II. Dünya savaşı yıllarında sovyet dış politikası ve sovyet emperyalizmi

Bu yazıda Sovyet Rusya’nın II. Dünya Savaşı yıllarındaki dış politikası ve bu dış politikayla bağlantılı Sovyet ideolojisi ele alınmıştır. Sovyet Rusya’nın Doğu Avrupa’da komünizm temelli rejimi yerleştirmek için uyguladığı politikalar Batılı devletler tarafından eleştirilmiştir. Çünkü rejim adına asimile politikaları yürütülmüş, sürgünler ve katliamlar gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Sovyet Rusya’nın yayılmacı ve emperyalist politikalar yürütmesi Batılı devletlerin tepkisine neden olmuş ve sonuçta güvenlik amaçlı teşkilatlar kurulmuştur.

The soviet foreign policy and soviet ımperialism during world war II

This article discusses the Soviet Russia’s foreign policy and its correlation with Soviet ideology during World War II. Soviet Russia’s policy to install communist regimes in Eastern Europe was a target of criticism by the Western countries because under the banner of ideology installation the Soviets carried out assimilation policies, massacres and exiles. Moreover, the expansionist and imperialist policies of the Soviet Union attracted the reaction of Western countries and paved the road for the foundation of security organizations.

___

  • I. Arşiv Belgeleri
  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 1.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 2.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 3.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 4.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 5.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 6.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 7
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 8.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 9.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 10.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 11.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 12.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 13.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 14.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 15.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 16.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 17.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 18.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 19.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 20.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 22.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 23.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 24.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 25.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 26.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 27.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 28.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 29.
  • Fon Kodu: 030.10 Yer No: 250.687.40, 30.
  • II. Tetkik Eserler
  • AĞAOĞLU, Samet, Sovyet Rusya İmparatorluğu, Baha Matbaası, İstanbul 1967.
  • ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınları, İstanbul 2000.
  • ARMAOĞLU, Fahir, Belgelerle Türk-Amerikan Münasebetleri (Açıklamalı), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
  • BERDING, Andrew H., Dulles on Diplomacy, D. Van Nostrand Company, Princeton, New York 1965.
  • BETHELL, Nicholas, The Last Secret, Forcible Repatriation To Russia 1944-7, Andre Deutsch Limited, Edinburg 1974.
  • BOZKURT, Giray Saynur, “Tito Sonrası Dönemde Eski Yugoslavya Bölgesindeki Türkler ve Müslümanlar”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, X/2, Kış 2010, ss. 51-95.
  • BULUT, Sedef, “Sovyet Tehdidine Karşı Güvenlik Arayışları: I. ve II. Menderes Hükümetlerinin (1950-1954) NATO Üyeliği ve Balkan Politikası”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, ss. 35-61.
  • CAROA, Olaf, Sovyet İmparatorluğu Sömürülen Milletler, Cilt: 2, Çeviren: Zerhan Yüksel, Tercüman 1001 Temel Eser Serisi No: 67, Kervan Yayıncılık, İstanbul 1975.
  • CRONYN, George W., Komünizm Hakkında Tafsilat, Derleyen: Howard Oiseth, Doğuş Limited İirketi Matbaası, Ankara 1959.
  • DEMİR, Abdullah, Tarihten Günümüze Rus Yayılmacılığı Cumhuriyetler, Ötüken Yayınları, İstanbul 1998.ve Yeni Kurulan
  • DJILAS, Milovan, Yeni Sınıf, Çeviren: H. Tayfur Sonkur, Doğuş Matbaası, Ankara 1959.
  • ERİŞ, Metin, Amerikan-Rus Emperyalizmi, Boğaziçi Basım ve Yayınevi, İstanbul 1974.
  • ERTEM, Barış, “Türkiye Üzerindeki Sovyet Talepleri ve Türk-Sovyet İlişkileri (1939-1947)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume 3, Spring 2010, ss. 252-273.
  • FISCHER, John, Sovyet Cennetinin İç Yüzü (Demir Perdenin Arkası), Çeviren: Fethi Kardeş, Varlık Yayınları, İstanbul 1947.
  • GOEBBELS, Paul Joseph, Savaş Notları, Milli Hareket Yayınları: 2, Bahar Basımevi, İstanbul 1968.
  • GÖMEÇ, Saadettin, Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 1999.
  • GÜLER, Yavuz, “II. Dünya Harbi Sonrası Türk-Amerikan İlişkileri (1945-1950)”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, 2004, ss. 209-224.
  • GÜRÜN, Kâmuran, Dış İlişkiler ve Türk Politikası (1939’dan günümüze kadar), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: 531, Ankara 1983.
  • HART, Liddel, II. Dünya Savaşı Tarihi, I-II, Çeviren: Kerim Bağrıaçık, Yapı Kredi Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 2002.
  • KOESTLER, Arthur, Sovyet Efsanesi ve Hakikat (Kızıl Rusya’nın İçyüzü), Çeviren: Hüseyin Cahit Yalçın, İnsel Kitabevi, Ankara 1949.
  • KORIAKOFF, Michael, İnsan Olmak İstedim, Çeviren: Hayri Tayfur Sonkur, Güven Basımevi, Berkalp Kitabevi, Ankara 1948.
  • KÖYMEN, Niyazi, İki Dev-İki Sistem Rusya-Amerika, Gezilerden İzlenimler- Kıyaslamalar, Karınca Matbaacılık, İzmir 1968.
  • KRUŞÇEV, Nikita, Kruşçev’in Anıları I, Türkçesi: Mehmet Harmancı, Milliyet Yayınları, İstanbul 1971.
  • MİKAİL, Elnur Hasan, Yeni Çarlar ve Rus Dış Politikası, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2007.
  • ÖZEY, Ramazan, Tabiatı, İnsanı ve İktisadı ile Türk Dünyası, Öz Eğitim Yayınları, İstanbul 1996.
  • RIASANOVSKY, Nicholas V.- STEİNBERG, Mark D., A History of Russia, Oxford University Press, New York 2005.
  • SAKİN, Serdar- SALEP, Mustafa, Balkanlar’da Güvenlik Arzusu Türkiye-Yunanistan- Yugoslavya İlişkileri ve Balkan Paktı, Berikan Yayınları, Ankara 2012.
  • SANDER, Oral, Siyasi Tarih (1914-1995), 16. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 2007.
  • SANDER, Oral, Türk-Amerikan İlişkileri (1947-1964), Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 427, Ankara 1979.
  • SARAY, Mehmet, Türk-Rus Münasebetlerinin Bir Analizi, MEB Yayınları, İstanbul 1998.
  • SHTEMENKO, Sergei M., İkinci Dünya Savaşı’nda Rus Harekatı, Rus Kurmayı Savaşta (1941-1945), Çevirenler: Güven Korulsan-Yaşar Uçar, Ararat Yayınevi, İstanbul 1971.
  • TACEMEN, Ahmet, Rus Egemenliğindeki Türklerin Alfabelerinin Değiştirilmeleri 1769- 1940, Erciyes Üniversitesi Yayınları No: 68, Kayseri 1994.
  • ULUSAN, Şayan, “Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne (Cemiyet-i Akvam) Girişi-Öncesi ve Sonrası”, Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, Cilt: VII, Sayı: 16-17, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir 2008, ss. 237-258.
  • ÜLKER ERKAN, B. Ayça, “Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği Arasındaki Soğuk Savaş Yıllarında Amerikan Dış Politikası”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2010, Cilt: 8, Sayı: 1, ss. 183-194.
  • III. Sözlükler
  • Merriam Webster’s Collegiate Dictionary, Tent Edition, Merriam-Webster, İncorporated, USA 1994.
  • Meydan Larousse Büyük Lügat ve Ansiklopedi, C. 7, Meydan Yayınevi, İstanbul 1972.
  • Yaşar Önen- Ziya İanbey, Almanca-Türkçe Sözlük, C. 1, Hazırlayan: Vural Ülkü, Türk Dil Kurumu Yayını No: 546, Ankara 1993.