battal ile Bir Röportaj”, Yöre Dergisi, c.1, Gaziantep s.1-12.
BAYTOP, Turhan (2003). Antep'in Öncü Hekimleri Merkezi Türkiye Koleji Tıp Bölümü ve Antep Amerikan Hastanesi, SEV Yayınları, İstanbul.
EDDY, David Brewer (1913). What Next in Turkey Glimpses of The American Board’s Work in The Near East, The American Board Boston, Ma.
GOODSELL, Fred Field (1916). “Shepard of Aintab The Beloved Physician”, Envelope Series, vol. XIX, July, no. 2, Boston, 5-31.
KOCABAŞOĞLU, Uygur (1988). “Osmanlı İmparatorluğunda XIX. Yüzyılda Amerikan Yüksek Okulları”, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, Bahri Savcıya Armağan‟dan Ayrı Baskı, Ankara, 305-326.
KOCABAŞOĞLU, Uygur (2000). Anadolu’daki Amerika, İmge Kitabevi, Ankara.
RIGGS, Alice Shepard (1920). Shepard of Aintab, Interchurch Press, New York.
SARAFIAN, Kevork A. (1957). A Briefer History of Aintab, Published by Union of the Armenians of Aintab.
SMITH, Judson (1900). “Central Turkey College at Aintab”, Herald Missionary, Vol., 96, June, Date, 223-228.
STONE, Frank Andrews (1977). The Educational “Awakening” Among The Armenian Evangelicals of Aintab, Turkey: 1845-1915, The Society for Armenian Studies at the Eleventh Annual Meeting of the Middle East Studies Association, New York, N. Y., November 10-12, 1-35.
STONE, Frank Andrews (1984). Academies for London. Anatolia, University Press of America,
TAŞKIN, Faruk (2011). “Antep‟te Bir Misyoner Hekim: Dr. Fred D. Shepard (1855-1915)”, Lokman Hekim Journal of Medical History and Folk Medicine, Vol 1, No 3 (2011), s. 22-27.
YELKEN, Hasan (1997). “Gaziantep Amerikan Koleji”, Dentus Dergisi, S. 9, Eylül, Gaziantep, 27-31.