Adapazarı'nda Muhaceret

Osmanlı Arşivi ve diğer araştırma-inceleme eserlere dayanarak hazırlanan bu çalışmada, 18771878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında ve sonrasında, Balkanlardan ve Kafkasya'dan Adapazarı'na yapılan göçlere, gelen muhacirlerin iskânlarına, karşılaştıkları sorunlara ve göç sonucunda yaşanan değişimlere değinilmektedir. Makale'de 1877-1908 döneminde yaklaşık olarak 30.000 muhacirin Adapazarı'na iskân edildiği tespit edilmektedir. Muhacirlere verilen arazilerin hatta köylerin hudutlarının tam olarak belirlenmemesi muhacirler arasında ortaya çıkan en büyük sorunlardan birini teşkil etmektedir

Immigration in Adapazarı

Relying on Ottoman archival documents and other secondary sources, this article examines the problems encountered by the Balkan and Caucasus immigrants settled in Adapazarı during and after the Ottoman-Russian war of 1877-78. The article presents that between 1877 and 1908 approximately 30,000 immigrants settled in Adapazarı and its environs. One of the major problems emerged among the immigrants was caused by the fact that the borders of the villages and lands distributed to people were not officially demarcated

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) 2. Yazmalar
İzmit Muhacirin Arazi Tevzi Defteri, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No. T.9129; T.9126.
Kitap ve Makaleler
AKÖĞRETMEN, Erol, 1877- 1878 Kışında İstanbul Göçmenlerle İlgili Sorunlar, Çözümler, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yakınçağ ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı, 1982.
EREN, Ahmet Cevat, Türkiye'de Göç ve Göçmen Meseleleri: Tanzimat Devri, İlk Kurulan Göçmen Komisyonu, Çıkarılan Tüzükler, Nurgök Matbaası, İstanbul 1966.
GÜNDÜZ, Tufan, Alahimanet Bosna: Boşnakların Osmanlı Topraklarına Göçü, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2012.
İPEK, Nedim, "Kocaeli'de Göç ve İskân", Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Edt. Haluk Selvi, Bilal Çelik, C. III, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Kocaeli 2015, ss. 1255-1267.
İPEK, Nedim, "Sakarya'ya Türk Göçleri", Sakarya İli Tarihi, C. I, Sakarya Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Sakarya, 2005, ss. 633-660.
İPEK, Nedim, İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Serander, Trabzon 2006.
İPEK, Nedim, Rumeli'den Anadolu'ya Türk Göçleri (1877-1890), Türk Tarih Kurumu, Ankara 1994.
KARPAT, Kemal H., Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, çev. Bahar Tırnakçı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2003.
KARPAT, Kemal H., Osmanlı'dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, çev. Bahar Tırnakçı, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.
ÖZTÜRK, Yücel, "XVI. Asırdan XVII. Asrın Başlarına Kadar Ada Kazası", Sakarya İli Tarihi, C. I, Sakarya Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Sakarya 2005.
PAŞAOĞLU, Derya Derin, "Muhacir Komisyonu Maruzatı'na Göre (1877-78) 93 Harbi Sonrası Muhacir İskânı", History Studies, Cilt 5, Sayı: 2, Prof. Dr. Halil İnalcık Armağanı, March, 2013, ss. 347-386.
SARI, Mustafa, Bahadır Ünal, "Adapazarı'nda Gökçeören Bataklığını Kurutma Çalışmaları ve Muhacirlerle Yaşanan Sorunlar (1890-1908)", Akademik İncelemeler Dergisi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, C. IX, Sayı: 2, yıl: 2014, ss. 137-158.
SARI, Mustafa, Resül Narin, "Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Adapazarı İslam Ticaret Bankası", I. Uluslararası Kocaeli ve Çevresi Kültür Sempozyumu 20 - 22 Nisan 2006, Kocaeli 2008, ss. 938-962.
SHAW, Stanford J. ve Ezel Kural Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, C. II, çev. Mehmet Harmancı, E Yayınları, İstanbul 1983.
ŞİMŞİR, Bilâl N., Rumeli'den Türk Göçleri, C. III, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1989.
TUNCEL, Metin, "Adapazarı", TDVİA, C. I, İstanbul 1988, ss. 354-355.
ULUGÜN, F. Yavuz, "Kocaeli'de Tarihsel Göçler", Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Edt. Haluk Selvi, Bilal Çelik, C. III, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Kocaeli 2015, ss. 1269-1311. Ekler
Adapazarı Kazasının belli başlı yerleşim yerleri (BOA, Haritalar (HRT.h.), 581/ 1).
İzmit Muhacirin Arazi Tevzi Defteri'nin bir sayfası
Adapazarı'nda iskân ettirilen Boşnak muhacirleri (BOA, YPRK.MYD, 17/6)
Hendek'teki Gürcü muhacirlerin köylerinde cami yapılmasına dair istidaları
Muhacir köylerinde cami ve mektep yapılması