19. Yüzyılda Anadolu'dan İstanbul'a Olan Mevsimlik Ermeni İşçi Göçleri

Bu çalışma ondokuzuncu yüzyılda Anadolu'dan İstanbul'a çalışmak için gelen mevsimlik Ermeni işçilerinin faaliyetlerini inceleyerek, Ermeni işçilerin özellikle yüzyılın sonunda hamallık gibi bazı iş guruplarında örgütlenerek hakim duruma geldiklerini ve diğer unsurların bu alanlarda faaliyet göstermelerini zaman zaman güç de kullanarak engellediklerini tespit etmektedir

Seasonal Armenian Labor Migrations from Anatolia to Istanbul in the Nineteenth Century

This study examines the activities of seasonal Armenian labors from Anatolia to Istanbul in the nineteenth century and presents that by the end of century Armenian labors in Istanbul were wellorganized and dominated the labor force in some occupations, such as porters, and sometimes physically prevented members of other groups from taking on these jobs

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Belgeleri (BOA)
Cevdet Askeriye: C. AS. No: 311/12844, 211/9050, 92/4213.
Cevdet Evkaf: C. EV. No: 451/22846.
Cevdet Bahriye: C. BH. No: 169/7974, 192/9024.
Cevdet Belediye: C. BLD. No: 74/3680, 118/5865.
Cevdet Dahiliye: C. DH. No: 123/6110.
Dâhiliye Mektûbi: DH. MKT. No: 1649/15, 2628/38, 2068/86, 91/34, 1649/15, 1642/114, 1641/65.
Hattı Hümayun: H. H. No: 296/17636 B, 296/17636-A, 301/17885.
Sadaret Mektûbi Mühimme: A. MKT. MHM No: 630/19, 641/9.
Bahriye Hukuk: BH. H. No: 1321/51999-B.
Zaptiye: ZB. No: 55/106, 30/26.
İrade Dâhiliye: İ. DH. No: 1341/1314-C-01.
İbnülemin Dâhiliye: İE. DH. No: 4/386.
Meclis-i Vâla: MVL. No: 1035/29.
Yıldız Sadaret Hususî Maruzat: Y.A.HUS. No: 396/35.
Yıldız Perakende Başkitabet: Y. PRK. BŞK No: 48/27.
Yıldız Perakende Dahiliye: Y. PRK. DH. No: 11/44.
Yıldız Perakende Zaptiye: Y. PRK. ZB. No: 33/14.
Dahiliye Tesrî-i Muâmelât ve Islahat Komisyonu Müteferrik: DH. TMIK. M. No: 14/39, 141/16, 70/27.
Nüfus Defteri: NFS.d. No:89.
Maarif Mektubi: MF.MKT. No: 337/3.
Archives de l'Association French Line (AFL)
002 4467 Compagnie de Messageries Maritimes Agence de Samsoun, Rapport General de Service, Exercice, Chapitre 2, Secretariat, 1882-1883.
002 4467 Compagnie de Messageries Maritimes Agence de Samsoun, Rapport General de Service, Exercice, Chapitre 4, Trafic 1883. ESERLER
AKTER, Ahmet, "Ermenilerin Amerika'sı: Worcester", ERAREN, S. 29, 2008, s. 65-86.
AKTER, Ahmet, "Ermenilerin Amerika'ya Göç Etme Nedenleri", ERAREN, S. 23-24, 2006, s. 141- 156.
ARSLAN, Döndü Sena, "Rusya'ya Göç Eden Ermeniler Sorunu", Hoşgörüden Yol Ayrımına Ermeniler, I., Erciyes Üniversitesi Yayını, Ocak 2009, s. 487-500.
BARKAN, Ömer Lütfi, Süleymaniye Camii ve İmareti İnşaatına Ait Muhasebe Defterleri,II., TTK., Ankara 1972.
BELGE, Murat, Osmanlı'da Kurumlar ve Kültür, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2005.
BERKES, Niyazi, Türkiye'de Çağdaşlaşma, YKY. İstanbul 2006.
BOZKURT, Gülnihal, Azınlık İmtiyazları Kapitülasyonlardan Tek Hukuk Sistemine Giriş, ATAM, Ankara 1998.
BOZKURT, Gülnihal, Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu, TTK., Ankara 1996.
CARNETT, Lucy M. J., Home Life in Turkey, The Macmillan Company, New York 1909.
ERDOĞAN, Dilşen İnce, "XIX. Yüzyılda Ermeni Milliyetçiliğinin Doğuşunda Amerikan Etkisi", Hoşgörüden Yol Ayrımına Ermeniler, I., Erciyes Üniversitesi Yayını, Ocak 2009, s. 461-486.
ERYILMAZ, Bilal, Osmanlı Devleti'nde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, Risale Basın- Yayın, 1. Baskı İstanbul 1990.
ETON, William, 19. Yüzyılın Başında Osmanlı İmparatorluğu, (Çev. İbrahim Kapaklı Kaya), Kitabevi Yayınevi, İstanbul 2009.
EVANGELATOU-NOTARA, Florentia, "İkincil Dönemdeki Yunanca Kaynaklarda Doğal Afetler", Osmanlı İmparatorluğu'nda Doğal Afetler, (Çev. Gül Çağalı Güven-Saadet Öztürk), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2001, s. 121-132.
GAGNON, Guillaume, La Situation Des Armeniens Ottomans D'Anatolie Orientale Vue A Travers Les Correspondances Des Missionaires Du American Board Of Commissioners For Foreign Missions, Université Du Québec A Montréal, Avril 2008.
GARNETT, Lucy M., Turkey of The Ottomans, New York 1915.
GÜRÜN, Kamuran, Ermeni Dosyası, Remzi Kitapevi, İstanbul 2008.
İNALCIK, Halil, Osmanlılar Fütühat İmparatorluk Avrupa İle İlişkiler, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.
İPEK, Nedim, "Anadolu'dan Amerika'ya Ermeni Göçü" OTAM., S. 6, Ankara 1995, s. 257-280.
KARA, Adem, Osmanlı Göçleri ve Neticeleri, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2008.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, Islahat Fermanı Devri, VII., 2. Baskı, TTK., Ankara 1977.
KIRPIK, Cevdet, "Osmanlı Devleti'nde Ermeni İşçiler ve Milliyetçilik", Hoşgörüden Yol Ayrımına Ermeniler, I, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Ocak 2009, s. 423-444.
KISKIRA, Constantia, "Missionary Herald'dan 19. Yüzyıl Anadolu'sundaki Depremler", Osmanlı İmparatorluğu'nda Doğal Afetler, (Çev. Gül Çağalı Güven-Saadet Öztürk), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2001, s. 133-148.
KÜLEKÇİ, Cahit, Sosyo-Kültürel Açıdan Ermeniler ve Türkler (İstanbul Ermenileri), Kayıhan Yayınları, İstanbul 2010.
OFLAZ, Mustafa,- MANGALTEPE, İsmail, "XIX. Yüzyıl Seyyahlarının Eserlerinde Ermeniler ve Türk-Ermeni İlişkileri", Hoşgörü Toplumunda Ermeniler, III. Erciyes Üniversitesi I. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Sempozyumu, Ocak 2007, s. 331-352.
ÖZGÜLDÜR, Yavuz - GÜLER, Ali - AKGÜL, Suat - KÖROĞLU, Mesut, Her Yönüyle Ermeni Sorunu, Kara Harp Okulu Basımevi, Ankara 2001.
PEARS, Edwin, Forty Years in Constantinople, London 1916.
QUATAERT, Donald, Osmanlı Devleti'nde Avrupa İktisadi Yayılımı ve Direniş (1881- 1908), (Çev. Sabri Tekay), Ankara 1987.
QUATAERT, Donald, Osmanlı İmparatorluğu 1700-1922, (Çev. Ayşe Berktay), İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
RAMSAY, Sir W. M., The Revolution in Constantinople and Turkey, London 1909.
SAYDAM, Abdullah, Osmanlı Medeniyeti Tarihi, Derya Kitapevi, Trabzon 1999
SERBESTOĞLU, İbrahim, Osmanlı Kimdir, Osmanlı Devleti'nde Tabiiyet Sorunu, Yeditepe, İstanbul 2014.
STANFORD J. Shaw-Ezel Kural, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, II. (Çev. Mehmet Harmancı), E Yayınları, İstanbul 1983.
ŞAHİN, Gürsoy, "Sosyal Hayatta Türk Ermeni İlişkileri ve Bu İlişkilerin Osmanlı Ülkesinden ABD'ye Göç Eden Ermeniler Üzerindeki Bazı Yansımaları", Hoşgörü Toplumunda Ermeniler, II., Erciyes Üniversitesi Yayınları, Ocak 2007, s. 241-261.
ŞENYURT, Oya, "Onsekizinci Yüzyıl Osmanlı Başkentinde Taşçı Örgütlenmesi", METU JFA (Journal of Faculty of Architecture Middle East Technical University), S. 2, 2009, 103-122.
TABAKOĞLU, Ahmet, İktisat Tarihi, Kitapevi Yayınları, İstanbul 2005.
URAS, Esat, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Belge Yayınları, İstanbul 1987.
UYGUN, Süleyman, Mesajeri Maritim Kumpanyası ve Osmanlı Devleti'nde Fransız Sömürgeciliği (1851-1914), SAU., SBE., Tarih Anabilimdalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Aralık 2013.
UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, "Devşirme" İslam Ansiklopedisi, III., MEB. Ankara, s. 563- 565.
UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, Osmanlı Devleti'nin Saray Teşkilatı, TTK., Ankara 1984,
YAĞCI, Zübeyde Güneş, "18. Yüzyılda Osmanlı İnşaat Sektöründe Gayrimüslimler ve Kafkasya'ya Gönderilen Ermeni Ameleler" Ermeni Araştırmaları Dergisi, S. 7, Sonbahar 2002, s. 41-54.