16. Yüzyılda Karadeniz’in Kuzeyinde Ölen Osmanlı Tüccarları ve Muhallefatları

Karadeniz kıyılarındaki önemli liman kentleri bir bir Osmanlı hâkimiyetine alınınca zamanla buralardaki ticari aktörler yerlerini Müslim ve gayrimüslim Osmanlı tebaası tüccarlara bıraktı. Bunlar kısa sürede ticari ağlarını kurarak bölgenin ticaretinde söz sahibi olmaya başladılar. Zannedildiğinin aksine Osmanlı tüccarları Karadeniz'in sadece kıyı bölgelerinde değil, kuzeydeki iç bölgelerinde de iş yapıyorlardı. Bu makalede, Karadeniz'in kuzeyinde, Osmanlı sınırları dışında, ticaret yaparken ölen Osmanlı tüccarlarının muhallefatlarının kurtarılması faaliyetlerine odaklanmak suretiyle, Karadeniz ticaret tarihinin farklı bir veçhesini aydınlatmaya çalışacağız

Ottoman Merchants who Died in the North of the Black Sea in the 16th Century and their Properties

When the major port cities in the Black Sea coats were taken under Ottoman rule, the commercial actors in this area left their roles over time to the merchants, the members of Muslim and non–Muslim Ottoman subjects. Unlike supposed, the Ottoman merchants had business not only in the Black Sea’s coastal areas but also in the inner regions of the North. They soon began to have a say in the trade of the region by establishing their commercial networks. We will try to illuminate a different aspect of the Black Sea trade in this article, by focusing to the operations such as to rescue the properties of the Ottoman merchants dying while doing business over the Northern Black Sea, outside the borders of the Ottoman Empire

PDF

___

BOA, MAD, nr. 6.
BOA, MD, nr. 28, s. 83/198.
GġS (Galata ġer„iyye Sicilleri), nr. 17, s. 117/5
TSMA, D. 2923, v. 1b-2a.
Yayınlanmış Arşiv Belgeleri 3 Numaralı Mühimme Defteri, Özet ve Transkripsiyon, BaĢbakanlık Devlet ArĢivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı ArĢivi Daire BaĢkanlığı Yayınları, Ankara 1993.
ALTINAY, Ahmet Refik, Onuncu Asr-ı Hicrîde İstanbul Hayatı, Hazırlayan: Abdullah Uysal, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000.
Araştırma Eserler ve Makaleler
BULUNUR, K. Ġlker, “Osmanlı Dönemi Karadeniz Ticaret Tarihine Katkı: Akkirman Gümrüğü (1505)”, Omeljan Pritsak Armağanı, A Tribute to Omeljan Pritsak, editörler:
Mehmet Alpargu-Yücel Öztürk, Sakarya Üniversitesi Yayınları, Sakarya 2007, s. 525-581.
FLEET, Kate, Erken Osmanlı Döneminde Türk-Ceneviz Ticareti, çeviren: Özkan Akpınar, Türkiye ĠĢ Bankası Kültür Yayınları, Ġstanbul 2009.
GEDĠKLĠ, Fethi, Osmanlı Şirket Kültürü XVI.-XVII. Yüzyıllarda Mudârebe Uygulaması, Ġz Yayıncılık, Ġstanbul 1998.
GÖKBĠLGĠN, M. Tayyip, “Venedik Devlet ArĢivindeki Vesikalar Külliyatında Kanunî Sultan Süleyman Devri Belgeleri”, Belgeler, I/2, Ankara 1964, s. 119-220.
ĠNALCIK, Halil, “Yeni Vesikalara Göre Kırım Hanlığının Osmanlı Tâbiliğine Girmesi ve Ahidnâme Meselesi”, Belleten, VIII/30, Ankara 1944, s. 185-229.
ĠNALCIK, Halil, “The Question of the Closing of the Black Sea Under the Ottomans”, Archeion Pontou, S. 35, Athens 1979, s. 74-110.
ĠNALCIK, Halil, Sources and Studies on the Ottoman Black Sea Vol I: The Customs Register of Caffa, 1487-1490, Harvard Univeresity Press, Cambridge 1995.
ĠNALCIK, Halil, “Bursa I: XV. Asır Sanayi ve Ticaret Tarihine Dair Vesikalar”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, Ġstanbul 1996, s. 203-258.
ĠNALCIK, Halil, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, C. I, çeviren: Halil Berktay, Eren Yayınları, Ġstanbul 2000.
KAFADAR, Cemal, “Venedik‟te Bir Ölüm (1575): Serenissima‟da Ticaret Yapan Anadolulu Müslüman Tüccarlar”, Kim var imiş biz burada yoğ iken, Metis Yayınları, Ġstanbul 2009, s. 73-122.
MANTRAN, Robert, 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, Cilt 2, çevirenler: M. Ali Kılıçbay ve E. Özcan, TTK Yayınları, Ankara 1990.
NICOL, Donald M., Bizans’ın Son Yüzyılları (1261–1453), çeviren: Bilge Umar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Ġstanbul 1999.
NICOL, Donald M., Bizans ve Venedik, Diplomatik ve Kültürel İlişkiler Üzerine, çeviren: Gül Çağalı Güven, Sabancı Üniversitesi Yayınları, Ġstanbul 2000.
ÖZTÜRK, Yücel, Osmanlı Hakimiyetinde Kefe 1475-1600, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000.
ÖZTÜRK, Yücel, Özü’den Tuna’ya Kazaklar 1, Yeditepe Yayınları, Ġstanbul, 2004
ÖZTÜRK, Yücel, “Fatih Zamanında Osmanlı Karadeniz Politikasının OluĢması ve Sonuçları”, Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu (09-11 Ekim 2008) Bildiriler I, Ankara 2009, s. 138-161.
REDHOUSE, James W., A Turkish and English Lexicon, Çağrı Yayınları, Ġstanbul 2006.
ġEMSEDDĠN SÂMĠ, Kâmûs-ı Türkî, Enderun Kitabevi Yayınları, Ġstanbul 1989.
TURAN, ġerafettin, “Venedik‟te Türk Ticaret Merkezi (Fondaco dei Turchi)”, Belleten, XXXII/126, Ankara 1968, s. 247-283.
YAĞCI, Zübeyde GüneĢ, “Ġstanbul Gümrük Defterine Göre Karadeniz Köle Ticareti (1606-1607)”, History Studies, III/2, 2011, s. 371-384.